Ζελένσκι, Μπάιντεν, Νετανιάχου: ένα τρίγωνο σε καμία περίπτωση ισόπλευρο | REUTERS/ CreativeProtagon
Θέματα

Μπάιντεν, Ζελένσκι, Νετανιάχου: ανισόπλευρο τρίγωνο

Η αμερικανική πλευρά του τριγώνου επιδιώκει τερματισμό των δύο πολέμων, στην Ουκρανία και στη Γάζα, έχοντας στραμμένη την προσοχή της και στο προεκλογικό Συνέδριο των Δημοκρατικών. Οι αντιδράσεις των κυβερνήσεων της Ουκρανίας και του Ισραήλ
Protagon Team

Κατά σύμπτωση μάλλον ατυχή και συγκυρία μάλλον επικίνδυνη, «μοίρα κοινή» δένει τρεις πολιτικούς που πρωταγωνιστούν στο διεθνές σύστημα τους τελευταίους μήνες: τον Τζο Μπάιντεν, τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Αν και η σημασία ενός εκάστου δεν μπορεί να συγκριθεί παρά μόνο με το «μπόι» της χώρας του επί Γης (ΑΕΠ, ανεξάρτητη στρατιωτική ισχύς, επιβλητικό διπλωματικό προσκήνιο και παρασκήνιο), ο καθένας τους παλεύει στο επίπεδό του για να παραμείνει στην εξουσία. Η Corriere della Sera αποτόλμησε τη σύνδεση των τριών και έγραψε για «τρίγωνο περίπλοκων συμμαχιών», καθώς οι ΗΠΑ (όχι μόνο του Μπάιντεν, φυσικά) είναι ο παράγων σύνδεσης όλων τους.

Ωστόσο πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι αν μιλάμε για γεωπολιτικά ζητήματα με όρους ευκλειδείου γεωμετρίας, το εν λόγω τρίγωνο δεν είναι σε καμία περίπτωση ισόπλευρο αλλά οπωσδήποτε σκαληνό… Και εδώ το σκαληνό σημαίνει, πέρα από τη δεδομένη και αδιαμφισβήτητη ανισότητα των τριών πλευρών, ότι ναι μεν υπάρχουν «οι συμπαγείς συμμαχίες», ωστόσο αυτές «απειλούνται από διαφορετικά εθνικά συμφέροντα».

Πού πάσχουν οι δύο μικρότερες πλευρές του «τριγώνου» και απειλούν το συμμαχικό σχήμα; Στην «επιμονή του Ζελένσκι και του Νετανιάχου για ‘‘ολοκληρωτική νίκη’’» επί των εχθρών τους, ενώ συγχρόνως το συγκεκριμένο δίδυμο «δεν έχει σχέδιο για το μετέπειτα των δύο πολέμων». Η ουκρανική πλευρά θέλει να ανακαταλάβει όχι μόνο τα εδάφη που κατέκτησε η Ρωσία στον πόλεμο, αλλά και την Κριμαία, που χάθηκε το 2014. Η ισραηλινή πλευρά διατυμπανίζει ότι επιδιώκει την εξαφάνιση της Χαμάς, τόσο επιχειρησιακά όσο και πολιτικά, και ότι προτίθεται να συναινέσει μόνο σε προσωρινή εκεχειρία, απαραίτητη για την απελευθέρωση των απαχθέντων Ισραηλινών. Αυτός ο σταθερός στόχος των Ζελένσκι και Νετανιάχου «έρχεται σε σύγκρουση με την ευελιξία που ο Λευκός Οίκος θεωρεί αναπόφευκτη».

Η περίπτωση της Ουκρανίας

Ο Μπάιντεν έδωσε στο Κίεβο το «οκέι» για πλήγματα εντός Ρωσίας με αμερικανικά όπλα επειδή πιέστηκε από τον υπουργό του επί των Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν. Ο οποίος Μπλίνκεν πιέστηκε νωρίτερα από τον Ζελένσκι. Πώς και ενέδωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ; Διότι η πορεία του πολέμου δεν εξελίσσεται καλά για την ουκρανική πλευρά, αλλά και διότι οι Ρώσοι μπορεί να απειλούν εδώ και καιρό με πυρηνική απάντηση, μένουν όμως στα λόγια.

Επ’ αυτού του τελευταίου, περί ρωσικής πυρηνικής φλυαρίας, ο αναλυτής Γκίντεον Ράχμαν τοποθετήθηκε ξεκάθαρα: «Σήμερα οι ΗΠΑ και οι ευρωπαίοι σύμμαχοί τους ανησυχούν λιγότερο με την απειλή της ρωσικής πυρηνικής επίθεσης απ’ όσο ανησυχούσαν πριν από 18 μήνες». Και αυτός, όμως, παραδέχθηκε ότι ο Ζελένσκι ηττάται: «Το ‘‘οκέι’’ του Μπάιντεν αντανακλά τον αμερικανικό φόβο ότι η Ουκρανία χάνει σταδιακά τον πόλεμο».

Περισσότερο φως στη διάσταση απόψεων μεταξύ Κιέβου και Ουάσινγκτον (στην οποία βάσισε το σημείωμά της η Corriere) έριξε ο Ντέιβιντ Σάνγκερ, ρεπόρτερ Λευκού Οίκου των New York Times. Αυτός έγραψε ότι στα διάφορα «πηγαδάκια» με τους εκπροσώπους των media «οι σύμβουλοι του Μπάιντεν παραδέχονται πως οι αμερικανικές και ουκρανικές προτεραιότητες διίστανται». Και αποκάλυψε τα εξής: «Σε αυτό το σημείο, η Ουκρανία δεν έχει να χάσει τίποτα από την πιθανή κλιμάκωση με τη Ρωσία. Ομως μέσα στον Λευκό Οίκο υπάρχει ανησυχία ότι ο Πούτιν θα εξαπολύσει πυρηνικά όπλα στο πεδίο της μάχης, προσπαθώντας να πείσει τον κόσμο ότι αν η Ουκρανία συνεχίσει να ρίχνει βόμβες και ρουκέτες αμερικανικής κατασκευής στο ρωσικό έδαφος, δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει το απόλυτο όπλο εναντίον της Ουκρανίας».

Σύμφωνα με τον ρεπόρτερ των ΝΥΤ, λοιπόν, η διοίκηση Μπάιντεν θεωρεί πιθανή τη χρήση ρωσικών τακτικών πυρηνικών όπλων εναντίον των ενόπλων δυνάμεων του Ζελένσκι στα μέτωπα των συγκρούσεων, όχι όμως και τη χρήση στρατηγικών πυρηνικών όπλων εναντίον των πόλεων, των υποδομών, κ.λπ.

Η λύση του γόρδιου δεσμού που προκρίνει η Ουάσινγκτον είναι «κορεατικού τύπου»: παύση των εχθροπραξιών, αναγνώριση μέρους των ρωσικών κατακτήσεων de facto και όχι de jure και εγγύηση του υπολείμματος μιας ηττημένης πλην ανεξάρτητης Ουκρανίας. Στην παρούσα φάση ο Ζελένσκι δεν θέλει να ακούει τέτοια πράγματα: «Γι’ αυτόν οι φόβοι για τα ρωσικά πυρηνικά είναι υπερβολικοί». Ετσι «πιέζει τους Δυτικούς να ορίσουν κόκκινες γραμμές αποτροπής της κλιμάκωσης από πλευράς Μόσχας, επιδιώκοντας την απόκτηση πυρηνικής ασπίδας προστασίας αν η χώρα του δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ».

Η περίπτωση του Ισραήλ

Το βασικό πρόβλημα της διοίκησης Μπάιντεν όσον αφορά το Ισραήλ δεν είναι η επί της ουσίας διαφωνία της με τον Νετανιάχου για τη Χαμάς, αφού και οι Αμερικανοί θέλουν να την εξαλείψουν, όχι όμως «εδώ και τώρα». Φρονούν ότι μπορούν να την εξαερώσουν πολιτικοκοινωνικά με «χειρουργικά χτυπήματα και σε βάθος χρόνου», αφού προηγουμένως περπατήσει το σχέδιό τους. Και αυτό το σχέδιο είναι η επίλυση του Παλαιστινιακού «με αναζωογόνηση της Παλαιστινιακής Αρχής».

Το πρόβλημα των Αμερικανών είναι ότι «ο Νετανιάχου θέλει να παρατείνει την παραμονή του στην εξουσία μέσω του πολέμου» και δεν ακούει τις ΗΠΑ, που «από τις 7 Οκτωβρίου έσωσαν πολλές φορές το Ισραήλ» (ακόμη και «από πιθανά χτυπήματα του Ιράν και της Χεζμπολάχ»). Ωστόσο «ο ακροδεξιός και φίλος του Πούτιν» ισραηλινός πρωθυπουργός «αγνοεί τη λύση του Παλαιστινιακού» και «παραμένει αμφίρροπος» όσον αφορά την κατάπαυση πυρός στη Γάζα.

Υπάρχει ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο ο αμερικανός πρόεδρος επείγεται να πείσει τον Νετανιάχου ότι τα ισραηλινά όπλα στη Γάζα πρέπει να σιγήσουν άμεσα: «Ο κίνδυνος για τον Μπάιντεν είναι πολύ υψηλός. Αν δεν πετύχει τίποτε [στην υπόθεση της Γάζας], θα πάει στο Συνέδριο των Δημοκρατικών τον Αύγουστο και θα αντιμετωπίσει την μήνιν της αριστερής πτέρυγας του κόμματος, ενώ ο πόλεμος μπορεί να έχει επεκταθεί και στον Λίβανο».

Στο τέλος του κειμένου της η Corriere επανήλθε στο σχήμα του «τριγώνου», όμως ονοματίζοντας αλλιώς την αμερικανική πλευρά. Εγραψε ότι τυχόν ήττα του Μπάιντεν από τον Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ θα ισχυροποιήσει την εξουσία των Πούτιν και Νετανιάχου, «τους οποίους ενώνει και το Δικαστήριο της Χάγης», χωρίς να λύσει το πρόβλημα των δύο πολέμων. «Δεν είναι τυχαίο ότι οι Ουκρανοί στηρίζουν τον Μπάιντεν εναντίον του Τραμπ και ότι οι οπαδοί του Νετανιάχου στηρίζουν τον Τραμπ εναντίον του Μπάιντεν. Με τον Τραμπ, οι Ουκρανοί και οι Παλαιστίνιοι θα μείνουν ανυπεράσπιστοι, ενώ οι Πούτιν και Νετανιάχου στην εξουσία».