Τα τελευταία μέτρα της θητείας του Τόμας Βίζερ, ως προέδρου του EuroWorking Group (EWG) συνέπεσαν με την πορεία εξόδου της Ελλάδας από το τρίτο πρόγραμμα και την αναζωπύρωση των συζητήσεων για την επόμενη ημέρα με το θέμα της αναγκαιότητας ή μη μιας πιστοληπτικής γραμμής στήριξης να τίθεται επί τάπητος.
Σε περιόδους που ο πολιτικός υδράργυρος ήταν στα ύψη, ο Τόμας Βίζερ, χωρίς να απασχολεί τα φώτα της δημοσιότητας, αναδείχθηκε σε αρχιτέκτονα της διάσωσης του ευρώ.
Βρέθηκε στο προσκήνιο των διεργασιών όταν το θέμα του Grexit ετέθη ανοιχτά το 2012 και αργότερα το 2015, κάνοντας τα πάντα για να μην συμβεί το μοιραίο.
Στον απολογισμό της θητείας του το ελληνικό ζήτημα είναι ενδεικτικό της συνεισφοράς του. Κάθε φορά που η απόσταση ανάμεσα στις επιδιώξεις των πιστωτών και την Ελλάδα έμοιαζε χαοτική, ο Βίζερ λειτουργούσε ως γεφυροποιός ακόμη και όταν οι ευρωπαίοι εταίροι είχαν παραιτηθεί από τις προσπάθειες συμβιβασμού.
Αφήνοντας το πόστο του, ο αυστριακός οικονομολόγος, 63 ετων σήμερα, δεν θα μπορούσε να μην σχολιάσει την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Οι δηλώσεις Βίζερ για τις ζημιά ύψους 200 δισ. ευρώ κατά την πρώτη περίοδο της διακυβέρνησης Τσίπρα πυροδότησαν όπως είναι φυσικό αντιδράσεις.
Κάποιοι λένε ότι δεν έχει σημασία γιατί δεν είναι πια στη θέση του επικεφαλής του EuroWorking Group. Τι θα συνέβαινε όμως αν στις συζητήσεις περί Grexit η άποψη Βίζερ αντιμετωπιζόταν ως άνευ ειδικού βάρους; Όχι τυχαία ο Γιούνκερ τον έχει χαρακτηρίσει «αξιωματούχο – κλειδί» για τη διάσωση της ζώνης του κοινού νομίσματος.
Ο Βίζερ διετέλεσε πρόεδρος του EuroWorking Group, του οργάνου δηλαδή όπου εκπροσωπούνται όλα τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης μέσω του πιο στενού συνεργάτη του κάθε υπουργού Οικονομικών. Το όργανο αυτό προετοιμάζει κάθε Eurogroup και πολλές φορές αποφασίζει πριν από το Eurogroup, για να τα βρουν έτοιμα οι υπουργοί Οικονομικών.
Οπως λένε όσοι τον έζησαν, «οι παρεμβάσεις του αποδείχτηκαν καίριες κάθε φορά που οι τόνοι ανέβαιναν και μέλη της ΕΕ καταφέρονταν ενάντια στην απείθαρχη Ελλάδα».
Οταν η συζήτηση έφτανε στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, θέμα που προκαλούσε ισχυρό πονοκέφαλο, ο Βίζερ δεν έπεφτε στο λάκκο με τα αδιέξοδα. Ισορροπούσε ανάμεσα στην απροθυμία των κρατών μελών και στην ανάγκη να προχωρήσουν τα πράγματα.
«Συνετός, μετρημένος, βαθύς γνώστης των θεμάτων της ΕΕ». Με τα λόγια αυτά περιγράφει θεσμικό στέλεχος της ελληνικής οικονομίας στο Protagon ενθυμούμενος τη συνεργασία του μαζί του από το 2000 έως το 2004 όταν ο Βίζερ ήταν εκπρόσωπος της Αυστρίας στον «πρόγονο» του EWG.
Το SMS της απόγνωσης
«Σε ένα βαθμό χρωστάμε στον Βίζερ την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ» επισημαίνει έτερος οικονομικός παράγοντας που μίλησε στο Protagon. Ο ίδιος θυμάται το γραπτό μήνυμα που είχε στείλει στον πρώην επικεφαλής του EWG τον Ιούλιο του 2015.
«Τόμας υπάρχει ελπίδα;» τον ρωτούσε, ενώ ο φόβος της χρεοκοπίας χτυπούσε την πόρτα και η απόσταση ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και τους δανειστές ήταν ανησυχητική. Ο Βίζερ τού απάντησε τότε: «Δεν υπάρχει μεγάλη ελπίδα. Μόνο εάν ο Τσίπρας στείλει τη λίστα με τις δεσμεύσεις μπορούμε να αρχίσουμε να ελπίζουμε»…
«Δεν ήταν ποτέ ο ακραίος, ο προτεστάντης αυστηρός Γερμανός της απόλυτης δημοσιονομικής πειθαρχίας» επισημαίνει για τον Αυστριακό Βίζερ. Ειδική μνεία κάνει στο έκδηλο ενδιαφέρον του πρώην επικεφαλής του EWG για την Ελλάδα την οποία επισκέπτεται εδώ και πολλά χρόνια μαζί με τον γιο του.
«Το ενδιαφέρον του, άλλωστε, ήταν εκείνο που τον βοήθησε να μάθει λεπτομέρειες ακόμη και για όλες τις κατηγορίες γάλακτος στην Ελλάδα, χωρίς να περιορίζει τους ορίζοντές του στο μέγεθος του δημοσίου τομέα και στην πορεία του προγράμματος», θυμάται ο ίδιος.
Πίσω από τις κινήσεις του Βίζερ, τα ξένα μέσα ενημέρωσης διέκριναν τον αξιωματούχο που λειτουργούσε σαν συγκολλητική ουσία της ΕΕ.
Ο κυρίαρχος του παιχνιδιού
Κυρίαρχο του «παιχνιδιού» χαρακτηρίζει τον Βίζερ στέλεχος της προηγούμενης κυβέρνησης, που θυμίζει την ουσιαστική, όπως αποδείχθηκε, παρέμβαση του πρώην προέδρου του EWG σε συνεδρίαση του σώματος την εποχή που η σκιά του Grexit βάραινε για πρώτη φορά την Ελλάδα. Αποκρούοντας ρητορικές που τάσσονταν υπέρ της διακοπής της βοήθειας προς την Αθήνα, ο Βίζερ δούλευε χωρίς να το «πουλάει» για την αναστροφή του κλίματος.
Μετά το Game Over
Οπως αναφέρουν ευρωπαϊκές πηγές στο Protagon, «μετά το “Game Over” που είχε πει ο τότε πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ προς την κυβέρνηση Παπανδρέου και τον τότε υπουργό Οικονομικών Γιώργο Παπακωνσταντίνου η συμβιβαστική διάθεση του Βίζερ φάνηκε αμέσως από την πρώτη συνεδρίαση του EWG την ώρα που όλοι ήταν έξαλλοι με την Ελλάδα».
Κατά την πρώτη συνεδρίαση λοιπόν του EWG μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2009 οι εκπρόσωποι των κρατών μελών επιτέθηκαν με οξύτητα στον εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης.
Σε εκείνη την κρίσιμη στιγμή ο Βίζερ ήταν εκείνος που υπερασπίστηκε: «Γιώργο, αν δεν θέλεις, μπορείς να μην απαντήσεις. Αυτά που ελέχθησαν, ελέχθησαν για την προηγούμενη κατάσταση». Ο έλληνας εκπρόσωπος ευχαρίστησε για την ευγενική χειρονομία αλλά επιχειρηματολόγησε επί μακρόν υπερασπιζόμενος την Ελλάδα. Ο «Γιώργος» ήταν ο Γιώργος Ζανιάς, τότε επικεφαλής του ΣΟΕ και εκπρόσωπος της Ελλάδας στο EWG και μετέπειτα υπουργός Οικονομικών και πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας.
«Τα πήγαμε εξαιρετικά»
«Συναισθηματική νοημοσύνη και εκπληκτικό χιούμορ. Σεμνός αν και τακτικότατος συνομιλητής της Μέρκελ. Είχα μια εξαιρετική συνεργασία μαζί του» δηλώνει, από την πλευρά του, κορυφαίος θεσμικός παράγοντας της ελληνικής οικονομίας μιλώντας κι αυτός στο Protagon για στον Βίζερ.
Ο νέος ρόλος
Καθώς η αντίστροφη μέτρηση για την αλλαγή σελίδας σε θεσμικά όργανα της ΕΕ έχει ξεκινήσει, με τον ρόλο των νέων «πρωταγωνιστών» να αναζητείται ύστερα από μια μακρά περίοδο αναταράξεων και προβληματισμών για το μέλλον της ενωμένης Ευρώπης, πολλοί πιστεύουν ότι η θέση που θα κληθεί να αναλάβει ο Βίζερ θα έχει σημασία.
Ο ίδιος στο περιθώριο του Φόρουμ των Δελφών το αρνήθηκε αλλά μαθαίνω ότι δεν έπεισε ιδιαίτερα τους συνομιλητές του…