Οι τελευταίες εξελίξεις γύρω από την δράση ορισμένων ΜΚΟ αλλάζουν τα δεδομένα. Μετά από τρία σχεδόν χρόνια άκριτης αποδοχής δημοσιευμάτων που μετέφεραν τις καταγγελίες ορισμένων οργανώσεων σε βάρος της Ελλάδας για το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό, σοβαρά ερωτήματα έρχονται στο φως. Το ζητούμενο είναι πού βρίσκεται η αλήθεια και πού το ψέμα.
Το φάσμα όσων έχουν δημοσιευθεί τα τελευταία χρόνια (με σημείο εκκίνησης τα γεγονότα στον Εβρο, τον Μάρτιο του 2020) περιλαμβάνει ψέματα που έχουν αποκαλυφθεί αλλά και δεκάδες εκ πρώτης όψεως πειστικά ρεπορτάζ τα οποία έχουν υιοθετήσει όσοι ενδιαφέρονται ειλικρινά για τα ανθρώπινα δικαιώματα, χωρίς όμως να έχουν τη διάθεση ή τον χρόνο να ερευνήσουν τις πηγές. Ως εκ τούτου, παραμένει άγνωστο πόσα από τα ρεπορτάζ που έχουν δημοσιευθεί είναι αληθινά και πόσα κατασκευασμένα.
Ξεχωρίζουν οι καταγγελίες για την «πεντάχρονη Μαρία» που ελέχθη ότι πέθανε από τσίμπημα σκορπιού «σε ελληνική νησίδα» τον Αύγουστο του 2022 στον Εβρο (και οδήγησε σε κατακραυγή για το Spiegel στη Γερμανία που κατέβασε τα δημοσιεύματα από την ιστοσελίδα του), αλλά και το ρεπορτάζ για έναν τούρκο υπήκοο που κατήγγειλε βασανιστήρια από τις ελληνικές αρχές τον Μάρτιο του 2020 και τον οποίο παρουσίασαν ως σύρο πρόσφυγα το 2020 οι New York Times –για να ανασκευάσουν τελικά το ρεπορτάζ μόλις αποκαλύφθηκε η αλήθεια.
Στο Αιγαίο και στον Εβρο, τα δημοσιεύματα περιλαμβάνουν σε ορισμένες περιπτώσεις πλάνα από το τουρκικό πρακτορείο Anadolu καθώς και αναλύσεις με συστήματα γεωεντοπισμού οι οποίες κατέτειναν σε ισχυρισμούς για νεκρούς πρόσφυγες από ελληνικά πυρά στον Εβρο το 2020 (Forensic Architecture), κάτι που ουδέποτε έχει επιβεβαιωθεί από τις ελληνικές ή τις ευρωπαϊκές αρχές. Τα ρεπορτάζ στον ελληνικό και τον ξένο Τύπο, εκτός από τους γνωστούς χαμηλής αξιοπιστίας τουρκικούς ισχυρισμούς, πολύ συχνά -αν όχι πάντα- βασίζονται σε καταγγελίες από ΜΚΟ —οι οποίες στα μάτια της κοινής γνώμης αλλά και των ξένων δημοσιογράφων διέθεταν καλώς ή κακώς -τουλάχιστον ως πρόσφατα- το τεκμήριο της αντικειμενικότητας.
Στο σημείο αυτό βρίσκεται ίσως και το ερμηνευτικό κλειδί για τα στοιχεία που ακολουθούν.
Τι συνέβη τελικά σε Κω και Φαρμακονήσι;
Το Protagon παρουσιάζει εδώ δύο υποθέσεις που εκτυλίχθηκαν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2021, στις οποίες εμπλέκεται η ΜΚΟ «Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι». Εκπρόσωπός της είναι ο Παναγιώτης Δημητράς, εναντίον του οποίου ασκήθηκε ποινική δίωξη από την εισαγγελία της Κω.
Οι υποθέσεις αφορούν την άφιξη προσφύγων-μεταναστών στην Κω (Ιούλιος) και στο Φαρμακονήσι (Αύγουστος) και παρουσιάζονται αντίστοιχα οι δικογραφίες που σχημάτισαν η Λιμενική Αρχή Κω (εδώ) καθώς και το Αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος στη Λέρο (εδώ). Οπως είναι γνωστό, γεγονότα όπως αυτά λαμβάνουν άμεσα δημοσιότητα συχνότατα μέσω των ΜΚΟ. Ενδεικτικά, για το δεύτερο συμβάν, τίτλος δημοσιεύματος ανέφερε: «Εγκλωβισμένοι στο Φαρμακονήσι 22 πρόσφυγες».
Ας τα πάρουμε με τη σειρά.
Η υπόθεση της Κω
Τον Ιούλιο του 2021 η Λιμενική Αρχή Κω ενημερώθηκε από στρατιωτικό φυλάκιο για την είσοδο φουσκωτής λέμβου με πρόσφυγες-μετανάστες στα ελληνικά χωρικά ύδατα με κατεύθυνση τις ακτές του νησιού.
Στελέχη της Λιμενικής Αρχής μετέβησαν στην συγκεκριμένη περιοχή και εντόπισαν την λέμβο κενή στην παραλία. Αμεσα ξεκίνησαν οι έρευνες για τον εντοπισμό τους στην ξηρά. Συνέλαβαν δε τρεις Τούρκους φερόμενους ως διακινητές.
Σύμφωνα με τη δικογραφία που σχημάτισε το Λιμενικό της Κω και εστάλη προς την Εισαγγελία Πρωτοδικών Κω στις 21.7.2021, εμπλεκόμενοι μεταξύ άλλων και για κατ’ εξακολούθηση παράβαση του άρθρου 148 ΠΚ (Κατασκοπεία) και του άρθρου 187 ΠΚ (Εγκληματική Οργάνωση) είναι οι: «ημεδαπός δικηγόρος, πρόεδρος γνωστής ΜΚΟ Παναγιώτης Δημητράς, Τούρκος διακινητής “Fisher”, Οργανωτής-μεταφορέας Solide Tchinda του Pierre (συλληφθείς) και το Ιδρυτικό στέλεχος Ευρωπαϊκής ΜΚΟ Tommy Ohlsen».
Ταυτόχρονα, η Λιμενική Αρχή έγινε αποδέκτης μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με φερόμενο αποστολέα τον επικεφαλής της ΜΚΟ «Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι» δικηγόρο Παναγιώτη Δημητρά, τα οποία περιλάμβαναν στοιχεία «Παράνομα Εισερχομένων Προσώπων (ΠΕΠ)» για να ακολουθηθούν οι διαδικασίες χορήγησης ασύλου.
Μετανάστες ανέφεραν σχετικά με την μεταφορά τους από την Τουρκία στην Ελλάδα ότι ο οργανωτής της μεταφοράς, που βρισκόταν στη βάρκα μαζί τους, κατόπιν εντολής του τούρκου διακινητή στην Τουρκία, επικοινώνησε –πριν από τον απόπλου από τα τουρκικά παράλια- τηλεφωνικά με μία ΜΚΟ. Στην ΜΚΟ αυτή γνωστοποίησε την ακριβή ώρα του απόπλου, το δρομολόγιο του ταξιδιού τους, καθώς και τα στοιχεία των μεταναστών.
Σύμφωνα με τη δικογραφία, «η Λιμενική Αρχή Κω καθώς και οι τοπικές Αστυνομικές Αρχές έγιναν δέκτες μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου όπου ο αποστολέας αυτών φέρεται να είναι ημεδαπός με στοιχεία Δημητράς Παναγιώτης “Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι” αναφορικά με εντοπισμό δύο αλλοδαπών οι οποίοι φέρεται να είχαν εισέλθει παρανόμως στην Κω την ίδια ημέρα, προκειμένου να ενταχθούν στις διαδικασίες ασύλου, δηλώνοντας τα πλήρη στοιχεία αυτών καθώς και την τοποθεσία που βρίσκονται. Την ίδια ημέρα σε μεταγενέστερο χρόνο απεστάλη έτερο μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τον ίδιο ως άνω αποστολέα με τα στοιχεία των υπολοίπων παράνομων αλλοδαπών.»
Κατόπιν τούτων στη δικογραφία αναφέρεται :
«Υπό το πρίσμα των προεκτεθέντων… παρακαλούμε όπως εκδώσετε Εθνικά Εντάλματα Συλλήψεων για τους κάτωθι:
(α) Tchinda Solide του Pierre και της Juline, ημερομηνία γεν. 19-04-1982, υπήκοος Καμερούν, προσωρινός κάτοικος ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α Κω.
(β) Mahazou Minka του Mahazoo και της Hadisa,ημερομηνία γέννησης την 29-06-1994, υπήκοος Καμερούν, προσωρινός κάτοικος ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α Κω.
(γ) Δημητρά Παναγιώτη, ημεδαπό, φερόμενο μέλος της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης με την ονομασία «Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι».
και Διεθνές Ένταλμα Σύλληψης για τον αλλοδαπό με στοιχεία Olsen Tommy, υπήκοος Νορβηγίας, φερόμενο μέλος της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης με την ονομασία “Aegean Boat Report” (…)
» Τέλος, παρακαλούμε όπως διατάξετε στη ΑεΑ/Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος τον εντοπισμό και την επιβεβαίωση του φυσικού προσώπου της ηλεκτρονικής διεύθυνσης του email panayotedimitras@gmail.com μέσω του οποίου εστάλησαν στην Υπηρεσία μας τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αναφορικά με την παράνομη διακίνηση αλλοδαπών που σημειώθηκε την 13-07-2021 και 14-07-2021 στην ν. Κω τα οποία επισυνάπτονται με την παρούσα.»
Παρότρυνση να κάνουν καταγγελία για pushback
Ιδιαίτερη σημασία έχει το σημείο της δικογραφίας το οποίο περιλαμβάνει την κατάθεση ενός από τους πρόσφυγες-μετανάστες που αποβιβάστηκαν στην Κω. Το συγκεκριμένο πρόσωπο ανέφερε, πάντα με βάση τη δικογραφία του Λιμενικού, ότι μετά την προηγούμενη ανεπιτυχή προσπάθεια που είχε γίνει να περάσουν σε ελληνικό έδαφος -στις 10 Ιουνίου του 2021- όταν επέστρεψαν στην Τουρκία ο διακινητής παρότρυνε την ομάδα των προσφύγων-μεταναστών «να συλλέξουν στοιχεία ώστε με τη βοήθεια δικηγόρου ονόματι ‘Δημητράς’ να προβούν σε καταγγελία κατά των ελληνικών αρχών για παράνομη επαναπροώθηση, με κάλυψη του χρηματικού ποσού από τις προαναφερθείσες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις».
Η υπόθεση Λέρου – Φαρμακονησίου
Ενα μήνα μετά, ακολούθησε νέο περιστατικό. Στις 24 Αυγούστου 2021, στη Λιμενική Αρχή Λέρου διαβιβάσθηκε ηλεκτρονική αλληλογραφία του Π. Δημητρά, επικεφαλής της ΜΚΟ «Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι», σχετικά με την άφιξη αλλοδαπών στο Φαρμακονήσι δικαιοδοσίας τής εν λόγω λιμενικής αρχής.
Τα πρόσωπα που εισήλθαν στη χώρα εντοπίστηκαν την επόμενη ημέρα, 25 Αυγούστου 2021, ενώ οι Λιμενικοί συνέλαβαν τρεις φερόμενους διακινητές. Εμπλεκόμενοι σε αυτή την υπόθεση μεταξύ άλλων είναι, σύμφωνα με τη δικογραφία, ο τούρκος διακινητής, στρατιωτικός, αξιωματικός του τουρκικού Λιμενικού, Αμπού Ράσουα (Abu Rashua), ο παλαιστίνιος οργανωτής Αλγκαμπλάν Ραμί (Alghalban Rami), ο Παναγιώτης Δημητράς και ο Τόμι Ολσεν (Tommy Ohlsen).
Στην δικογραφία αναφέρεται η διαδικασία μεταφοράς των μεταναστών και αποστολής φωτογραφιών σε ομάδα της εφαρμογής Whatsapp, μέλος της οποίας φέρεται να ήταν ο Παναγιώτης Δημητράς.
Στη δεύτερη αυτή δικογραφία, η οποία εστάλη στην Εισαγγελία στις 26 Αυγούστου 2021, σημειώνεται ότι «κατόπιν αξιοποίησης προανακριτικού υλικού διαπιστώθηκε ότι οι ανωτέρω συμμετείχαν σε δομημένη εγκληματική οργάνωση με διακριτούς ρόλους ως κάτωθι: ο Abu Rashua φέρεται να είχε ηγετικό ρόλο στην διακίνηση μεταναστών, ο Johnson Alfex Fufeneh φέρεται να είχε ρόλο συντονιστή αναλαμβάνοντας τις επικοινωνίες, ο Alghalban Rami φέρεται να είχε ρόλο χειριστή της λέμβου και να είχε λάβει οδηγίες σχετικά με την διακίνηση, ο Ismail Addideh Mohmed φέρεται να έδωσε το κινητό του στον Johnson Alfex Fufeneh προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι προαναφερόμενες επικοινωνίες, ο Δημητράς Παναγιώτης φέρεται να ήταν μέλος ομάδας της εφαρμογής Whatsapp μέσω της οποίας ζητήθηκε σε διακινούμενο να αποσταλούν φωτογραφίες και στοιχεία των διακινούμενων και φέρεται να συνδέεται με τον φερόμενο διακινητή Abu Rashua.
» Προς πληρέστερη ενημέρωσή σας, αναφέρεται ότι για τον ημεδαπό με στοιχεία Δημητράς Παναγιώτης, έχει σχηματιστεί σε βάρος του δικογραφία από το Λιμεναρχείο Κω σύμφωνα με (δ) σχετική και διερευνάται υπόθεση από την Διεύθυνση Αστυνομίας Λέσβου σύμφωνα με (ε) σχετικό.»
Και η νέα δικογραφία που σχημάτισαν οι Λιμενικές Αρχές καταλήγει: «Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, παρακαλούμε όπως εκδώσετε εθνικό ένταλμα σύλληψης για τον Παναγιώτη Δημητρά και διεθνές ένταλμα σύλληψης για τον επικεφαλής της Μ.Κ.Ο. “Agean Boat Report”. Επιπροσθέτως, σε περίπτωση εντοπισμού και εξακρίβωσης του ατόμου που φέρει τα διακριτικό όνομα “Abu Rashua”, θα επανέλθουμε με νεοτέρα μας, προκειμένου να εκδοθεί σχετικό ένταλμα σύλληψης.»
Οπως ανέφερε την Τρίτη, 20 Δεκεμβρίου η Εφημερίδα των Συντακτών η Εισαγγελία Κω, έπειτα από δικογραφία του Λιμενικού, κατηγορεί για συγκρότηση εγκληματικής οργάνωσης με περαιτέρω επιβαρυντικές διατάξεις τον Παναγιώτη Δημητρά και τον διευθυντή της οργάνωσης Aegean Boat Report, Tommy Ohlsen.
«Βασανισμοί» και «πυροβολισμοί»
Εκτός από τον κ. Δημητρά, πολύ βαριές κατηγορίες για το Λιμενικό και εν γένει τις ελληνικές αρχές έχει διατυπώσει και η οργάνωση Aegean Boat Report του κ. Olsen. Ενδεικτικά και μόνο, τον Ιούνιο του 2022 η ΜΚΟ κατήγγειλε «βασανισμούς προσφύγων» στο Φαρμακονήσι καθώς και επαναπροώθηση ανοιχτά της Λέσβου. Σε ένα από τα δημοσιεύματα που τροφοδότησαν οι καταγγελίες της, η Aegean Boat Report ανέφερε πως οι άνδρες της ελληνικής ακτοφυλακής «πυροβόλησαν στον αέρα αλλά και στο νερό, κοντά στο λαστιχένιο σκάφος».
«409 μηνύσεις»…
Κατά πληροφορίες ο Παναγιώτης Δημητράς φέρεται να συμμετέχει σε έξι ΜΚΟ. Εχει προβεί σε πολλές καταγγελίες με ασυνήθιστα σκληρή γλώσσα τα τελευταία χρόνια, ενώ σύμφωνα με δημοσίευμα της Athens Voice , το 2020 το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι του κ. Δημητρά υπέβαλε μήνυση στο Λιμενικό για «παράνομη και εν δυνάμει ανθρωποκτόνο απόπειρα επαναπροώθησης σκάφους με μετανάστες ή/και πρόσφυγες στο θαλάσσιο χώρο κοντά στην Κω».
Ευρύτερα, σύμφωνα με απάντηση του Υπουργού Δικαιοσύνης Κώστα Τσιάρα σε ερώτηση, πέρυσι, του βουλευτή Πειραιώς και Νήσων της ΝΔ Χριστόφορου Μπουτσικάκη, ο κ. Δημητράς είχε υποβάλει 409 μηνύσεις από τις οποίες οι 263 είχαν αρχειοθετηθεί.
Μάλιστα, όταν ο βουλευτής επανήλθε με δεύτερη ερώτησή του στις 28.6.2022 ερωτώντας «πόσες μηνύσεις έχει υποβάλει ο Δημητράς κατά εισαγγελικών και δικαστικών λειτουργών», του επέδωσε στις 11.7.2022 εξώδικο με το οποίο απαιτούσε να ανακαλέσει ο βουλευτής εντός 24 ωρών την ερώτησή του προς τον Υπουργό αλλιώς θα τον μηνύσει, πράγμα που έπραξε.
Ενδεικτική είναι και η αναφορά του κ. Δημητρά κατά του Πρωθυπουργού για την ομιλία του στον ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2022, ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν απάντησε «στις συγκεκριμένες καταγγελίες του Ερντογάν για το Αιγαίο»:
