Παρότι εξακολουθεί να κείτεται εδώ και περισσότερα από 111 χρόνια, 3.800 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του Ατλαντικού Ωκεανού, το σκουριασμένο σκαρί του «Τιτανικού», του πιο διάσημου ναυαγίου όλων των εποχών, επιτέλους αποκαλύπτεται, μαζί με τα πολλά μυστικά του, όπως ποτέ άλλοτε έως σήμερα.
«Ο “Τιτανικός” ανελκύστηκε, αν και σε ψηφιακή μορφή. Μέχρι τώρα, το ναυάγιο του πιο διάσημου καταραμένου πλοίου στον κόσμο μπορούσαν να το δουν μόνο τολμηροί εξερευνητές, επιστήμονες και οι δημιουργοί ταινιών πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Πλέον, η τεχνολογία τρισδιάστατης σάρωσης θα μας επιτρέψει να μελετήσουμε τον “Τιτανικό” από την άνεση της ξηράς» γράφει ο Τζακ Μπλάκμπερν των λονδρέζικων Times.
Πώς, όμως, κατέστη δυνατό αυτό; Πριν από μερικούς μήνες, μια εταιρεία χαρτογράφησης βαθέων υδάτων ολοκλήρωσε μια πλήρη σάρωση του σκάφους, καταφέρνοντας έτσι να αποτυπώσει όχι μόνο το πλήρες μέγεθος του ναυαγίου, αλλά και μικροσκοπικές λεπτομέρειες, όπως τον σειριακό αριθμό σε μία από τις προπέλες του πλοίου, όπως αναφέρει το BBC. Πέριξ του ναυαγίου, μέσα στο ίζημα του πυθμένα, κείτονται σκόρπια διάφορα αντικείμενα, από μεταλλικά μέρη του διακόσμου του πλοίου, αγαλματίδια και σφραγισμένα μπουκάλια σαμπάνιας, μέχρι προσωπικά αντικείμενα των επιβατών – μεταξύ των οποίων δεκάδες παπούτσια.
Η πλώρη, καλυμμένη πλέον από «σταλακτίτες» σκουριάς, εξακολουθεί να είναι αναγνωρίσιμη, σε αντίθεση με την πρύμνη, που αποτελεί πια έναν άμορφο όγκο μετάλλου. Καθώς ο «Τιτανικός» άρχισε να βυθίζεται, κάποια στιγμή έσπασε στα δύο, με αποτέλεσμα η πλώρη και η πρύμνη να καταλήξουν να απέχουν μεταξύ τους περί τα 800 μέτρα, στη μέση ενός πεδίου που είναι διάσπαρτο από συντρίμμια του πλοίου.
Ενώ η σάρωση προσφέρει στο ευρύ κοινό τη δυνατότητα να έρθει πιο κοντά στο θρυλικό ναυάγιο από όσο θα μπορούσε να ελπίζει, ο κύριος στόχος είναι η καλύτερη μελέτη του πλοίου, ούτως ώστε να απαντηθούν τα πολλά αναπάντητα ερωτήματα όσον αφορά το τι συνέβη εκείνη τη μοιραία νύχτα της 15ης Απριλίου του 1912, όταν ο «Τιτανικός», πραγματοποιώντας το παρθενικό του ταξίδι από το Σαουθάμπτον προς τη Νέα Υόρκη, προσέκρουσε σε παγόβουνο, με αποτέλεσμα να βυθιστεί, προκαλώντας τον θάνατο 1.500 ανθρώπων.
Από την ανακάλυψή του, το 1985, οι κάμερες μπόρεσαν να βιντεοσκοπήσουν μεγάλο μέρος του βυθισμένου «Τιτανικού», αλλά μόνο αποσπασματικά, κατά την ελάχιστη διάρκεια αναλαμπών μέσα στα σκοτεινά βάθη του Ατλαντικού. Αντιθέτως, η σάρωση παρέχει μια σφαιρική εικόνα του ναυαγίου, που καθιστά δυνατή την καλύτερη εξέτασή του, και αυτό μπορεί ακόμη και να θέσει υπό αμφισβήτηση τις μακροχρόνιες υποθέσεις σχετικά με τη βύθισή του.
«Υπάρχουν ακόμη ερωτήματα, βασικά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν, σχετικά με το πλοίο» δήλωσε στο BBC ο ειδικός (στον «Τιτανικό») αναλυτής Παρκς Στίβενσον. «Πραγματικά, δεν κατανοούμε τον χαρακτήρα της σύγκρουσης με το παγόβουνο. Δεν ξέρουμε καν αν το χτύπησε στη δεξιά πλευρά, όπως φαίνεται σε όλες τις ταινίες – μπορεί να προσάραξε στο παγόβουνο», ανέφερε ενδεικτικά.
Η σάρωση πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2022 από την εταιρεία χαρτογράφησης βαθέων υδάτων Magellan και την Atlantic Productions, μια βρετανική εταιρεία παραγωγής που γυρίζει ένα ντοκιμαντέρ για το όλο εγχείρημα. Ειδικά τηλεχειριζόμενα υποβρύχια σκάφη χρειάστηκαν περισσότερες από 200 ώρες για να σαρώσουν το ναυάγιο καθ’ όλο το μήκος και το πλάτος του. Καταγράφοντας, τελικά, περισσότερες από 700.000 εικόνες από κάθε πιθανή γωνία, κατάφεραν να δημιουργήσουν μια τρισδιάστατη αναπαράστασή του υψηλής ακρίβειας.
«Το βάθος όπου βρίσκεται, στα περίπου τέσσερα χιλιόμετρα, αποτελεί πρόκληση. Υπάρχουν και ρεύματα στο σημείο, ενώ δεν επιτρέπεται να αγγίξουμε τίποτα, ώστε να μην προκαλέσουμε ζημιά στο ναυάγιο» εξήγησε ο Γκέρχαρντ Ζάιφερτ της Magellan, επικεφαλής σχεδιασμού της αποστολής. «Η άλλη πρόκληση ήταν πως έπρεπε να χαρτογραφήσουμε κάθε τετραγωνικό εκατοστό, ακόμη και σημεία χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως τη λάσπη στη ζώνη των συντριμμιών. Χρειαζόταν όμως και αυτό ώστε να μπορέσουμε να συμπληρώσουμε τα κενά μεταξύ όλων αυτών των αντικειμένων που παρουσιάζουν ενδιαφέρουν» συμπλήρωσε.
♦ Διαβάστε: 40 πράγματα που ίσως δεν μάθατε ποτέ για τον «Τιτανικό»
Η επίδραση της θάλασσας και του χρόνου είναι παραπάνω από εμφανής στο ναυάγιο, με τα μέρη του να αποσυντίθεται ολοένα περισσότερο. Οι ιστορικοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι για την πλήρη κατανόηση των γεγονότων δεν έχουν απεριόριστο χρόνο στη διάθεσή τους. Αλλά η σάρωση «παγώνει τώρα το ναυάγιο εγκαίρως», όπως αναφέρει το BBC, παρέχοντας έτσι στους ειδικούς τη δυνατότητα να εξετάσουν κάθε λεπτομέρεια, με την ελπίδα ότι ο «Τιτανικός» θα αποκαλύψει, επιτέλους, όλα τα μυστικά του.