Η Ανεζίνα Σολωμονίδου είναι ένα φωτεινό, χαμογελαστό κορίτσι, που ξεκίνησε από την κυκλαδίτικη Μήλο κι έχει φτάσει ήδη πολύ μακριά. Τη γνώρισα πριν από μερικά χρόνια σε μία θεατρική πρεμιέρα και όταν την ρώτησα -όπως ρωτάς τυπικά κάποιον που γνωρίζεις για πρώτη φορά-με τι ασχολείται, έμεινα με το στόμα ανοιχτό.
Ιδού λοιπόν, η εντυπωσιακή διαδρομή της, από τη Γη ως το Διάστημα: κατάγεται από τη Μήλο και μεγάλωσε στον Κορυδαλλό. Σπούδασε Γεωλογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών με ειδίκευση στην Ηφαιστειολογία και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στην Πλανητική Γεωλογία στο Πανεπιστήμιο UCL στο Λονδίνο, ενώ ακολούθησε διδακτορικό με θέμα την έρευνα των παγωμένων δορυφόρων του εξωτερικού ηλιακού συστήματος, στο Αστεροσκοπείο του Παρισιού στη Γαλλία. Η επαφή της με τη NASA προέκυψε μέσα από συνεργασίες με ερευνητές του κέντρου της NASA Jet Propulsion Laboratory (JPL) κατά τη διάρκεια εκπόνησης της διδακτορικής της διατριβής. Κάπως έτσι, το 2014 μετακόμισε στο Λος Αντζελες και έγινε μέλος της ομάδας Πλανητολογίας του JPL.
Κι όταν τη ρωτάς πόσων ετών είναι, η απάντησή της δεν θα μπορούσε να είναι εντελώς γήινη: «Ω Θεέ μου! Σε χρόνια Τιτάνα και Κρόνου είμαι ενός έτους και κάτι μήνες, σε γήινα 35!».
Από την Καλιφόρνια στη Μαδρίτη
Υστερα λοιπόν από τέσσερα συναρπαστικά χρόνια στη NASA και στο εξίσου διαστημικό Λος Αντζελες, ήρθε η ώρα της «μετάθεσής» της στη Μαδρίτη, και συγκεκριμένα στον Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (Εuropean Space Agency-ESA). Τι ακριβώς θα κάνει εκεί;
«Τον Σεπτέμβριο του 2017 η διαστημική αποστολή Cassini-Huygens που ήταν μία συνεργασία της NASA και της ESA με στόχο το σύστημα του Κρόνου και η αποστολή που έχω ασχοληθεί περισσότερο από κάθε άλλη ως τώρα στην καριέρα μου, έφτασε στο τέλος της μετά από 13 χρόνια, ρίχνοντας το διαστημικό αεροσκάφος Cassini στον Κρόνο. Η επόμενη αποστολή στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα και τους παγωμένους δορυφόρους που αποτελούν το δικό μου ερευνητικό ενδιαφέρον, οργανώνεται από την ESA, ονομάζεται JUICE (JUpiter ICy moons Explorer) και έχει ως στόχους τους δορυφόρους του Δία με εσωτερικούς υγρούς ωκεανούς: Γανυμήδη, Ευρώπη, και Καλλιστώ. Το “χτίσιμο” λοιπόν αυτής της νέας μεγάλης αποστολής, ήταν αρκετά σημαντικός λόγος ώστε να αφήσω το LA και την Καλιφόρνια που πραγματικά αγαπώ και μου προσέφερε υπέροχες στιγμές, φιλίες, σημαντικές συνεργασίες, και τη ζωή σε έναν τόπο γεμάτο πολυπολιτισμικότητα, διαφορετικές κουλτούρες, και υπέροχη γεωλογία και φύση. Αυτά είναι και τα στοιχεία που μου λείπουν ήδη από το Λος Αντζελες, αλλά ευτυχώς έχω την τύχη να το επισκέπτομαι συχνά, λόγω της ενεργής συνεργασίας μου με τη NASA/JPL και το Πανεπιστήμιο Caltech, που με κάνει να επιστρέφω για μεγάλα χρονικά διαστήματα».
Πώς είναι η καθημερινότητα στη NASA και στην ESA
«Η δουλειά στη NASA και στην ESA είναι συναρπαστική. Σίγουρα σε αυτό βοηθάει και η μοναδικότητα των κέντρων αυτών, όπου οποιαδήποτε στιγμή μπορεί τυχαία να συναντήσεις έναν αστροναύτη που έχει έρθει να επισκεφθεί το κέντρο, να δεις βήμα-βήμα την κατασκευή των επόμενων διαστημόπλοιων στο τμήμα συναρμολόγησης (Spacecraft Assembly), και άλλα πολλά. Η φύση της δουλειάς περιλαμβάνει πολλά ταξίδια ανά τον κόσμο για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων νέων ερευνών σε επιστημονικά συνέδρια και την ανάπτυξη συνεργασιών, όπως και για υπαίθρια γεωλογική εργασία, όπως για παράδειγμα συλλογή λάβας για ανάλυση και αναγνώριση γήινων πεδίων ως πλανητικών ανάλογων για ουράνια σώματα.
»Ολα αυτά λοιπόν, περιορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις κλασικές “ημέρες γραφείου”. Οταν όμως είμαστε όντως στο γραφείο, μία τυπική ημέρα περιλαμβάνει την ανάγνωση και απάντηση πολλαπλών emails- που κυρίως έχουν να κάνουν με διάφορες συνεργασίες-, καθημερινές συνεδριάσεις είτε σε φυσικό επίπεδο είτε ηλεκτρονικά, και φυσικά τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων από τα διαστημικά αεροσκάφη, την καταγραφή αποτελεσμάτων, τη συγγραφή άρθρων κτλ».
Τι δουλειά έχει με τον Κρόνο
«Αυτή την περίοδο ασχολούμαι με τις λίμνες του βόρειου πόλου του Τιτάνα, δορυφόρου του Κρόνου. Συγκεκριμένα, αυτές τις ημέρες οι συνεδριάσεις της ομάδας μας επικεντρώνονται αποκλειστικά στη δημιουργία ενός μοντέλου που μπορεί να εξηγήσει τα πρόσφατα αποτελέσματά μας, που δείχνουν ότι αυτές οι λίμνες υδρογονανθράκων έχουν καρστική συμπεριφορά, δηλαδή επηρεάζονται από τη μερική διάλυση του εδάφους του Τιτάνα που προκαλείται από τη βροχή μεθανίου, ένα φαινόμενο που συναντάται και στη Γη λόγω της βροχής νερού. Αυτή η έρευνα μάς παρέχει πληροφορίες ως προς τη δυναμική του δορυφόρου για την δημιουργία και διατήρηση της ζωής, καθώς όμως και νέες πληροφορίες σχετικά με την δημιουργία και εξέλιξη της πρώιμης Γης».
Πώς επηρεάζει τη γήινη ζωή της, η ενασχόλησή της με το Διάστημα
«Μου αρέσει πολύ να ζω στο παρόν, όσο κι αν το επάγγελμά μου με πηγαίνει υποχρεωτικά πολύ πίσω στο παρελθόν και πολύ μπροστά στο μέλλον. Για να δώσω ένα παράδειγμα, η αποστολή πάνω στην οποία εργάζομαι τώρα, θα φτάσει στον Δία και θα στείλει το πρώτο της δεδομένο πίσω σε εμάς, το 2030! Οπως και να έχει πάντως, δίνω μεγάλη σημασία στην επίγεια πραγματικότητα, προσπαθώντας να αποφεύγω την τετριμμένη επανάληψη καταστάσεων, που δεν έχει ουσία ή λύση. Αυτό που έχω εμπεδώσει μέσα από την έρευνα του Διαστήματος, είναι ότι δεν υπάρχει ανώτερο και κατώτερο. Ολα υπόκεινται στη μαγεία της διαφορετικότητας ενός τρομερά ποικιλόμορφου και ταυτόχρονα αρμονικού σύμπαντος. Αυτό με έκανε να εκτιμήσω σε βάθος τις έννοιες της ισότητας, της αλληλεγγύης, της απόλαυσης της “γήινης” συγκατοίκησης με το όλον, και της μη επεμβατικής εξερεύνησης του περιβάλλοντος».
Το πιο τρελό και διαστημικό όνειρο της Ανεζίνας
«Να μάθουμε μια μέρα-κι ας μην είναι μέρος της προσωπικής μου έρευνας- τι υπάρχει εκεί έξω, να έρθουμε δηλαδή κοντά στις απαντήσεις των συμπαντικών ερωτημάτων και αυτό να λειτουργήσει ευεργετικά στην ανθρώπινη εξέλιξη».
Τι έχει η Ελλάδα που δεν μπορείς να το βρεις σε κανέναν άλλο πλανήτη;
«Το καλό τσίπουρο σε ένα τραπεζάκι κάπου στα Πετράλωνα το καλοκαίρι, τα πιταράκια της μαμάς μου, τη γάτα μου, την αίσθηση που μου δίνει η Μήλος κάθε φορά που την επισκέπτομαι».
Η Ανεζίνα εξηγεί με απλά λόγια:
-Τι σημαίνει ότι το Curiosity βρήκε μοριακή ζωή στον Αρη
«Το Curiosity είναι ένα ρομποτάκι στο μέγεθος ενός μεγάλου αυτοκινήτου, το οποίο βρίσκεται στον Αρη από το 2012 και μας στέλνει πολλές πληροφορίες για τη γεωλογία και αστροβιολογία του πλανήτη. Το καλοκαίρι του 2018, ένα όργανο του Curiosity έστειλε πίσω στη Γη δεδομένα τα οποία αναλύθηκαν και έδειξαν ότι σε κάποια πετρώματα του εδάφους υπάρχουν οργανικά στοιχεία που περιέχουν άνθρακα, υδρογόνο και ίσως οξυγόνο, άζωτο και άλλα στοιχεία, τα οποία πολύ συχνά σχετίζονται με τη δημιουργία και ανάπτυξη ζωής. Αυτό δείχνει ότι είναι πιθανό πριν από πολλά χρόνια να υπήρχε ζωή στον Αρη, ή ακόμη και τώρα να προσπαθεί να δημιουργηθεί. Ομως αυτό δεν είναι σίγουρο, καθώς τα στοιχεία αυτά μπορούν να δημιουργηθούν και από μη-βιολογικές διεργασίες, δηλαδή να μην σχετίζονται με τη ζωή. Και αυτή είναι η μαγεία της επιστήμης: συνεχώς πρέπει να ψάχνεις, να αναλύεις, να διερωτάσαι, μέχρι να φτάσεις σε ένα ασφαλές και σίγουρο αποτέλεσμα. Αυτό κάνει την έρευνα αιώνια και γοητευτική».
-Τι σημαίνει ότι ο Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζει «διαστημικό στρατό»
«Αν με ρωτούσε ένα παιδί να του εξηγήσω για τον “Διαστημικό Στρατό” (Space Force) της κυβέρνησης του Τραμπ, θα του έλεγα ότι οι λέξεις “Διάστημα” και “στρατός” δεν θα έπρεπε ποτέ να συνδυάζονται, εκτός αν αφορούν στις ταινίες “Star Wars”, οι οποίες ευτυχώς μέχρι και σήμερα αποτελούν επιστημονική φαντασία. Το Διάστημα δεν ανήκει σε καμία χώρα, κυβέρνηση, ή στρατό, δεν έχει σημαία και σύνορα και άρα δεν μπορεί να αποτελέσει ιδιοκτησία κανενός, ώστε να χρειάζεται έναν στρατό για να το υπερασπιστεί και περιορίσει. Το Διάστημα, όπως και η Γη, πολύ απλά και με μεγάλη γενναιοδωρία μας φιλοξενούν. Οσο για το πρακτικό της υπόθεσης, οι μεγάλοι διαστημικοί οργανισμοί όπως η NASA και η ESA έχουν ειδικά τμήματα για τη θέσπιση διαστημικών νόμων, όπως και τμήματα Πλανητικής Προστασίας (Planetary Protection), τα οποία ασχολούνται με την προστασία των ουράνιων σωμάτων και την αποτροπή για παράδειγμα μίας βιολογικής μόλυνσης στη διάρκεια της ανθρώπινης και ρομποτικής διαστημικής εξερεύνησης».