Τα περιοριστικά μέτρα στην Ελλάδα επιβλήθηκαν νωρίς και οι περισσότεροι προσπαθήσαμε και προσπαθούμε με κάθε ψυχολογικό και οικονομικό κόστος να τα εφαρμόσουμε.
Οπως όλα δείχνουν ξεκάθαρα, αυτές οι προσπάθειες δίνουν σήμερα το αποτέλεσμα να έχουμε ως χώρα έναν από τους χαμηλότερους αριθμούς θανόντων από κορονοϊό και φυσικά νοσηλευομένων σε σοβαρή κατάσταση. Αρα μια παγκόσμια πανδημία υπό πλήρη έλεγχο!
Το σύστημα υγείας όχι απλώς δεν έχει καταρρεύσει, αλλά έχει προλάβει να αναδιαμορφωθεί και να προσαρμοστεί στην πίεση που ενδέχεται να αντιμετωπίσει από μία απότομη εκτροπή στην εξέλιξη της πανδημίας.
Ωστόσο, όσο καλά και αν είναι τα αποτελέσματα, όσο και αν η κυβέρνηση αισθάνεται υπερήφανη και για τους επιστήμονες που τα πρότειναν και για τους πολίτες που τα εφαρμόζουν, το Σάββατο ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς ανακοίνωσε ότι τα μέτρα επεκτείνονται για ακόμη τρεις εβδομάδες. Κίνηση που χαρακτηρίστηκε «δύσκολη» για τον κόσμο που παραμένει κλειδωμένος στο σπίτι, φυσιολογική όμως από τους επιστήμονες.
Τι επικίνδυνο «βλέπουν» όμως οι ειδικοί στους αριθμούς που έχουν ανακοινωθεί, που εμείς δεν μπορούμε να κατανοήσουμε;
«Τα νούμερα αυτή τη στιγμή απλώς δείχνουν ότι έχουμε σαφή σημεία σταθεροποίησης. Το σύστημα όμως ακόμα κινείται σε χαοτικές παρά πιθανολογικές εξισώσεις και θα πρέπει να γίνεται εκτίμηση κάθε μέρα», εξηγεί στο Protagon ο Γκίκας Μαγιορκίνης, κλινικός ιολόγος, επίκουρος καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας στο ΕΚΠΑ και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων για τον κορονοϊό.
Χαοτικές εξισώσεις
Τι σημαίνει ότι η επιδημία κινείται με χαοτικές εξισώσεις; Οτι στην παρούσα φάση είναι εξαιρετικά ευαίσθητη σε αλλαγές και συνεπώς η χαλάρωση των μέτρων μπορεί να οδηγήσει σε εκτροπή της κατάστασης σε μικρό χρονικό διάστημα. Είναι δηλαδή ακριβώς αυτό που είχε πει ο Σωτήρης Τσιόδρας, ότι «αν δεν συνεχίσουμε να τηρούμε τα μέτρα, η κατάσταση θα ξεφύγει σε μερικές ημέρες και ο ιός θα μας διαλύσει».
Οπως εξηγεί ο κ. Μαγιορκίνης, τη σαφή εικόνα για την κατάσταση στη χώρα, άρα και τη λήψη οποιωνδήποτε μέτρων από την κυβέρνηση, τη δίνουν τόσο οι νοσηλευόμενοι όσο και οι διασωληνωμένοι.
«Από αυτούς αντλείται η έκταση της επιδημίας στον γενικότερο πληθυσμό, καθώς αποτελούν ένα γνωστό ποσοστό της επιδημικής εξάπλωσης, δηλαδή γύρω στο 2%-5%. Δεν χρειάζεται να καταγράψουμε κάθε κρούσμα για να ξέρουμε πόσοι είναι μολυσμένοι».
Χωρίς ιδιαίτερη κορύφωση
Το τείχος ανοσίας (ανοσία αγέλης), που είναι 60%-70%, σε αυτή τη φάση και στην περίπτωση της Ελλάδας το ξεχνάμε. Διότι με τόσο αργούς ρυθμούς, για να κολλήσει το 60% του πληθυσμού κορονοϊό, απαιτούνται τρία χρόνια. Που σημαίνει ότι απλώς περιμένουμε την κορύφωση της νόσου ή του πρώτου κύματος της νόσου.
Πότε όμως θα κορυφωθεί αυτό το κύμα και θα αρθούν τα μέτρα, που με τόσο κόπο και δυσκολίες τηρούμε κλεισμένοι στο σπίτι και με τα οικονομικά προβλήματα να γιγαντώνονται;
«Η επιδημία στη χώρα μας έχει δείξει σταθεροποιητικές τάσεις, συνεπώς δεν αναμένω κάποια ιδιαίτερη “κορύφωση” ή απόγειο της επιδημίας. Oταν ελαχιστοποιηθούν τα κρούσματα που έρχονται στα νοσοκομεία μέσω επιθετικής ιχνηλάτησης, σε συνδυασμό με ανάλυση κοινωνικών δικτύων και στοχευμένου test, θα μπορέσουμε να περιχαρακώσουμε την επιδημία και να την εκριζώσουμε», απαντά ο κ. Μαγιορκίνης.
Θα είμαστε όμως τόσο «τυχεροί» που η έξαρση της νόσου θα λήξει σε μία χώρα, όμως η Ελλάδα, με ελάχιστο αριθμό θυμάτων και κρουσμάτων, όταν σε πολλές άλλες υπάρχει ο πολλαπλάσιος;
«Ναι» απαντά ο επιστήμονας. Και αυτό βέβαια θα ήταν το πιο ευχάριστο και θα μας έδινε δύναμη να συνεχίσουμε να τηρούμε τα μέτρα.
Οπως διευκρινίζει, αυτό συμβαίνει σε πολλές επαρχίες της Κίνας που έχουν μηδενικά κρούσματα εδώ και εβδομάδες. «Με δρακόντεια μέτρα και επιθετικό testing στους εισερχόμενους πληθυσμούς από πτήσεις ή άλλες πύλες εισόδου, θα μπορέσουμε να κρατήσουμε την επιδημία σε πλήρη έλεγχο», τονίζει.
Σε περίπτωση όμως που περιμένουμε διάφορα κύματα της νόσου, τα επιδημιολογικά δεδομένα θα ρυθμίζουν και τα περιοριστικά μέτρα που εκδίδονται; Μπορεί αυτό να διαρκέσει και για περισσότερους από έξι μήνες και να περάσουμε και πάλι σε φάση έξαρσης της γρίπης συγχρόνως με κορονοϊό;
Οχι, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί, διαβεβαιώνει. «Αν εννοούμε τα κύματα νόσου, όπως είναι η εποχικότητα της γρίπης, αυτό είναι μία θεωρία που δεν ενστερνίζομαι. Ο ιός, αν και εφόσον εκριζωθεί, δηλαδή δεν υπάρχει άλλο κρούσμα στον ελλαδικό χώρο, τότε η επανεισαγωγή του εξαρτάται αποκλειστικά από την κίνηση πληθυσμών και όχι από εποχικές μεταβολές».
Βέβαια, όταν μιλάμε για εκρίζωση του ιού, εννοούμε ότι για μία εβδομάδα δεν θα καταγραφεί κανένα νέο κρούσμα.
Νέα επέκταση περιοριστικών μέτρων
Τα μέτρα λαμβάνονται έπειτα από εκτενείς συζητήσεις με την επιτροπή εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας. Ο στόχος όλων είναι να απαλλαγούμε από τον Covid-19 με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες και να επανεκκινήσουμε την κοινωνικοοικονομική λειτουργία το δυνατόν συντομότερο.
Τα μέτρα όμως εξαρτώνται αποκλειστικά από τις εξισώσεις, που προέρχονται από τον αριθμό των νοσούντων. Αρα κανείς δεν μπορεί να μας προβλέψει με βεβαιότητα ακριβώς τι θα γίνει την επόμενη ημέρα ή την επόμενη εβδομάδα.
«Θα λαμβάνουμε μέτρα, θα τα καταργούμε, θα τα μειώνουμε και ανάλογα με τη δραστηριότητα της νόσου, θα τα προσαρμόζουμε», τόνισε ο κ. Τσιόδρας, ο οποίος εξήγησε ότι ο ιός θα παραμείνει στη ζωή μας για αρκετούς μήνες.
Τι θα γινόταν όμως στην περίπτωση που δεν λαμβάναμε μέτρα και δεν πειθαρχούσαμε τόσο νωρίς;
Θα είχαμε χιλιάδες θανάτους, ένα σύστημα υγείας που θα είχε καταρρεύσει και μία χώρα σε απόλυτη διάλυση. Και, φυσικά, πιο αυστηρά και μακροπρόθεσμα μέτρα, που απλώς θα τα δεχόμασταν ως πιο «εύπεπτα», αφού θα βλέπαμε τα φέρετρα να παρελαύνουν καθημερινά έξω από την πόρτα μας.