Eνα από τα ταξιδιωτικά μου απωθημένα με περιμένει παγωμένο στο Ρέικιαβικ. Και όσο δεν καταφέρνω να ζευγαρώσω μαζί του, το ταΐζω γενναιόδωρα. Από το Google Earth, σαν μικρός επουράνιος θεός, βουτάω μέσα στα ηφαίστεια της Ισλανδίας, αισθάνομαι πως οδηγώ σε δρόμους όπου ξωτικά κάνουν ωτοστόπ σε αφελείς ταξιδιώτες. Ε, μετά ρίχνω και μια ματιά στα ξενοδοχεία ή σε κανένα σπίτι προς ενοικίαση –τα ξενοδοχεία είναι ακριβά, στο Airbnb έχει ανθρώπινες τιμές.
Εννοείται ότι μετά από κάθε νοητή επίσκεψη στο Ρέικιαβικ, κουβαλάω την Ισλανδία πάνω μου, μυρίζουν τα ρούχα μπακαλιάρο. Και φυσικά τη βρίσκω παντού: έρχεται mail με διαθέσιμα δωμάτια. Μπαίνω στο protagon και βλέπω στο πλάι διαφήμιση για πτήσεις. Στο facebook, εκεί που μου έδειχναν κάτι λατρεμένα Camper παπούτσια ή ένα γκάτζετ για να στηρίζεις το iphone σε πρίζες που βρίσκονται ψηλά (!), τώρα μου πασάρουν ένα ισλανδικό χαμάμ κοντά σε ηφαίστειο. Ναι, το ξέρω, είναι τα cookies και όπου σταθώ και όπου βρεθώ αποδέχομαι τη χρήση τους. Μόνο που πια μιλάμε για αλγόριθμους που τρομάζουν. Βλέπεις το αμερικανικό debate στο youtube και λίγο μετά θα δεις αλλού διαφήμιση για να εγγραφείς ως ψηφοφόρος. Μπορώ να ψηφίσω Χίλαρι στην Α’ Θεσσαλονίκης;
Αφήνεις δεδομένα παντού. Όπως τα ψίχουλα που έριχνε ο Κοντορεβυθούλης. Αυτό βέβαια δείχνει ανώδυνο, μέχρι τη στιγμή που κάποιος θα αποκαλύψει ότι υπάρχει αλγόριθμος που μπορεί να συνθέσει και την πραγματική ταυτότητα του προσώπου που παρακολουθεί, όχι μόνο το δημογραφικό του προφίλ. Κοινώς αν αποκαλυφθεί ότι μία καλή υπηρεσία, ας πούμε η NSA, μπορεί να τρέξει αλγόριθμο που θα σερβίρει στο πιάτο ονοματεπώνυμο, διεύθυνση κατοικίας, αριθμό κάρτας, αγορές, ενδιαφέροντα και γούστα, τότε θα καταρρεύσουν μπίζνες δισεκατομμυρίων. Όμως, μεταξύ μας, στο πίσω μέρος του μυαλού μας πιστεύουμε ότι, πράγματι, συμβαίνει κάτι τέτοιο. Απλώς θεωρείς ότι είσαι αδιάφορος ως αντικείμενο έρευνας. Και εν τέλει συναινείς στην εκχώρηση προσωπικών δεδομένων προκειμένου να χρησιμοποιείς δωρεάν μία υπηρεσία. Δίκαιο; Ετσι δείχνει, απλώς δεν μπορείς να είσαι ποτέ σίγουρος για τους όρους.
Black Mirror. Eίναι σειρά, θα τη βρείτε στο Netflix. Όλα τα επεισόδια αναφέρονται σε ιστορίες που εξελίσσονται στο, όχι και τόσο μακρινό, μέλλον και έχουν στον πυρήνα τους την τεχνολογία. Επιστημονική φαντασία που εστιάζει στην επίδραση της τεχνολογίας στις ζωές των ανθρώπων. Μία κοπέλα έχασε τον αγαπημένο της σε τροχαίο. Ανακάλυψε υπηρεσία που σαρώνει το δίκτυο, μαζεύει όλα τα δεδομένα που άφησε ο μακαρίτης πίσω του, παίρνει τη φωνή του από διαθέσιμα βίντεο και τον προσφέρει διαθέσιμο για τηλεφωνική κουβέντα ή δικτυακό chat. Εξυπνο και, ομολογώ, πειστικό. Σήμερα, βέβαια, αυτή η υπηρεσία θα με θεωρούσε Ισλανδό που ασχολείται με τον ΠΑΟΚ και τον Τσίπρα, χαζεύοντας γκάτζετ –αληθές, αλλά όχι πλήρες. Κάποτε, όμως, είναι εξαιρετικά πιθανό να εξασφαλίζεις μνήμη μακρά και παρουσία αισθητή, όντας μακαρίτης. Αλλωστε ακόμα και σήμερα, δικτυακά συνυπάρχεις μια χαρά με νεκρούς. Στο μέλλον το facebook θα είναι σπαρμένο με εκατομμύρια σελίδες νεκρών που τα προφίλ τους θα στέκουν σαν μικρά αναμμένα καντήλια.
Τι προσπαθώ να πω; Ότι η κουβέντα περί προσωπικών δεδομένων σύντομα θα γίνει με διαφορετικούς όρους. Όταν ανεβάζεις 200 selfie το χρόνο, χαζεύεις, ψωνίζεις, ονειρεύεσαι online εκθέτεις δημόσια πολλά περισσότερα από τα συμβατικά προσωπικά δεδομένα. Και επειδή τώρα αναπτύσσονται εφαρμογές που παίρνουν την εικόνα σου από την κάμερα ασφαλείας και την ταυτοποιούν στο facebook, η έννοια της ανωνυμίας αποκτά άλλη διάσταση και καλύπτει κυρίως τα μεγάλα ηλικιακά γκρουπ. Ολα αυτά δημιουργούν μία διαφορετική κοινωνία δυτικού τύπου. Δεν θα υπάρχουν υποθέσεις για τις τάσεις της κοινής γνώμης, αλλά στατιστική βεβαιότητα. Η έννοια της δημοκρατίας θα αλλάξει περιεχόμενο. Θεωρητικά, αν ένας σημερινός έφηβος διατηρήσει το ίδιο email και προφίλ στο facebook, όταν μεγαλώσει θα είναι διάφανος και απόλυτα προβλέψιμος. Με το ψυχογράφημά του σε αλγόριθμο. Και θα είναι πρόθυμος να τα πει και να τα δείξει όλα. Θα μπαίνει σε φούρνο και θα λέει στον φούρναρη ότι αποδέχεται τα cookies.