«Οι Beatles εναντίον των Rolling Stones»! Εντάξει, προφανώς δεν το ακούτε για πρώτη φορά, αφού πρόκειται για την πιο διάσημη διαμάχη μεταξύ συγκροτημάτων, και μάλιστα όχι τυχαίων. Μιλάμε για δύο από τα μεγαλύτερα συγκροτήματα στην ιστορία της μουσικής, αμφότεροι εμβλήματα της ποπ κουλτούρας, που έχουν διχάσει τους θαυμαστές από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, και έξι δεκαετίες μετά, εξακολουθούν να εμπλέκονται σε αντιπαραθέσεις διεκδικώντας την προσοχή μας. Το Σάββατο 25 Ιουνίου (η συναυλία θα επαναληφθεί και την Κυριακή 26 του μηνός), οι Stones θα παίξουν μπροστά σε 65.000 άτομα στο Χάιντ Παρκ του Λονδίνου ενώ στην ίδια ημέρα στο Σόμερσετ, περίπου 200 χλμ νοτιοδυτικά, ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ θα πρωτοστατήσει στην Pyramid Stage του Glastonbury Festival, (σημειωτέον, τα εισιτήρια για τη συναυλία του έχουν εξαντληθεί).
Είναι η ροκ εν ρολ αντιπαλότητα που αρνείται να σταματήσει. Το αφήγημα είναι περίπου το εξής: Οι Beatles ήταν τα υγιή, καλά αγόρια της διπλανής πόρτας, ενώ οι Stones ήταν τα ευερέθιστα κακά αγόρια. Οι Beatles ήταν ποπ, οι Stones ήταν ροκ. Οι πρώτοι είχαν καθώς πρέπει κούρεμα mop-top, οι δεύτεροι ήταν επικίνδυνοι επαναστάτες. Ο Τζον Λένον είπε πει ότι οι Beatles ήταν «πιο δημοφιλείς από τον Ιησού», ενώ οι Stones είχαν Συμπάθεια για τον Διάβολο… (δείτε το βίντεο κλιπ «Sympathy For The Devil»)
Οι Beatles είχαν 16 άλμπουμ που έφθασαν στην πρώτη θέση στο Ηνωμένο Βασίλειο ενώ των Stones ανέβηκαν μόνο 13. Η αντιπαλότητα, αισθητή και μεταξύ των συγκροτημάτων, εκφραζόταν ως αμοιβαία εχθρότητα, προερχόμενη από μια ασέβεια του ενός για τη μουσική του άλλου, γράφει στην Telegraph ο Τζέιμς Χολ με αφορμή τις τωρινές συναυλίες των δύο κορυφαίων συγκροτημάτων.
Κατά πόσο, όμως, είναι αληθινή αυτή η αντιπαράθεση; Υπήρχε πράγματι αντιπάθεια ανάμεσα στα μέλη των δύο συγκροτημάτων; Ή μήπως ήταν μια διαμάχη που «μαγειρεύτηκε» για να δημιουργήσει πρωτοσέλιδα καθώς η ποπ αγορά εκτινάχθηκε στα ύψη τη δεκαετία του 1960; Η απάντηση είναι ένα μείγμα των δύο: Το «Beatles vs The Stones» είναι κατά 80% μαρκετινίστικη κατασκευή και αλήθεια στο υπόλοιπο 20%.
Τα δύο συγκροτήματα εμφανίστηκαν σχεδόν ταυτόχρονα. Οι Beatles έκαναν το ντεμπούτο τους με το σινγκλ «Love Me Do», που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1962, ενώ οι Stones κυκλοφόρησαν το δικό τους, «Come On», τον Ιούνιο του 1963. (Το «σχεδόν» είναι η κρίσιμη λέξη, σημειώνει o βρετανός δημοσιογράφος της Telegraph, γιατί στη σχέση τους υπήρχε πάντα ένα στοιχείο «μικρότερου αδερφού» που κοιτούσε αφ’ υψηλού τον «μεγαλύτερο αδερφό».) Η πρώιμη αντιπαλότητά τους ήταν γνήσια, κάτι σαν σκιερό παιχνίδι του πραγματικού δράματος που παιζόταν μεταξύ των μάνατζερ των δύο συγκροτημάτων.
Ο μάνατζερ των Stones, Αντριου Λογκ Ολνταμ, είχε συνεργαστεί με τον μάνατζερ των Beatles, Μπράιαν Επσταϊν. Οι δύο μαζί, είχαν βοηθήσει να διαμορφωθεί η εικόνα των Σκαθαριών από το Λίβερπουλ, αλλά ο Επσταϊν είχε απολύσει τον Ολνταμ μετά από καυγά. «Ημασταν το όργανο της εκδίκησης [του Ολνταμ] στον Επσταϊν», έγραψε ο Κιθ Ρίτσαρντς στην αυτοβιογραφία του «Life».
Ο Ολνταμ δεν το κατάλαβε αμέσως. Προσπάθησε να κερδίσει τους Beatles στο δικό τους τερέν βάζοντας τους Stones να φορέσουν κοστούμια παρόμοια με αυτά των Fab Four. Αλλά το συγκρότημα τα μισούσε, κι έτσι το γύρισε ανάποδα: να γίνουν οι αντι-Beatles. Το δόγμα, γράφει ο Ρίτσαρντς, ήταν να «κάνουμε τα πάντα λάθος, τουλάχιστον σε σχέση με την άποψη της Φλιτ Στριτ για τη showbiz» (Για την ιστορία η Φλιτ Στριτ, είναι κεντρικός δρόμος του Σίτι του Λονδίνου και κάποτε προπύργιο του βρετανικού Τύπου). Ετσι οι Stones καλλιέργησαν ένα ροκ look, δεν χαμογελούσαν ποτέ στις φωτογραφίες, δεν φορούσαν ποτέ τα ίδια ρούχα και δεν έκαναν ποτέ το ίδιο κούρεμα.
Rolling Stones: ό,τι δεν ήταν οι Beatles
Μετά, ήταν και η μουσική. Σε μια συνέντευξη του το 2015 στο περιοδικό Esquire, ο Κιθ Ρίτσαρντς χαρακτήρισε το άλμπουμ «Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band» «συνονθύλευμα σκουπιδιών» και υποστήριξε ότι δεν υπήρχαν «πολλές ρίζες» στη μουσική του συγκροτήματος, την οποία ο ίδιος και οι σύντροφοί του έβλεπαν περισσότερο βοντβίλ, θεατρική.
Αλλη μια ένδειξη ότι η αρχαία αντιπαλότητα συνεχίζεται, όπως γράφει το Rolling Stone, είναι ότι ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ μιλώντας στο Howard Stern Show δεν διαφώνησε, όταν ο οικοδεσπότης τού είπε πως οι Beatles είναι καλύτερο συγκρότημα: «Εχουν τις ρίζες τους στα μπλουζ. Αυτά που γράφουν, έχουν να κάνουν με τα μπλουζ. Εμείς είχαμε λίγο περισσότερες επιρροές. … Υπάρχουν πολλές διαφορές, και μου αρέσουν οι Stones, αλλά συμφωνώ μαζί σας. Οι Beatles ήταν καλύτεροι», είπε προκαλώντας τον σερ Μικ να απαντήσει με ένα καρφί: «Το ένα συγκρότημα έχει την απίστευτη τύχη να εξακολουθεί να παίζει σε στάδια ενώ το άλλο συγκρότημα δεν υπάρχει καν».
Οι Beatles διαμαρτύρονταν συχνά ότι οι Stones τους αντέγραφαν. Το ό,τι οι Stones έρχονταν ελαφρώς πίσω από τους τους Beatles σήμαινε ότι μπορούσαν να τους παρατηρήσουν και στη συνέχεια να μιμηθούν την επιτυχία τους. Σε συνέντευξή του στο Rolling Stone το 1970, ξεκάθαρα εξοργισμένος, ο Τζον Λένον κατηγόρησε τον Τζάγκερ και τα άλλα αγόρια ότι έκαναν συνεχώς αυτό, που είχαν μόλις κάνει οι Beatles.
O Μπον Τζόβι διέκοψε τη συναυλία του Πολ ΜακΚάρτνεϊ στο στάδιο MetLife του Νιου Τζέρσεϊ για να τραγουδήσει «Happy Birthday» μαζί με 50.000 θεατές στα 80α γενέθλια του φίλου του
Μάλιστα, ο Λένον ήταν ιδιαίτερα καυστικός όταν μίλησε για το ψυχεδελικό άλμπουμ των Stones του 1967 «Their Satanic Majesties Request», το οποίο κυκλοφόρησε λίγο μετά το «Sgt Pepper»: «Θα ήθελα απλώς να αναφέρω τι κάναμε και τι έκαναν οι Stones δύο μήνες μετά σε κάθε γ—— άλμπουμ. Κάθε γ—— πράγμα που κάναμε, ο Μικ κάνει ακριβώς το ίδιο – μας μιμείται… Το “Satanic Majesties” είναι το “Pepper”», είπε ο Λένον. Και πρόσθεσε ότι οι Stones «δεν ήταν στην ίδια κατηγορία, σε επίπεδο μουσικής ή δυναμης» με τους Beatles.
Από την πλευρά του, ο Τζάγκερ παραπονέθηκε κάποτε ότι οι Beatles ήταν πολύ πρόθυμοι να δίνουν στους θαυμαστές τους συνεχώς σχόλια για την καριέρα τους. Tο 1969, όταν οι Beatles αντιμετώπιζαν οικονομικά προβλήματα με την Apple Records, τη δισκογραφική εταιρεία που είχαν ιδρύσει τον προηγούμενο χρόνο, ο Τζάγκερ είπε στον δημοσιογράφο του Village Voice, Χάουαρντ Σμιθ «Δημοσιοποιούν ό,τι κάνουν. Πάντα το έκαναν, αυτό είναι το μεγάλο τους πρόβλημα». Ο τραγουδιστής των Stones επέκρινε επίσης τους αντιπάλους του για την αθλιότητα, που χαρακτήρισε τον χωρισμό τους. Και ερωτηθείς αν οι Stones θα χώριζαν ποτέ, ο Τζάγκερ είπε: «Μπα. Αλλά αν το κάναμε, δεν θα ήμασταν τόσο πρόστυχοι»…
Οι αποδείξεις της διαμάχης των Beatles και των Stones φαίνεται να είναι αρκετά ξεκάθαρες, γράφει στην Telegraph ο Τζέιμς Χολ. Παρ’ όλα αυτά, όμως, υπάρχει ένα ανάλογο βουνό από στοιχεία, που δείχνουν ότι ήταν συνοδοιπόροι και φίλοι. Ο Τζορτζ Χάρισον λέγεται ότι συνέστησε τους Stones στην Decca (τη δισκογραφική, που απέρριψε τους Beatles το 1962). Επιπλέον, οι Λένον και ΜακΚάρτνεϊ έγραψαν το δεύτερο σινγκλ των Stones, «I Wanna Be Your Man», που θα γινόταν η πρώτη επιτυχία των Stones στο Top 20 (αν και ο Λένον είπε αργότερα, εύστοχα, ότι το ζευγάρι έβγαλε νοκ άουτ το τραγούδι μέσα σε λίγα λεπτά, προσθέτοντας: «Λοιπόν, δεν θα τους δίναμε και τίποτα σπουδαίο, σωστά;»).
Πρόσφατα εξάλλου (στις 9 Ιουνίου) οι Stones έπαιξαν στο Λίβερπουλ μια διασκευή του «I Wanna Be Your Man», για να τιμήσουν «κάτι ντόπια παιδιά». Ηταν η πρώτη φορά που το έπαιξαν στο Λίβερπουλ, και η πρώτη φορά που το έπαιξαν τα τελευταία δένα χρόνια. Το 1965 το είχαν βγάλει από το ρεπερτόριό τους αλλά το επανέφεραν σε τρεις σταθμούς της τουρνέ τους το 2012. (Δείτε το βίντεο κλιπ από την πρόσφατη συναυλία του Λίβερπουλ)
Τα μέλη των δύο συγκροτημάτων, ωστόσο, συνέχισαν να συνεργάζονται όλα αυτά τα χρόνια. Το 1967, οι Λένον και ΜακΚάρτνεϊ τραγούδησαν το τραγούδι των Stones «We Love You», και την ίδια χρονιά οι Τζάγκερ και Ρίτσαρντς συμμετείχαν στη ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση του «All You Need Is Love», ενώ τον επόμενο χρόνο, ο Τζον Λένον και η Γιόκο Ονο εμφανίστηκαν στη συναυλία των Stones, «The Rolling Stones Rock and Roll Circus».
Σήμερα, έχουν και οι δύο τον ίδιο παραγωγό για τις επανεκδόσεις παλιών άλμπουμ τους. Ο Τζάιλς Μάρτιν, γιος του παραγωγού των Beatles, Τζορτζ Μάρτιν, ο οποίος έχει δουλέψει σε μια σειρά από box-sets των Beatles, εργάστηκε επίσης πρόσφατα στην επανέκδοση του Goats Head Soup των Stones.
Γεγονός είναι ότι οι Beatles και οι Stones κινήθηκαν (και εξακολουθούν να κινούνται) σε μια παρόμοια τροχιά, η οποία μάλιστα είναι αρκετά «αραιοκατοικημένη». Ηταν ανέκαθεν, και εξακολουθούν να είναι, μέλη του κλαμπ του 1% του rock ‘n’ roll: κάποτε σαν μοντέρνοι νεαροί, και τώρα ως πολυεκατομμυριούχοι, ηλικιωμένοι πολίτες.
Χρειάζονταν ο ένας τον άλλον για να ξεπεταχτούν, να ανταγωνιστούν και να θέτουν μεταξύ τους νέες προκλήσεις. Ο Τζάγκερ συνόψισε τη σχέση των συγκροτημάτων στην ομιλία που έδωσε το 1988 στην τελετή ένταξης του Hall of Fame: «Περάσαμε μερικές πολύ περίεργες στιγμές», είπε αναφερόμενος στους Beatles. «Είχαμε ένα είδος μεγάλης αντιπαλότητας εκείνα τα πρώτα χρόνια και λίγη τριβή, αλλά πάντα καταλήγαμε φίλοι».
Φυσικά, και τα δύο στρατόπεδα είναι πλέον – δυστυχώς- εξαντλημένα. Ο ντράμερ των Stones, Τσάρλι Γουότς, πέθανε πέρυσι και ο ΜακΚάρτνεϊ -ένας από τους δύο επιζώντες Beatles- είναι πλέον 80άρης, ενώ ο Τζάγκερ και ο Ρίτσαρντς είναι 78 ετών. Ωστόσο, σε μια εποχή που πολλοί από τους συγχρόνους τους έχουν συνταξιοδοτηθεί ή έχουν πεθάνει, και ενώ οι νεότεροι τους Abba στρέφονται σε άβαταρ του εαυτού τους, για να διασκεδάσουν το κοινό, αυτά τα θρυλικά μουσικά ινδάλματα εξακολουθούν να υπάρχουν, και κάποιοι τυχεροί θα απολαύσουν live to «Paint It Black»στο Χάιντ Παρκ ή το «Let It Be» στο Σόμερσετ. Δεν το λες και λίγο…