Τα πνευματικά δικαιώματα του Μίκι Μάους στις μεταγενέστερες μορφές του θα εξακολουθήσει να τα έχει η Disney - δεξιά ο ιδρυτής και «ψυχή» της εταιρείας Γουόλτ Ντίσνεϊ | Getty Images / CreativeProtagon
Θέματα

«Απελευθερώνεται» την Πρωτοχρονιά ο πρώτος Μίκι Μάους

Το ποντίκι καρτούν-σήμα κατατεθέν της Disney, στην πρώτη του μορφή, έτσι δηλαδή όπως εμφανιζόταν στην ταινία ««Steamboat Willie» του 1928, παύει να ανήκει αποκλειστικά στην εταιρεία και γίνεται δημοσίας χρήσεως, καθώς η διάρκεια ισχύος των πνευματικών δικαιωμάτων στις ΗΠΑ δεν μπορεί να ξεπερνά τα 95 χρόνια
Protagon Team

Πρόκειται για μια εξέλιξη πραγματικά αναπάντεχη, για μια στιγμή που πολλοί ειδικοί πίστευαν πως ενδεχομένως να μην ερχόταν ποτέ λόγω του πανίσχυρου λόμπι που εξυπηρετεί τα ιδιαίτερα συμφέροντα της κραταιάς Disney. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι από την Πρωτοχρονιά ο θρυλικός Μίκι Μάους στην πρώτη του μορφή θα καταστεί κοινό κτήμα (public domain). Αυτό σημαίνει πως όποιος το επιθυμεί –από κινηματογραφιστές και σκιτσογράφους έως μυθιστοριογράφους–, θα μπορεί να συνθέσει τις δικές του ιστορίες με πρωταγωνιστή τη θρυλική μασκότ της Disney.

Ο Μίκι, που σε λίγες ημέρες θα είναι διαθέσιμος στο παγκόσμιο κοινό, ήταν ο πρωταγωνιστής της μικρού μήκους ταινίας του 1928 «Steamboat Willie», που άλλαξε τις τύχες της εταιρείας και μεταμόρφωσε τη βιομηχανία του κινηματογράφου. Εκείνος ο πρώτος Μίκι έμοιαζε με αρουραίο και δεν μιλούσε, αλλά είχε στο πλευρό του μια πρώιμη Μίνι, η οποία επίσης θα καταστεί δημοσίας χρήσεως.

Σύμφωνα με έναν νόμο των ΗΠΑ για τα πνευματικά δικαιώματα, ο οποίος αναθεωρήθηκε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ζωής του Μίκι, η διάρκεια ισχύος των πνευματικών δικαιωμάτων δεν μπορεί να ξεπερνά τα 95 χρόνια. Οπως αναφέρει στην ανταπόκρισή του από το Λος Αντζελες ο Κίραν Σάδερν των λονδρέζικων Times, oι προσπάθειες της Disney να προστατεύσει τον πιο διάσημο χαρακτήρα της ήταν τόσο εντατικές που νόμος κατέληξε να είναι γνωστός ως «Mickey Mouse Protection Act» (Νόμος Προστασίας του Μίκι Μάους).

«Αυτό είναι κάτι σπουδαίο» ανέφερε σχετικά η Τζένιφερ Τζένκινς, διευθύντρια του Center for the Study of the Public Domain στο Πανεπιστήμιο Ντιουκ. «Προκαλεί τόσο πολύ ενθουσιασμό στην κοινότητα των πνευματικών δικαιωμάτων – επιτέλους συμβαίνει!».

Η Disney έσπευσε, βέβαια, να υπογραμμίσει πως οι μεταγενέστερες διάσημες εκδοχές του Μίκι εξακολουθούν να προστατεύονται, ενώ άφησε να εννοηθεί πως θα παρακολουθεί στενά τις όποιες νέες ερμηνείες και χρήσεις του πιο διάσημου δημιουργήματός της.

«Πιο σύγχρονες εκδοχές του Mίκι δεν θα επηρεαστούν από τη λήξη των πνευματικών δικαιωμάτων του “Steamboat Willie”» δήλωσε η εταιρεία. «Ο Μίκι θα συνεχίσει να διαδραματίζει ηγετικό ρόλο ως παγκόσμιος πρεσβευτής της Walt Disney Company στην αφήγηση, στα αξιοθέατα των θεματικών πάρκων και στα εμπορεύματά μας. Θα συνεχίσουμε, φυσικά, να προστατεύουμε τα δικαιώματά μας όσον αφορά τις πιο σύγχρονες εκδοχές του Μίκι και άλλων έργων που εξακολουθούν να υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα».

Οσον αφορά τον ενθουσιασμό που επικρατεί στην κοινότητα των πνευματικών δικαιωμάτων, αυτός οφείλεται και στο γεγονός ότι μαζί με την ταινία «Steamboat Willie», την 1η Ιανουαρίου πρόκειται να καταστούν κοινό κτήμα και άλλα διάσημα πνευματικά δημιουργήματα, μυθιστορήματα, θεατρικά έργα, ταινίες και μουσικές συνθέσεις, μεταξύ των οποίων «Ο Εραστής της Λαίδης Τσάτερλι» του Ντ. Χ. Λώρενς, το «Ορλάντο» της Βιρτζίνια Γουλφ, «Η Οπερα της Πεντάρας» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, το «Ουδέν Νεότερον από το Δυτικό Μέτωπο» του Εριχ Μαρία Ρεμάρκ, «Το Μυστήριο του Μπλε Τρένου» της Αγκάθα Κρίστι, αλλά και ταινίες όπως «Το Τσίρκο» του Τσάρλι Τσάπλιν και «Ο Κινηματογραφιστής» του Μπάστερ Κίτον.

Οσον αφορά την τύχη του απροστάτευτου πλέον από πνευματικά δικαιώματα πρώτου Μίκι Μάους, ενδεικτική θα μπορούσε να είναι η ως τώρα πορεία του Winnie-the-Poo, με τον ανταποκριτή των Times στη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ να μας πληροφορεί ότι το αξιολάτρευτο αρκουδάκι του Α.Α. Μιλν, αφού κατέστη κοινό κτήμα πέρυσι, σύντομα εμφανίστηκε σε μια ταινία τρόμου, ως διψασμένος για αίμα δολοφόνος. Η ταινία στη Βρετανία χαρακτηρίστηκε ακατάλληλη για ανηλίκους, αλλά σε ένα σχολείο της Φλόριντα προβλήθηκε σε μαθητές της Δ’ Δημοτικού, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση πολλών γονιών.