Δέκα ευρωπαϊκές πόλεις ζήτησαν περισσότερη βοήθεια από την ΕΕ στη μάχη τους με το Airbnb και άλλες ψηφιακές πλατφόρμες βραχείας ενοικίασης, υποστηρίζοντας ότι οι ντόπιοι αποκλείονται από τη στέγαση και οι γειτονιές αλλάζουν πρόσωπο.
Σε κοινή επιστολή τους, το Άμστερνταμ, η Βαλένθια, η Βαρκελώνη, η Βιέννη, το Βερολίνο, οι Βρυξέλλες, η Κρακοβία, το Μόναχο, το Μπορντό και το Παρίσι, αναφέρουν ότι η «εκρηκτική ανάπτυξη», που παρουσιάζουν οι ιστοσελίδες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης ακινήτων πρέπει να βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη της επόμενης ομάδας των Ευρωπαίων Επιτρόπων.
Τον Απρίλιο, ο γενικός εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου διαπίστωσε, με μη δεσμευτική άποψη ότι, σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ, η Airbnb θα πρέπει να θεωρείται ψηφιακός πάροχος πληροφοριών και όχι παραδοσιακός κτηματομεσίτης.
Το καθεστώς αυτό, εάν επιβεβαιωθεί από το δικαστήριο, θα επέτρεπε στην Airbnb και σε άλλες παρόμοιες πλατφόρμες να λειτουργούν ελεύθερα και, ουσιαστικά, τις απαλλάσσει από κάθε ευθύνη, η οποία διασφαλίζει ότι οι ιδιοκτήτες των ακινήτων συμμορφώνονται με τους τοπικούς κανόνες που αποσκοπούν στη ρύθμιση των διακοπών, γράφει ο Guardian.
«Οι ευρωπαϊκές πόλεις πιστεύουν ότι οι κατοικίες πρέπει να χρησιμοποιούνται πρώτα και κύρια για να ζει κανείς εκεί», αναφέρουν οι πόλεις σε κοινή δήλωσή τους, που εξέδωσε το δημοτικό συμβούλιο του Άμστερνταμ, «Πολλοί υποφέρουν από σοβαρή έλλειψη στέγης. Τα σπίτια, που μπορούν να ενοικιάζονται πιο προσοδοφόρα στους τουρίστες, εξαφανίζονται από την παραδοσιακή αγορά κατοικίας».
Οι πόλεις δήλωσαν ότι οι τοπικές αρχές πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της έκρηξης της βραχυπρόθεσμης ενοικίασης για διακοπές, όπως τα αυξημένα ενοίκια για τους μόνιμους κατοίκους και τη συνεχιζόμενη «τουριστικοποίηση» των συνοικιών, «με τη θέσπιση των δικών τους κανονισμών ανάλογα με την κατάσταση, που επικρατεί σε κάθε περιοχή».
«Πιστεύουμε ότι οι πόλεις είναι σε θέση να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες των κατοίκων τους», δήλωσαν, «Έχουν πάντοτε τη δυνατότητα να ρυθμίζουν την τοπική δραστηριότητα μέσω των κανόνων πολεοδομίας και στέγασης. Ο γενικός εισαγγελέας φαίνεται να υπονοεί ότι αυτό δεν θα είναι πλέον δυνατό όταν πρόκειται για γίγαντες του Διαδικτύου».
Μετά από αρκετά χρόνια ισχυρής ανάπτυξης, η Airbnb έχει σήμερα περισσότερες από 18.000 καταχωρήσεις στο Άμστερνταμ και τη Βαρκελώνη, 22.000 στο Βερολίνο και περίπου 60.000 στο Παρίσι. Σύμφωνα με τα περσινά στοιχεία του Inside Airbnb πάνω από τις μισές αφορούσαν ολόκληρα διαμερίσματα ή σπίτια ενώ ακόμη και σε πόλεις όπου οι άδειες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης είχαν περιοριστεί από τις τοπικές αρχές, τα ακίνητα σε ποσοστό μέχρι και 30% ήταν διαθέσιμα για τρεις ή περισσότερους μήνες το χρόνο.
Η Αθήνα δεν υποφέρει λιγότερο από άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, με την κατάσταση να έχει γίνει απελπιστική τα τελευταία δύο χρόνια για όσους ψάχνουν να ενοικιάσουν μόνιμη κατοικία σε περιοχές περιζήτητες λόγω Airbnb, όπως το Καλλιμάρμαρο, το Σύνταγμα, τα Πετράλωνα και το Κουκάκι, όπου οι τιμές των ενοικίων ξεπερνούν και αυτές της Εκάλης.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε τον περασμένο Οκτώβριο σε ημερίδα του Δήμου Αθηναίων η εκπρόσωπος της Airbnb Σοφία Γκιούσου, το 2017 η ελληνική πρωτεύουσα είχε πάνω από 7.000 καταχωρίσεις με πληρότητα 77 διανυκτερεύσεις κατ’ έτος και μέσο εισόδημα για τους ιδιοκτήτες στα 3.300 ευρώ, ενώ τα αντίστοιχα νούμερα για όλη τη χώρα είναι 50.900 καταχωρίσεις, με 2.800 ευρώ μέσο εισόδημα για έναν οικοδεσπότη και 29 διανυκτερεύσεις, ως μέση πληρότητα, με το όφελος για την ελληνική οικονομία να υπολογίζεται στα 750 εκατ. ευρώ.
Πολλές πόλεις τονίζουν, ότι η έκρηξη των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων για διακοπές συμβάλλει στην άνοδο των μακροχρόνιων ενοικίων, χωρίς να υποτιμούν τους παράγοντες της κερδοσκοπίας και την περιορισμένη παροχή κοινωνικής στέγης. Πέρσι η Πάλμα ντε Μαγιόρκα ψήφισε την απαγόρευση σχεδόν όλων των Airbnb, μετά την αύξηση της τουριστικής κίνησης κατά 50% και την αύξηση των ενοικίων για μόνιμη κατοικία κατά 40%, που ακολούθησε.
Πολλοί προσπαθούν τώρα να πάρουν μέτρα: το Παρίσι, για παράδειγμα επιβάλλει πρόστιμα στους ιδιοκτήτες εάν δεν εγγραφούν στο δημαρχείο πριν ενοικιάσουν βραχυπρόθεσμα την ιδιοκτησία τους, και το Άμστερνταμ προσπάθησε να μειώσει το ετήσιο όριο σε ένα μήνα, ενώ πέρσι η Βαρκελώνη ανέστειλε όλες τις νέες άδειες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης.
Ωστόσο, οι δημοτικές αρχές φοβούνται ότι η προσπάθεια της ΕΕ να προωθήσει το ηλεκτρονικό εμπόριο και την «κοινή οικονομία» σε όλο το μπλοκ παρεμποδίζει τις δικές τους προσπάθειες να εξασφαλίσουν ότι οι γειτονιές θα παραμείνουν ζωντανές και προσιτές στους κατοίκους τους.
«Οι πόλεις δεν εναντιώνονται σε αυτό το είδος ενοικίασης για διακοπές», δήλωσαν, «Ο τουρισμός παρέχει σε μια πόλη εισόδημα και θέσεις εργασίας. Αλλά θα πρέπει να είναι σε θέση να καθορίζουν τους κανόνες».
Οι δημοτικές αρχές ανησυχούν για το γεγονός ότι, σύμφωνα με την άποψη του γενικού εισαγγελέα, οι πλατφόρμες δεν είναι υποχρεωμένες να δημοσιεύουν πληροφορίες σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις ακινήτων, οι οποίες θα διευκόλυναν τις πόλεις να διασφαλίζουν την τήρηση των τοπικών κανονισμών. Γιατί απλούστατα σε όποια μέρη οι πλατφόρμες υποστήριξαν ότι ήταν πρόθυμες να συνεργαστούν με τις αρχές «στην πράξη δεν το έκαναν, ή το έκαναν μόνο σε εθελοντική βάση». Εντωμεταξύ, τον περασμένο Απρίλιο, η Airbnb εξέφρασε την ικανοποίησή της για τη γνώμη του γενικού εισαγγελέα.
Ο Ιάν Μπροσά, αναπληρωτής δήμαρχος του Παρισιού, δήλωσε ότι η κατάσταση έχει επιδεινωθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε «στα τέσσερα κεντρικά διαμερίσματα του Παρισιού, το 25% του συνόλου των ακινήτων δεν είναι πλέον μόνιμες κατοικίες αλλά ενοικιάζονται βραχυπρόθεσμα σε τουρίστες», και τόνισε ότι «οι τοπικοί μας κανόνες απειλούνται αποτελεσματικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή». Ακόμη, μιλώντας στη γαλλική ραδιοφωνία ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση «να σταθεί στο πλευρό των κατοίκων, και όχι των ψηφιακών πολυεθνικών», οι οποίες δεν επιτρέπεται να γίνουν «πιο ισχυρές από τις πόλεις και τα κράτη».