Από τη ξενοφοβική διατύπωση «έρχονται οι ξένοι και μας παίρνουν τις δουλειές», η Ελλάδα περνάει ακολουθώντας μια διεθνή τάση στη διαπίστωση ότι «χρειαζόμαστε ξένους για κάνουν τις δουλειές».
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον Επισιτισμό – Τουρισμό, Γιώργο Χότζογλου, η πετυχημένη τουριστική σεζόν του 2022 άρχισε με κενό 50.000 θέσεων το οποίο υπάρχει κίνδυνος να διπλασιαστεί το 2023. Το 2022 περάσαμε ένα καλοκαίρι με εκκλήσεις ξενοδόχων για την εύρεση προσωπικού και παράλληλα πολλές καταγγελίες για τις απαράδεκτες συνθήκες εργασίας και στέγασης σε πολλούς τουριστικούς προορισμούς.
Η προοπτική για ένα κενό 100.000 θέσεων το 2023 κινητοποιεί ήδη την κυβέρνηση. Οπως έγραψε το Protagon, τα υπουργεία Εργασίας και Εξωτερικών έχουν συγκροτήσει ομάδα με σκοπό την οργανωμένη εισαγωγή εργαζομένων που θα απασχοληθούν στη γεωργία και στον τουρισμό, ενώ οι πρώτες συζητήσεις γίνονται με την κυβέρνηση των Φιλιππίνων για την υποδοχή 50.000 εργαζομένων.
Η ανεργία πέφτει, αλλά παραμένει ακόμη σε υψηλό επίπεδο σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ. Κινήθηκε στην Ελλάδα στο 11,8% τον Σεπτέμβριο (με μέσο όρο 6% στην ΕΕ), ποσοστό που είναι βέβαια πολύ χαμηλότερο από το εφιαλτικό 28% που καταγράφηκε την προηγούμενη δεκαετία της οικονομικής κρίσης.
Το φαινόμενο της υψηλής ακόμη ανεργίας συνδυάζεται ωστόσο με τα κενά στη γεωργία και τον τουρισμό καθώς και με τις αισιόδοξες προβολές για το δημογραφικό. Η απογραφή του 2021 έδειξε μείωση του πληθυσμού κατά 3,5% (κατά 400.000 ανθρώπους) σε σύγκριση με το 2011, ενώ ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι πληθυσμός σε ηλικία εργασίας 20-64 χρόνων, θα παρουσιάσει μείωση 35% στην Ελλάδα έως το 2060.
Το δημογραφικό πρόβλημα έχει βεβαίως ευρύτερες συνέπειες για τη χώρα (όπως πχ. για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος) ωστόσο για την κάλυψη των κενών σε θέσεις εργασίας η Ελλάδα φαίνεται να ακολουθεί τη διεθνή τάση των εργαζόμενων μεταναστών.
Την Τρίτη υπογράφηκε διακρατική συμφωνία με την Αίγυπτο που προβλέπει την άφιξη το 2023 στη χώρα μας 5.000 εργατών γης που θα παραμείνουν στην Ελλάδα έως εννιά μήνες για εποχική απασχόληση στον γεωργικό τομέα, Η κυβέρνηση ανέφερε ότι συμφωνίες όπως αυτή μπορούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της έλλειψης εργατικών χεριών, χωρίς η χώρα να υποκύπτει στις ασφυκτικές πιέσεις της παράνομης μετανάστευσης που δημιουργεί ανθρώπινες τραγωδίες.
Η ενισχυτική τάση για την οργανωμένη μετακίνηση μεταναστών για εργασία και ευρύτερα για την οικονομική μετανάστευση είναι Ευρωπαϊκή και παγκόσμια. Οπως ανέφερε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «κάθε χρόνο περίπου 2,25 έως 3 εκατομμύρια υπήκοοι τρίτων χωρών έρχονται στην ΕΕ μέσω νόμιμων διαύλων έναντι 125.000 έως 200.000 αντικανονικών αφίξεων». Και η Κομισιόν πρόσθεσε ότι «η νόμιμη μετανάστευση ωφελεί τόσο τους μετανάστες όσο και τις χώρες καταγωγής και προορισμού».
Εκτός Ευρώπης, ο Καναδάς ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες ένα σχέδιο για την υποδοχή 500.000 μεταναστών ετησίως έως το 2025, με σχεδόν 1,5 εκατομμύριο νέους μετανάστες να αναμένονται στη χώρα τα επόμενα τρία χρόνια. Ο Καναδάς ποντάρει πολλά στη μετανάστευση για να καλύψει το κενό των θέσεων εργασίας που άφησαν οι παλαιότερες γενιές που εγκαταλείπουν το εργατικό δυναμικό. Ωστόσο, όπως ανέφερε το BBC, «δεν συμφωνούν όλοι με την προσέλκυση τόσων ανθρώπων από το εξωτερικό», μολονότι ήδη ένα σημαντικό ποσοστό των Καναδών είναι μετανάστες πρώτης ή δεύτερης γενιάς.
Πρόσφατη δημοσκόπηση στον Καναδά έδειξε ότι το 49% των πολιτών θεωρεί τον αριθμό των μεταναστών υπερβολικά μεγάλο (με μόλις 31% να λέει ότι είναι σωστός), με τις κυριότερες αντιρρήσεις να εστιάζουν στις αντοχές του συστήματος των κοινωνικών υπηρεσιών. Και όπως συμβαίνει και στην Αθήνα, οι μεγάλες πόλεις του Καναδά, το Τορόντο και το Βανκούβερ, αντιμετωπίζουν το πρόβλημα με το υπερβολικά υψηλό κόστος της στέγης.
Σε αντίθεση με την Ελλάδα όπου αναζητούνται επειγόντως εργάτες γης, πχ. για τις ελιές και τις φράουλες, το σύστημα του Καναδά δίνει προτεραιότητα στους εργαζόμενους με υψηλές δεξιότητες, με γνώμονα το ποιοι μπορούν να προσφέρουν περισσότερα στην ανάπτυξη της χώρας.
Αντίστοιχα είναι τα κριτήρια στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Παράλληλα, τόσο η Βρετανία όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν ανακοινώσει την αύξηση του ποσοστού των οικονομικών μεταναστών που προβλέπεται να εισέλθουν στις δύο χώρες, ωστόσο η μεγάλη διαφορά σε σύγκριση με τον αραιοκατοικημένο Καναδά είναι ότι οι περισσότεροι οικονομικοί μετανάστες θα πρέπει πρώτα να εξασφαλίσουν την υποστήριξη από εργοδότες.
Στην Ελλάδα, αντί για τους εργοδότες που «εγγυώνται» για τους εργαζόμενους, το μοντέλο που προκρίνεται για να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα κενά του 2023 είναι αυτό των διακρατικών συμφωνιών —όπως αυτή με την Αίγυπτο και η επόμενη, πιθανόν με τις Φιλιππίνες. Και στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών θεωρούν «οδηγό» το μοντέλο αυτό για τις μελλοντικές συμφωνίες, όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και της ΕΕ με τρίτες χώρες για την καταπολέμηση μέσω αυτής της οδού και της παράτυπης μετανάστευσης.