Το ξεκαθαρίζουμε από την αρχή: η μονοφαγία δεν είναι καλή ιδέα. Για να επιβιώσουμε, χρειαζόμαστε 20 αμινοξέα, από τα οποία τα εννέα είναι εντελώς απαραίτητα, γιατί ο οργανισμός μας δεν μπορεί να τα φτιάξει μόνος του και πρέπει να τα πάρουμε από την τροφή. Χρειαζόμαστε, επίσης, μια πληθώρα από βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και, βεβαίως, ενυδάτωση. Το νερό είναι εντελώς απαραίτητο γιατί ενυδατώνει τα κύτταρα μας και τα προστατεύει από το να «μαραθούν» και να σταματήσουν τη λειτουργία τους.
Στην ιστορία της ανθρωπότητας, δημιουργήθηκαν διάφοροι συνδυασμοί τροφίμων, όπως ρύζι με όσπρια, γιαούρτι με ξηρούς καρπούς και τυρί με ζυμαρικά και λαχανικά ή φρούτα, κατά τύχη ή σε μια προσπάθεια να επιτευχθεί η κατάλληλη ισορροπία στην πρόσληψη θρεπτικών ουσιών, πράγμα που, όμως, δεν μπορεί να γίνει με την κατανάλωση αποκλειστικά ενός τροφίμου. Αλλά βέβαια σε περιόδους πείνας, νηστείας (ή κάποιας παράξενης πρόκλησης), υπάρχουν ορισμένες τροφές με τις οποίες θα μπορούσε ένας άνθρωπος να επιβιώσει, τουλάχιστον για ένα μικρό χρονικό διάστημα.
Οι πατάτες είναι αναμφίβολα ένα από αυτά τα τρόφιμα. Το 2016 και για έναν ολόκληρο χρόνο, ο Άντριου Τέιλορ, για παράδειγμα, τρεφόταν πρωί-μεσημέρι-βράδι αποκλειστικά με πατάτες και γλυκοπατάτες (τις λέμε πατάτες αλλά ανήκουν σε διαφορετική οικογένεια), τις οποίες ανάλογα με την περίσταση, συμπλήρωνε με γάλα σόγιας, σάλτσα ντομάτας, αλάτι και βότανα.
«Εάν [για κάποιο λόγο] πρέπει να διαλέξετε μόνο ένα τρόφιμο τότε προτιμήστε τις πατάτες», γράφει ο Τέιλορ στο Spudfit (είναι η ιστοσελίδα του), υποστηρίζοντας ότι η εμπειρία ήταν πολύ καλή, για εκείνον τουλάχιστον. Μέσα σε ένα χρόνο ο 36χρονος πρωταθλητής μαραθώνιου καγιάκ στην Αυστραλία έχασε 55 κιλά και λέει ότι αισθανόταν πολύ πιο δραστήριος. Βεβαίως, ταυτόχρονα έπαιρνε συμπληρώματα διατροφής (βιταμίνη Β12) και έκανε τέσσερις φορές εξετάσεις αίματος. Ισχυρίζεται, ακόμη, ότι οι δείκτες του επέστρεψαν στα φυσιολογικά επίπεδα.
Βέβαια ο Τέιλορ δεν είναι ο μόνος άνθρωπος στην ιστορία που έχει βασίσει τη διατροφή του σχεδόν αποκλειστικά στις πατάτες, το πολύτιμο αυτό τρόφιμο που από τις Άνδεις και τους Ίνκας στα μέσα του 16ου αιώνα έφθασε στη Γηραιά Ήπειρο με τα καράβια των ισπανών κονκισταδόρων. Στις αρχές του 1800, στην Ιρλανδία η καλλιέργεια της πατάτας εξελίχθηκε σε μονοκαλλιέργεια και η πλειονότητα του πάμπτωχου αγροτικού πληθυσμού τρεφόταν αποκλειστικά με πατάτες και γάλα. Στα μέσα του 19ου αιώνα έπεσε περονόσπορος, που «θέρισε» το 75% της παραγωγής, οδηγώντας στον θάνατο περισσότερους από ένα εκατομμύριο Ιρλανδούς και στην μαζική μετανάστευση σχεδόν δύο εκατομμυρίων (μεταξύ 1845 και 1852).
Η κοινή πατάτα περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, που χρειαζόμαστε για τη σύνθεση των πρωτεϊνών, για την «επιδιόρθωση» των κυττάρων και για την καταπολέμηση των ασθενειών. Αρκούν μόλις πέντε πατάτες την ημέρα. Ωστόσο, τρώγοντας μόνο πατάτες, στερείται κανείς άλλες εξίσου απαραίτητες θρεπτικές ουσίες όπως οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία.
Προσθέτοντας γλυκοπατάτες αυξάνεται η πιθανότητα να προσλάβει κανείς τη συνιστώμενη ημερήσια δόση βιταμινών Α, Β-καροτένιου, Ε και C. ΄Όπως ισχυρίζεται ο Τέιλορ, τρώγοντας μόνο πατάτες και γλυκοπατάτες κανείς δεν έπαθε σκορβούτο, τη διάσημη πλην όμως φρικτή ασθένεια, που προκαλεί η έλλειψη βιταμίνης C. Αλλά αν δεν φάτε 34 γλυκοπατάτες την ημέρα, ή 84 κοινές πατάτες, θα έχετε έλλειψη ασβεστίου. Θα χρειαστείτε επίσης 25 λευκές πατάτες την ημέρα για να πάρετε τη συνιστώμενη ποσότητα πρωτεΐνης.
Ο Άντριου Τέιλορ, πράγματι, αδυνάτισε -πιθανόν επειδή έκοψε εντελώς τη ζάχαρη και συνολικά έτρωγε λιγότερο- όμως αυτό δεν ήταν ο μοναδικός του στόχος. Την εποχή εκείνη ένιωθε εξαρτημένος από «κακό» φαγητό: οι πίτσες, τα χάμπουργκερ, οι σοκολάτες και τα παγωτά ήταν τα μόνα, που του πρόσφεραν παρηγοριά. Απέκλεισε, λοιπόν, όλα τα τρόφιμα εκτός από τις πατάτες για να εκπαιδεύσει τον εαυτό του να παίρνει χαρά και ανακούφιση από άλλα πράγματα στη ζωή του. Και τώρα, παρόλο που η συγκεκριμένη δίαιτα έχει τελειώσει, εξακολουθεί να είναι ενθουσιασμένος. «Ήταν απλώς ένα πείραμα και έγινε ακριβώς όπως το ήθελα», λέει.
Προφανώς κανένας διατροφολόγος δεν θα συνιστούσε ποτέ μια δίαιτα αποκλειστικά βασισμένη σε πατάτες ή σε λάχανα, καρύδες, φύκια ή γιαούρτι. Υπάρχει σοβαρός λόγος, που οι οδηγίες διατροφής συνιστούν την καθημερινή κατανάλωση μιας ποικιλίας από λαχανικά, σπόρους, πρωτεΐνες, φρούτα και ελαιόλαδο. Αν τρέφεστε αποκλειστικά με μια από αυτές τις τροφές, σύντομα θα υποφέρετε από τις ίδιες διατροφικές ελλείψεις όπως και στη δίαιτα της πατάτας. Η ποικιλία είναι σημαντική, στην περίπτωση μάλιστα της διατροφής, είναι ζωτικής σημασίας. Μια ψητή πατάτα είναι αναμφίβολα πεντανόστιμη αλλά δεν είναι αρκετή. Συνοδέψτε την και με άλλα υγιεινά υλικά. Είναι απαραίτητο.