Χρόνια πολλά, «Θεία BBC» ή «Auntie Beeb», όπως χαϊδευτικά τη βάφτισε ο Πίτερ Σέλερς. Την 18η Οκτωβρίου, η δημόσια ραδιοτηλεόραση της Βρετανίας πρόκειται να γιορτάσει τα εκατοστά γενέθλιά της ως ένας από τους πιο εμβληματικούς οργανισμούς της χώρας και κολοσσός της βρετανικής ήπιας ισχύος ανά την υφήλιο.
«Αλλά έως πότε θα συνεχίσει να υπάρχει;», διερωτάται ο Αντονέλο Γκουερέρα, ανταποκριτής της ιταλικής La Repubblica στο Λονδίνο, σημειώνοντας ότι σήμερα η «Θεία BBC» καλείται να αντιμετωπίσει μια σειρά από προβλήματα, «καταρχάς μια συντηρητική κυβέρνηση που θέλει να την ακρωτηριάσει», με την αμφιλεγόμενη υπουργό Πολιτισμού της Βρετανίας Ναντίν Ντόρις να έχει ανακοινώσει από τον περασμένο Ιανουάριο το πάγωμα της ετήσιας συνδρομής (159 στερλίνες) για μία διετία, ενώ υπαινίχθηκε κιόλας ότι μετά το 2027 θα μπορούσε ακόμη και να καταργηθεί, την ώρα, μάλιστα, που η κρατική αρωγή προς το BBC έχει μειωθεί κατά 30% τα τελευταία δώδεκα χρόνια.
Στην παρούσα φάση, οπότε, το κλίμα είναι κάθε άλλο παρά αισιόδοξο για το BBC, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη πως μέχρι και η Λιζ Τρας ταπείνωσε πρόσφατα την British Broadcasting Corporation, εγκωμιάζοντας το νεοσύστατο και δεξιόστροφο GB NEWS: «Εσείς, ναι, παρουσιάζετε τα γεγονότα», είπε η διάδοχος του Μπόρις Τζόνσον στην ηγεσία των Τόρις και στην πρωθυπουργία της Βρετανίας.
«Μα πώς είναι δυνατόν, μια τέτοια προσβολή του BBC, το οποίο φθονείται τόσο πολύ σε όλον τον κόσμο;», διερωτάται ο ιταλός ανταποκριτής. Ομως είναι αλήθεια ότι η δημόσια ραδιοτηλεόραση της Βρετανίας «ποτέ δεν άρεσε στους συντηρητικούς», σημειώνει. Κατηγορούνταν επί δεκαετίες ως «προσκείμενο στην Αριστερά», ενώ σήμερα ως υπέρ το δέον «woke» (σε εγρήγορση για φυλετικές ή κοινωνικές διακρίσεις και αδικίες), δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια έχει ακυρώσει ή «εξαγνίσει», γράφει ο Γκουερέρα, ιστορικές παραγωγές της, φτάνοντας στο σημείο να λογοκρίνει ακόμη και τoν Τζον Κλιζ, πρώην μέλος των θρυλικών Monty Python.
Για τη Θάτσερ το BBC ήταν «μαοϊκό»
Η Μάργκαρετ Θάτσερ χαρακτήριζε το BBC «μαοϊκό», ενώ ο σύζυγός της Ντένις το αποκαλούσε «British Bastard Corporation». Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, έχοντας πέσει θύμα λογοκρισίας λόγω των αυστηρών κανόνων αμεροληψίας, έκανε λόγο για «άντρο αριστερών» και ο Μπόρις Τζόνσον, ενόψει του δημοψηφίσματος για το Brexit το 2016, το μετονόμασε σε «Brexit-Bashing Corporation», κατηγορώντας το για προκατάληψη κατά όλων όσοι τάσσονταν υπέρ της αποχώρησης της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το παράδοξο, όμως, είναι ότι το BBC κατηγορείται ταυτόχρονα από τους ευρωπαϊστές ότι υπέκυψε στην τρομοκρατία των Βrexiters, αλλά και ότι δεν ασχολείται, πλέον, με τις συνέπειες της αποχώρησης από την ΕΕ στο όνομα της κοινωνικής αρμονίας.
Μια άλλη επαναλαμβανόμενη κατηγορία αφορά τη σύγχυση της «αμεροληψίας με την ουδετερότητα», είπε στην ιταλική εφημερίδα ο συγγραφέας μπεστ σέλερ και πρώην δημοσιογράφος Ρόμπερτ Χάρις, αναφερθείς στον φόβο του BBC να αναλύει και να σχολιάζει τις όποιες ειδήσεις μετά τη μετάδοσή τους με τον πλέον αντικειμενικό τρόπο.
«Δεν είναι τυχαίο ότι ο Αντριου Μαρ, επί χρόνια σταρ του κυριακάτικου τοκ σόου του BBC, μάζεψε τα πράγματά του, πέρυσι, και πήγε στο αντίπαλο LBC, το οποίο έσπασε το ραδιοφωνικό μονοπώλιο της “Auntie Beeb” το 1973», μας πληροφορεί ο Γκουερέρα. To BBC εγκατέλειψαν επίσης ο Νάιτζελ Ριντς, ο Τζον Σόπελ και η Εμιλι Μέιτλις, κύρια παρουσιάστρια της εμβληματικής ενημερωτικής εκπομπή Newsnight, η οποία κατήγγειλε ότι «υπάρχει ένας πράκτορας των Συντηρητικών που φέρνει τα πάνω κάτω στο BBC», αναφερθείσα στον Ρόμπι Γκιμπ, πρώην επικεφαλής Επικοινωνίας της πρώην πρωθυπουργού Τερέζα Μέι, και νυν μέλος του διοικητικού συμβουλίου του BBC.
Τη δημόσια ραδιοτηλεόραση της Βρετανίας απαρνιούνται και οι νέοι, ανερχόμενα αστέρια στα είκοσι ή στα τριάντα τους, όπως ο Ντίνο Σόφος και η Σοφία Σμιθ Γκάλερ που μεταπήδησαν στο Global και στο Vice αντίστοιχα, γιατί, όπως φαίνεται, η «Θεία Beeb» αδιαφορεί για τις όποιες φιλοδοξίες τους. Και την ίδια ώρα, ο ανταγωνισμός καθίσταται ολοένα πιο σκληρός. Μετά το Sky News, ο Ρούπερτ Μέρντοκ λάνσαρε το Talk TV, «ένα βρετανικό Fox News», και ένα άλλο δεξιόστροφο δίκτυο, το GB NEWS (αυτό που επαίνεσε η Λιζ Τρας), ενώ υπάρχουν επίσης το LBC, το ITV και το Channel 4 συν οι διάφορες πλατφόρμες VoD (video on demand).
Παρά, όμως, τις πολλές δυσκολίες που αντιμετωπίζει το BBC, αποτελεί γεγονός ότι εδώ και έναν αιώνα «ενημερώνει, μορφώνει και ψυχαγωγεί» (σύμφωνα με την καταστατική αρχή του: «Inform, Educate, Entertain») όχι μόνον τους Βρετανούς αλλά πάμπολλα εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο.
Η πρώτη, ανεπίσημη, ραδιοφωνική μετάδοση του BBC πραγματοποιήθηκε το 1920 από τις εγκαταστάσεις της Wireless Telegraph Company του Γκουλιέλμο Μαρκόνι στο Τσέμσφορντ της Αγγλίας. Το BBC λάνσαρε πρώτο τα δελτία ειδήσεων στην τηλεόραση ενώ σύντομα κατέστη και εξακολουθεί να είναι ακόμη ο μεγαλύτερος ειδησεογραφικός ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός στον κόσμο, ο οποίος, με αφετηρία τη δραματική έκκληση που απηύθυνε ο Σαρλ ντε Γκολ στους συμπατριώτες του την 18η Ιουνίου του 1940 από το Λονδίνο (ζητώντας τους να αντισταθούν στους Γερμανούς) δεν έπαψε ποτέ να τάσσεται υπέρ της ελευθερίας και της δημοκρατίας ανά τον κόσμο, αναφέρει ο Γκουερέρα στο άρθρο του.
Οσον αφορά το ενδιαφέρον της «Θείας BBC» για την επιμόρφωση και την ψυχαγωγία του ραδιοτηλεοπτικού κοινού, ο Γκουερέρα αναφέρεται ενδεικτικά στα εκπληκτικά ντοκιμαντέρ του σερ Ντέιβιντ Ατένμπορο, στους Monty Python, στο Top of the Pops, στις συναυλίες των Beatles, στη στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ αλλά και στον Ιγκι Ποπ, ο οποίος εξακολουθεί να παίζει τους δίσκους του τα βράδια στο Radio 6.
Το άγαλμα του Τζορτζ Οργουελ έξω από το Ραδιομέγαρο
Περιγράφοντας το Ραδιομέγαρο του BBC, στην καρδιά του Λονδίνου, ο Γκουερέρα υπενθυμίζει πως έξω από αυτό στέκει από το 2017 ένα άγαλμα του Τζορτζ Οργουελ, ο οποίος επίσης υπήρξε δημοσιογράφος της βρετανικής ραδιοφωνίας στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πάνω στον τοίχο, πίσω από το άγαλμά του, είναι χαραγμένη μια φράση του από μια εισαγωγή στην «Φάρμα των Ζώων», η οποία, όμως, δεν χρησιμοποιήθηκε τελικά: «Εάν η αλήθεια έχει κάποια σημασία, αυτή είναι το δικαίωμα να λες στους ανθρώπους ό,τι δεν θέλουν να ακούσουν».
Αποτελεί γεγονός ότι επί δεκαετίες το BBC ελεγχόταν (εν μέρει) από την κυβέρνηση και την MI5, μέχρι και η Βιρτζίνια Γουλφ το είχε κατηγορήσει ως «λονδινοκεντρικό», ενώ η υπηρεσία BBC World που απευθύνεται σε περισσότερους από 460 εκατομμύρια ανθρώπους την εβδομάδα, σε 42 γλώσσες, χρηματοδοτούταν για χρόνια από το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών.
Στην εκατονταετή διαδρομή του το BBC υπέπεσε σε σοβαρά σφάλματα, δεν παραλείπει να επισημάνει ο Γκουερέρα, αναφερόμενος ενδεικτικά στην Ερευνα Χάτον για τον Πόλεμο στο Ιράκ, στην κάλυψη που παρείχε το BBC στον κατά συρροή παιδόφιλο Τζίμι Σάβιλ, στην εξαπάτηση της πριγκίπισσας Νταϊάνα και στην περιβόητη συνέντευξή της που ακολούθησε.
«Αλλά πώς θα ήταν ο κόσμος χωρίς το BBC;», διερωτάται ο ιταλός ανταποκριτής, ολοκληρώνοντας το κείμενό του. «Σίγουρα χειρότερος», απαντά, και εύχεται στο BBC να ξεπεράσει το ταχύτερο δυνατό τα πολλά προβλήματα που το ταλανίζουν.