Η αφορμή ήταν οι πρόσφατες κατηγορίες περί «πολιτικών κινήτρων» στον τρόπο που επιλέγονται τα δημοφιλή θέματα. Αιτία τα αυξανόμενα παράπονα χρηστών ότι δεν βλέπουν τις ανανεώσεις φίλων και συγγενών εξαιτίας των συστηματικών αναρτήσεων των ειδησεογραφικών οργανισμών που γέμιζαν τον «τοίχο» των χρηστών. Ετσι το Facebook θα επιχειρήσει μια μεγάλη αλλαγή στις ενημερώσεις της αρχικής του σελίδας. Οπως ανακοινώθηκε επίσημα, τροποποιεί εκ νέου τον αλγόριθμό του, δίνοντας «προτεραιότητα» στις αναρτήσεις των φίλων και της οικογένειας των χρηστών, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα ειδήσεις και αναρτήσεις επιχειρήσεων.
Με αφορμή την αλλαγή, ο Ανταμ Μοσέρι, αντιπρόεδρος και υπεύθυνος για τη λειτουργία της αρχικής σελίδας του Facebook, σχολίασε σε συνέντευξη Τύπου πως «η αρχική σελίδα είναι ένα σύστημα σχεδιασμένο και φτιαγμένο από ανθρώπους. Ομως οι άνθρωποι έχουν αξίες και οι αξίες αντικατοπτρίζονται στο πώς προβαίνουμε σε αποφάσεις σε τακτική βάση».
Η πρωτόλεια εκδοχή της αρχικής σελίδας (News Feed) λανσαρίστηκε το 2006 και ήταν ένας τρόπος να βοηθηθούν οι χρήστες να παρακολουθούν το πιο ενδιαφέρον για αυτούς υλικό. Ο Μοσέρι υποστηρίζει ως βάση της αρχικής σελίδας τις δημοσιεύσεις των οικείων, έπεται η πληροφορία, που μπορεί να είναι από ειδήσεις ως συνταγές, και, τέλος, το ψυχαγωγικό υλικό. Αλλωστε το Facebook δεν είναι – και δεν δείχνει να επιθυμεί να γίνει – απευθείας πάροχος περιεχομένου.
Η τελευταία απόφαση, να δοθεί ώθηση στις προσωπικές αναρτήσεις, επαναφέρει την αρχική σελίδα στον πρώτο της στόχο, να προβάλλεται όσο το δυνατόν ψηλότερα το υλικό που ενδιαφέρει τους χρήστες. Ετσι θα αυξηθεί ο χρόνος παραμονής τους στην εφαρμογή και θα απομακρύνεται, μάλλον, το παραπλανητικό υλικό.
Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα του Reuters Institute for the Study of Journalism, σε 26 χώρες του κόσμου, πάνω από το 50% των χρηστών μαθαίνει τις ειδήσεις από το Facebook
Η αλλαγή δείχνει μικρή, αλλά μόνο ασήμαντη δεν είναι.
Ο Independent έκανε λόγο για το «φαινόμενο της πεταλούδας», που σημαίνει πως αυτή η μικρή παρέμβαση μπορεί να επιφέρει τεράστιες επιπτώσεις στη βιομηχανία των ΜΜΕ – αν σκεφτεί κανείς ότι σήμερα είναι για ενημερωτικούς ιστότοπους το πιο σημαντικό μέσο διανομής ειδήσεων και πληροφοριών και προσέλκυσης επισκεπτών, καθώς μετρά περισσότερους από 1,65 δισ. χρήστες. Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί πληρώνουν αδρά για να προβάλλονται και να προωθούν τις αναρτήσεις στο Facebook.
Κίνδυνος μπορεί να υπάρξει και για αμέτρητους δημοσιογράφους που εργάζονται σε επιχειρήσεις και ενημερωτικούς οργανισμούς ως υπεύθυνοι για τα social media.
Γιατί όμως το Facebook αποφασίζει να παραμερίσει εκδότες και ειδήσεις, τους βασικούς πια τροφοδότες του σε περιεχόμενο, και να δώσει προτεραιότητα σε «γνήσιες αναρτήσεις»; Ο βασικός λόγος είναι ότι το Facebook είναι και αυτό θύμα της… επιτυχίας του. Οταν ανακάλυψαν τη χρησιμότητά του τα ΜΜΕ, αυτά άρχισαν να το κατακλύζουν με περιεχόμενο με συνέπεια να αλλάξει εν πολλοίς η μορφολογία και η χρήση του, και να προκαλέσει αποστασιοποίηση των χρηστών από το μέσο: το Facebook έγινε λιγότερο «προσωπικό» και περισσότερο «επαγγελματικό», ακόμα και για έναν ανώνυμο ιδιώτη.
Αυτή η κατάσταση οδήγησε σε πολλά παράπονα της κοινότητας των χρηστών, που πιστεύουν πως χάνουν σημαντικά νέα από φίλους, οικογένεια και εν γένει ανθρώπους που νοιάζονται, διότι ο «τοίχος» τους γεμίζει με ειδησεογραφία. Αυτό με τη σειρά του ανησύχησε τους ιδιοκτήτες του Facebook, που εκτιμούν ότι υπάρχει κίνδυνος οι χρήστες να αναζητήσουν σταδιακά άλλες πλατφόρμες για να μοιράζονται τις προσωπικές στιγμές.
Αρθρα, έρευνες και ενημερωτικό υλικό δεν θα εξαφανιστούν ασφαλώς, θα υπάρχουν στην αρχική σελίδα, απλώς σε χαμηλότερες θέσεις. Ο Μοσέρι, στη συνέντευξη Τύπου, κλήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις – που στην ουσία ήταν κατηγορίες – πως το Facebook δημιουργεί έναν χώρο όπου οι χρήστες βλέπουν θέματα που συνάδουν κυρίως με τις απόψεις τους. Τόνισε πως βασική επιδίωξη των αλλαγών είναι να βρουν κι άλλες σελίδες να ακολουθήσουν και να εμπλουτιστεί έτσι το περιεχόμενο στην αρχική σελίδα τους.
Eδώ υπάρχει μια περίεργης μορφής διαφάνεια, διαπιστώνει ο δημοσιογράφος Φάραντ Μάντζου, που σχολιάζει εκτενώς την αλλαγή του Facebook στους New York Times. Το Facebook υποστηρίζει πως σκοπός του είναι να προωθήσει «τα είδη των ιστοριών που ενδιαφέρουν τους χρήστες» και πως αυτό θα είναι το μόνο κριτήριο επιλογής των κορυφαίων δημοσιεύσεων. Δεν αντιμετωπίζει τη λειτουργία του ως ενημερωτική, όμως είναι για τους περισσότερους χρήστες η βασική πηγή ενημέρωσης. Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα του Reuters Institute for the Study of Journalism, που διεξήχθη το 2016 σε 26 χώρες του κόσμου, πάνω από το 50% των χρηστών μαθαίνει τις ειδήσεις από το Facebook. Ποια θα είναι, λοιπόν, η πορεία του, αφού αυτή τη στιγμή τροφοδοτείται, και από άποψη περιεχομένου αλλά και οικονομικά, κυρίως από την ειδησεογραφία που του παρέχεται (δωρεάν μάλιστα) από τους ομίλους των ΜΜΕ.