Θυσίασαν μία ολόκληρη χρονιά από τη ζωή τους. Από τον Μάρτιο του 2016 μέχρι τον Μάρτιο του 2017 έζησαν σε μία απομακρυσμένη χερσόνησο (την Αρντναμούρχαν) στα Χάιλαντς της Σκωτίας, μακριά από την τεχνολογία, τις οικογένειές τους, το επάγγελμά τους, τα social media, ό,τι όριζε ως τότε την καθημερινότητά τους.
Σε αντίθεση με το δικό μας αυτό ήταν ένα πραγματικό «Survivor». Οι 23 παίκτες της «Εδέμ» («Eden») δεν είχαν στη διάθεσή τους αγωνίσματα σε πλαστικά εμπόδια, μπαλίτσες και τεχνητές λίμνες για ένα τσουρέκι ή ένα χάμπουργκερ. Επρεπε να ανακαλύψουν μόνοι τους πώς θα τραφούν, πού θα κοιμηθούν, πώς θα προστατευτούν από τα αμέτρητα μυγάκια της Σκωτίας, από την υγρασία του καλοκαιριού, από το διαπεραστικό κρύο και το βαρύ χιόνι του χειμώνα. Δεν ήταν χωρισμένοι σε ομάδες «διασήμων» και «μαχητών», έπρεπε μόνοι τους να φτιάξουν τις κοινωνικές δομές και να ξεπεράσουν όλοι μαζί -ή σε κλίκες- την αποξένωση, τη μοναξιά, την καχυποψία.
Δεν πειράζει! Θα επέστρεφαν ήρωες! Θα τους είχε μάθει όλη η Βρετανία. Ισως και ο κόσμος. Θα γύριζαν διάσημοι: ως οι 23 νικητές του πρωτοποριακού ριάλιτι σόου –κάποιοι το αποκάλεσαν «το χιπστερικό Big Brother», άλλοι ένα κοινωνιολογικό πείραμα– που δεν είχε στόχο να βγάλει έναν νικητή, αλλά σκόπευε να δείξει αν μπορεί τελικά μία ομάδα αγνώστων να χτίσει μία αυτόνομη κοινωνία, με νόμους και ρόλους, από το μηδέν, στην άγρια σκωτσέζικη φύση.
Πού να ήξεραν όμως ότι όλο αυτό το διάστημα που πέρασαν στην απομόνωση δεν τους παρακολουθούσε κανείς! Το πρώτο επεισόδιο προβλήθηκε κανονικά στις 8 Ιουλίου του 2016. Το τέταρτο και τελευταίο προβλήθηκε στις 18 Αυγούστου του ίδιου έτους. Σε αυτά καλύφθηκε η περίοδος από τον Απρίλιο μέχρι τον Μάιο. Υστερα η παραγωγή διακόπηκε, δεν άντεξε, καθώς τα ποσοστά τηλεθέασης καταβυθίστηκαν απότομα, από 1,7 εκατ. σε 800.000 τηλεθεατές.
Με άλλα λόγια, οι δέκα παίκτες –13 αποχώρησαν κατά τη διάρκεια της αποστολής– επέστρεψαν στον πραγματικό κόσμο για να πληροφορηθούν ότι, πρώτον, η Βρετανία αποχωρεί από την ΕΕ, δεύτερον, ο νέος πλανητάρχης είναι ένας κλόουν, τρίτον, πέθανε αιφνιδιαστικά ο Τζορτζ Μάικλ και, βασικότερο: τελικά δεν τους γνωρίζει κανείς! Δεν συζητούν για αυτούς στο Twitter, δεν υπάρχουν memes με τις φάτσες τους, δεν χτυπάνε τα τηλέφωνα για συνεντεύξεις.
Τουλάχιστον οι δικοί μας «Survivors» μπορεί να μην ξέρουν αν θα υπάρχει κρατική ΔΕΗ, ενωμένη Ευρωπαϊκή Ενωση ή… Ελλάδα όταν γυρίσουν από τον Αγιο Δομίνικο, αλλά όλοι τους, από τον «διάσημο» Σπαλιάρα μέχρι την «άσημη» Ελισάβετ, ξέρουν ότι θα είναι «διάσημοι», έστω για λίγο. Θα βγουν σε εκπομπές, θα κάνουν δηλώσεις, μπορεί και να βρεθούν σε μία ολοκαίνουργια καριέρα.
Οι δέκα της «Εδέμ» όμως επέστρεψαν στην αφάνεια. Αλλαγμένοι, γεμάτοι εμπειρίες που τελικά μοιράστηκαν μεταξύ τους και όχι με το κοινό των σόσιαλ μίντια. Βέβαια τα πλάνα από τους δώδεκα μήνες που διήρκεσε το πείραμα υπάρχουν, τα κατέγραψαν οι κάμερες και τα τέσσερα μέλη της παραγωγής που συμμετείχαν στην αποστολή. Απλώς δεν έχουν προβληθεί στο κανάλι της παραγωγής, το Channel 4.
«Η γοητεία της “Εδέμ” είναι ότι πρόκειται για ένα πραγματικό πείραμα. Οταν αρχίσαμε τα γυρίσματα δεν είχαμε ιδέα ποια θα ήταν τα αποτελέσματα και πώς θα αντιδρούσαν οι συμμετέχοντες στην απομόνωση, σε ένα απομακρυσμένο μέρος των βρετανικών νήσων», ανακοίνωσε το κανάλι. «Γι’ αυτό το κάναμε και η ιστορία τους, οι όμορφες και χειρότερες στιγμές τους, θα προβληθούν αργότερα, μέσα στο 2017», δεσμεύτηκαν οι υπεύθυνοι.
Πράγματι η «Εδέμ» ήταν ένα κοινωνικό πείραμα. Συγκεντρώθηκαν 23 άτομα –ανάμεσά τους δύο γιατροί, ένας ξυλουργός, ένας περιβαλλοντολόγος, μία καθηγήτρια γιόγκα (παντού υπάρχει μία γιόγκι), ένας κτηνίατρος- και έστησαν από μόνοι τους τις σκηνές τους. Εριξαν έλατα για να κόψουν ξύλα, έμαθαν να κυνηγούν ζώα, να ανατρέφουν κατσίκια, να εντοπίζουν φαγώσιμα στη φύση, να συνυπάρχουν. Δεν είχαν καμία επαφή με την οργάνωση παραγωγής, δεν συμμετείχαν σε διαγωνισμούς ασυλίας, δεν υπήρξαν αποχωρήσεις, ούτε τελικός νικητής, καμία εξωτερική «παρέμβαση» ώστε να δημιουργηθούν εντάσεις που θα ανεβάσουν τα ποσοστά τηλεθέασης. Επρεπε απλώς να επιβιώσουν για 12 μήνες.
Μέσα στους πρώτους μήνες, όμως, 13 άτομα εγκατέλειψαν οικειοθελώς το παιχνίδι, λόγω σκηνών ζηλοτυπίας, εσωτερικών τριβών και αβάσταχτης πείνας. Συμβαίνουν παντού αυτά. Ακόμη και στο ελληνικό Survivor, όπου οι οι παίκτες προσβλέπουν σε ένα χρηματικό ποσό, υπήρξε μία αιφνίδια αποχώρηση. Αλλά οι άνθρωποι της Εδέμ δεν είχαν οικονομικό κίνητρο, μόνο ένα πείραμα, με άγνωστο προορισμό.
Δεν ξέρουμε ακόμη πώς, αλλά οι εναπομείναντες δέκα τα έβγαλαν πέρα, σώοι. «Κάποιοι επισκέφθηκαν τον οδοντίατρο στο Φορτ Ουίλιαμ και έπρεπε να υποβληθούν σε θεραπεία γιατί είχαν φάει τροφή για κότες», δήλωσε κάτοικος της περιοχής, η Μαρία Μακφίρσον. Σύμφωνα με άλλες αναφορές ντόπιων, το «πείραμα» ήταν μία μούφα. Μέχρι και διακίνηση αλκοολούχων ποτών και junk food παρατηρήθηκε.
Και βέβαια πρώτοι-πρώτοι έσπευσαν να ασκήσουν κριτική οι συμμετέχοντες που έφυγαν νωρίτερα. Ενας από αυτούς, ο Τομ Ουάχ, δήλωσε ότι «έφυγε γιατί δεν ήταν αυτό που περίμενε. Αυτό που βλέπετε στην τηλεόραση είναι μαλακίες. Δεν βλέπετε ολόκληρη την εικόνα. Το πρόγραμμα είναι απίστευτα παραπλανητικό». Η πρώτη που τα παράτησε, η Τάρα Ζίελμαν, κατήγγειλε ότι είχε πέσει θύμα μπούλινγκ από άλλους συμμετέχοντες. Γνωστό το παραμύθι.
Τελικά το δίδαγμα είναι ότι η δυσκολία δεν είναι να επιβιώσεις στη φύση αλλά να επιβιώσεις με τον συνάνθρωπό σου.