Πώς θα κυβερνήσει, οπότε, ο Τζο Μπάιντεν τις ΗΠΑ; Κατά πάσα πιθανότητα έως τα Χριστούγεννα ο Αμερικανοί θα έχουν την προσοχή τους στραμμένη στον «Πόλεμο των 30 Ημερών», όπως αποκαλεί ο Μάικ Αλεν του Axios τη νομική εκστρατεία που εξαπέλυσε ο Ντόναλντ Τραμπ κατά του αντιπάλου του, αρνούμενος να αποδεχτεί την ήττα του και αποφασισμένος να παρεμποδίσει την ομαλή μετάβαση της εξουσίας.
Κάποιοι, ωστόσο, έχουν αρχίσει ήδη να εικάζουν πώς θα μπορούσε ο γηραιότερος πρόεδρος στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και αυτός που εκλέχτηκε με τις περισσότερους ψήφους, να αλλάξει το παρόν αλλά και να καθορίσει το μέλλον της Αμερικής, γιατρεύοντάς την, όπως δεσμεύτηκε ο ίδιος, αποδεχόμενος τη νίκη του.
Για να εκτιμηθεί, όμως, ο πιθανός αντίκτυπος της εκλογής Μπάιντεν στην ιστορία των ΗΠΑ, πρέπει να γίνει καταρχάς κατανοητός ο αντίκτυπος της υποψηφιότητας Μπάιντεν στην πρόσφατη, ιστορική, εκλογική αναμέτρηση. Εάν είχαν επιλέξει οποιονδήποτε άλλον υποψήφιο, κατά πάσα πιθανότητα οι Δημοκρατικοί δεν θα κέρδιζαν τον Λευκό Οίκο και ο Ντόναλντ Τραμπ θα είχε επανεκλεγεί. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει ο Ντέιβιντ Λέοναρντ των New York Times, παραθέτοντας, όπως πάντα άλλωστε, εύγλωττα επιχειρήματα.
Επισημαίνει καταρχάς ότι στις κρίσιμες πολιτείες που καθόρισαν το τελικό αποτέλεσμα, όπως η Αριζόνα, η Τζόρτζια, η Πενσιλβάνια και το Γουισκόνσιν, ο Τζο Μπάιντεν κέρδισε με πάρα πολύ μικρή διαφορά. Λαμβάνοντας υπόψη τα έως τώρα αποτελέσματα, διαπιστώνεται πως άλλοι Δημοκρατικοί υποψήφιοι δύσκολα θα κατάφερναν να επικρατήσουν.
Γιατί ο Τζο Μπάιντεν σε πανεθνικό επίπεδο προηγείται κατά 2,4 ποσοστιαίες μονάδες του μέσου Δημοκρατικού υποψηφίου για τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ενώ σε πολλές κρίσιμες πολιτείες, συμπεριλαμβανομένων της Τζόρτζια, του Μίσιγκαν και της Βόρειας Καρολίνας, σημείωσε καλύτερες επιδόσεις από όλους τους υποψηφίους των Δημοκρατικών για τη Γερουσία. Σε μία εκλογική περιφέρεια της Νεμπράσκα, η προσκείμενη στον Μπέρνι Σάντερς Δημοκρατική υποψήφια για τη Γερουσία έχασε με πέντε μονάδες διαφορά, ενώ ο Μπάιντεν κέρδισε την περιφέρεια με επτά μονάδες.
Η επικράτηση του Δημοκρατικού υποψήφιου είναι ιδιαίτερα σημαντική, γιατί απέδειξε ότι «ο Ντόναλντ Τραμπ δεν διαθέτει μαγικές πολιτικές ικανότητες» –αναφέρει χαρακτηριστικά ο Λέοναρντ–, χάρη στις οποίες κατάφερε να παραμείνει δημοφιλής έως το τέλος της θητείας του, παρότι παραπέμφθηκε σε δίκη στη Γερουσία και φέρει την ευθύνη για τις τραγικές επιπτώσεις της πανδημίας στην Αμερική.
Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, ωστόσο, παραμένει ισχυρό σε πανεθνικό επίπεδο και το τελευταίο που πρέπει να κάνουν οι Δημοκρατικοί, προειδοποιεί ο Λέοναρντ, είναι να σκεφτούν πως η Αμερική στράφηκε ξαφνικά στην αριστερά και είναι έτοιμη τώρα να καταργήσει τις ιδιωτικές ασφαλίσεις υγείας, να περιορίσει τις δαπάνες για την αστυνομία ή να άρει τους μεταναστευτικούς περιορισμούς.
Συγχρόνως, όμως, οι Δημοκρατικοί δεν πρέπει να περιοριστούν στον χώρο του κέντρου, επειδή σε πολλές ρεπουμπλικανικές πολιτείες οι πολίτες ενέκριναν με την ψήφο τους πολλές προοδευτικές προτάσεις – σχετικά με την αύξηση του κατώτατου μισθού, την αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών, την επέκταση του Obamacare.
Προεδρικά προνόμια
Οσον αφορά το ενδεχόμενο ο Τζο Μπάιντεν να μην μπορεί να κυβερνήσει επειδή οι Δημοκρατικοί δεν κατάφεραν να κερδίσουν την πλειοψηφία στη Γερουσία (το τελικό αποτέλεσμα θα κριθεί τον Ιανουάριο αλλά μάλλον θα παραμείνει στα χέρια των Ρεπουμπλικανών), «ο πρόεδρος των ΗΠΑ κατέχει πολλά προνόμια, τα οποία, εάν εκμεταλλευτεί ο Τζο Μπάιντεν, θα είναι σε θέση να εφαρμόσει σημαντικά μέρη του προγράμματός του, ακόμη και χωρίς τον έλεγχο της Γερουσίας από τους Δημοκρατικούς», υπενθυμίζει η Ράνα Φορούχαρ των Financial Times.
Καταρχάς μπορεί να κυβερνήσει μέσω προεδρικών διαταγμάτων, όπως ακριβώς και ο προκάτοχός του. Ο Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε ήδη πως πρόκειται να συστήσει δική του ομάδα αντιμετώπισης της πανδημίας, ενώ αναμένεται πως θα επαναφέρει άμεσα τις ΗΠΑ στη Συμφωνία για το Κλίμα του Παρισιού και να άρει κάποιους από τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς που είχε επιβάλει ο Ντόναλντ Τραμπ κατά συγκεκριμένων μουσουλμανικών χωρών.
Μπορεί επίσης και πρέπει να αξιοποιήσει άμεσα τα περισσότερα από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια του CARES ACT, του πακέτου στήριξης για την αντιμετώπιση της πανδημίας που εγκρίθηκε με ευρεία πλειοψηφία από τα μέλη της Γερουσίας, για να δείξει στους αμερικανούς πολίτες τι ακριβώς εννοεί όταν δηλώνει πως στόχος του είναι να «οικοδομήσει καλύτερα την Αμερική», επενδύοντας στη δημόσια υγεία, στην παιδεία, στις υποδομές και στην ευρυζωνικότητα. Δίχως να κατέχει την πλειοψηφία στη Γερουσία, ο Τζο Μπάιντεν μπορεί, επίσης, και δεν πρέπει να χάσει την ευκαιρία, σύμφωνα με τη Φουρόχαρ, να αποκαταστήσει το ταχύτερο δυνατό τις σχέσεις των ΗΠΑ με τα κράτη της Ευρώπης.
Το ότι ο Τζο Μπάιντεν δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να κινηθεί διστακτικά, επειδή οι Δημοκρατικοί μάλλον δεν θα κατέχουν την πλειοψηφία στη Γερουσία, υποστηρίζει και ο συγγραφέας και αρθρογράφος Αναντ Γκιρινταράντας. Σε εκτενές κείμενό του στους New York Times αναφέρει πως την ημέρα των εκλογών συνομίλησε με τον Τζακ Σούμερ, τον επικεφαλής της μειοψηφίας των Δημοκρατικών στη Γερουσία. Ερωτηθείς ο μετριοπαθής πολιτικός εάν τάσσεται υπέρ μιας συντηρητικής αποκατάστασης των ζημιών που προκάλεσε ο Ντόναλντ Τραμπ ή μιας ριζικής αλλαγής της Αμερικής, υποστήριξε πως θα ήταν λάθος η προεδρία Μπάιντεν να περιοριστεί στην επιστροφή στην κανονικότητα. «Κατά τη γνώμη μου εάν δεν προβούμε σε τολμηρές αλλαγές, ενδέχεται σε τέσσερα χρόνια να βρεθούμε αντιμέτωποι με κάποιον χειρότερο από τον Ντόναλντ Τραμπ».
Τα λόγια του Σούμερ έχουν ιδιαίτερη σημασία. Καταρχάς γιατί αποδεικνύουν ότι οι ελίτ των Δημοκρατικών άρχισαν επιτέλους να αντιλαμβάνονται ότι οι όποιες αλλαγές σημειώθηκαν κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια, συμπεριλαμβανομένων και των χρόνων που την εξουσία κατείχε ο Μπάρακ Ομπάμα, «δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλες ή ιδιαίτερα τολμηρές», όπως παραδέχθηκε ο Σούμερ. Αυτό σημαίνει ότι οι Δημοκρατικοί πρέπει να αναγνωρίσουν, και μάλιστα το ταχύτερο δυνατό, πως ενώπιον των πολλών κρίσεων –της δημόσιας υγείας, της οικονομίας, της κοινωνίας, του κλίματος και της δημοκρατίας– που καλούνται να διαχειριστούν, δεν μπορούν να αρκεστούν σε απλές διορθώσεις και βελτιώσεις.
Εάν τον Ιανουάριο οι Δημοκρατικοί υποψήφιοι κερδίσουν αμφότερες τις έδρες της Τζόρτζια στη Γερουσία, όταν αναλάβει τα καθήκοντά του ο Μπάιντεν, τα δύο κόμματα θα έχουν από πενήντα γερουσιαστές το καθένα. Τον πρώτο λόγο, ωστόσο, θα τον έχουν οι Δημοκρατικοί χάρη στην αποφασιστική ψήφο της Κάμαλα Χάρις. Αλλά ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση ο Μπάιντεν δεν θα είναι σε θέση να κάνει ό,τι επιθυμεί, καθώς για την έγκριση σημαντικών νόμων απαιτούνται 60 ψήφοι, από τις εκατό συνολικά. Θα μπορούσαν, ωστόσο, οι Δημοκρατικοί να απαλλαγούν από τον εν λόγω κανονισμό, ψηφίζοντας στη Γερουσία υπέρ της κατάργησής του, όπως θα μπορούσαν επίσης να κερδίσουν τελικά την πλειοψηφία, όπως εύχεται και ευελπιστεί ο Τσακ Σούμερ.
Σε αμφότερες τις περιπτώσεις ο 46ος Πρόεδρος τον Ηνωμένων Πολιτειών θα είναι σε θέση να εφαρμόσει ένα όντως τολμηρό μεταρρυθμιστικό σχέδιο «α λα Ρούσβελτ», λαμβάνοντας κατά τις πρώτες εκατό μέρες της νέας κυβέρνησης μέτρα για τη διαχείριση της πανδημίας και τη στήριξη της οικονομίας και εφαρμόζοντας συγχρόνως πολιτικές για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων, της κλιματικής αλλαγής, των μεταναστευτικών ροών, των χρεών των φοιτητών και πολλών άλλων προβλημάτων που ταλανίζουν την αμερικανική κοινωνία. «Χρειαζόμαστε μεγάλες, τολμηρές αλλαγές. Το απαιτεί η Αμερική και πρόκειται να αγωνιστούμε για αυτό», δηλώνει ο Τσακ Σούμερ.
277 πολιτικές
Ο Γκιρινταράντας, ωστόσο, λαμβάνει υπόψη το πιο ρεαλιστικό σενάριο –να παραμείνει η Γερουσία υπό τον έλεγχο των Ρεπουμπλικανών— για να επισημάνει και αυτός πως μέσω προεδρικών διαταγμάτων και δίχως να χρειάζεται την άδεια κανενός, ο Τζο Μπάιντεν μπορεί να εφαρμόσει τουλάχιστον «277 πολιτικές», τις οποίες απαριθμεί ο προοδευτικός ιστότοπος The American Prospect, όπως παρουσιάζονται σε έκθεση της κοινής ομάδας εργασίας των επιτελείων του Τζο Μπάιντεν και του Μπέρνι Σάντερς.
Οπότε, περισσότερο πειστικός μοιάζει ο παραλληλισμός του Τζο Μπάιντεν, όχι με τον Φραγκλίνο Ρούζβελτ, αλλά με τον Λίντον Τζόνσον, «έναν μακρόβιο γερουσιαστή και αντιπρόεδρο, ο οποίος ήταν λιγότερο χαρισματικός από τον πρόεδρο που υπηρέτησε και διαδέχθηκε (τον Κένεντι), αλλά κατέστη πιο σημαντικός από εκείνον». Ετσι και ο Μπάιντεν μπορεί να καταστεί πιο σημαντικός από τον Μπάρακ Ομπαμα, προβαίνοντας σε σημαντικές αλλαγές δίχως φανφάρες και τυμπανοκρουσίες.
«Το μαγικό με τον Τζο Μπάιντεν έγκειται στο γεγονός πως ό,τι κάνει καθίσταται φυσιολογικό. Εχει αποδείξει ότι μπορεί να κινητοποιήσει το κύριο ρεύμα του Δημοκρατικού Κόμματος. Ο,τι και αν κάνει ως πρόεδρος, θα φέρει μαζί του ολόκληρο το κέντρο», υποστήριξε ο Αντριου Γιανγκ, αντίπαλος του Μπάιντεν στην κούρσα για το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών ενόψει των εκλογών της προηγούμενης Τρίτης. Και έχοντας τη στήριξη των κεντρώων Δημοκρατικών, ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί όντως να αποπειραθεί να αλλάξει ουσιαστικά την Αμερική.