Αυτή την εποχή και όλο το καλοκαίρι, σε όποιο μανάβικό θα πας, στην λαϊκή αγορά, σε σούπερ μάρκετ, οι πάγκοι είναι τίγκα από ντομάτες κάθε κατηγορίας. Στους καλοκαιρινούς κήπους η ντομάτα έχει κυρίαρχη θέση. Είναι το μόνο λαχανικό που δεν λείπει από την κουζίνα. Ιδιαίτερα στην Κρήτη, σε περιοχές όπου υπάρχουν θερμοκήπια, όπως στην Ιεράπετρα με τα χιλιάδες στρέμματα θερμοκηπιακών καλλιεργειών, ο Ιούνιος είναι ο μήνας του ξεμποστανίσματος των περβολιών. Θα μου πείτε τι είναι αυτό;
Ο Ιούνιος, είναι ο τελευταίος μήνας της σεζόν των θερμοκηπιακών καλλιεργειών, αυτό που λέμε πρώιμων κηπευτικών. Τα περβόλια πρέπει να ξεκουραστούν και να ετοιμαστούν για την νέα καλλιεργητική περίοδο, που αρχίζει τον Σεπτέμβριο δυναμικά. Χιλιάδες τόνοι ντομάτας που βρίσκονται μέσα στα θερμοκήπια πρέπει να καταστραφούν.
Οι τιμές τους είναι τόσο χαμηλές που δεν συμφέρει η συλλογή τους. Οι παραγωγοί διαθέτουν τεράστιες ποσότητες δωρεάν σε όλο τον κόσμο. Δεν υπάρχει σπίτι, στην ευρύτερη περιοχή της Ιεράπετρας, που να μην παραλάβει από ντοματοπαραγωγό τουλάχιστον ένα τελάρο ντομάτες για δώρο.
Η μια νοικοκυρά να δίνει στην άλλη, να γεμίζουν τα ψυγεία, οι πάγκοι της κουζίνας, να μην έχεις που να τις βάλεις. Ακόμα και τις πράσινες, ξέρουν την τέχνη πώς να τις κοκκινίσουν. Τις κρεμάνε σε ένα κορδόνι, την μία δίπλα στην άλλη σαν τις χάντρες του κομπολογιού και τις βάζουν για κάποιο διάστημα σ’ ένα σκιερό μέρος κάτω από κρεβατίνα της αυλής ή στην σκιά δέντρου του κήπου, μέχρι να ωριμάσουν.
Τα ξεμποστανίσματα στην περιοχή της Γρα Λυγιάς στην Ιεράπετρα, εκεί που κτυπά η καρδιά των θερμοκηπιακών καλλιεργειών και υπάρχει η μεγαλύτερη παραγωγή πρώιμων κηπευτικών στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια έχει πάρει διαστάσεις πανηγυριού. Θα μου πείτε στην Κρήτη είμαστε…, εμείς μάθαμε να στήνουμε πανηγύρια με κάθε αιτία! Με αφορμή τα ξεμποστανίσματα, στήνουν κάθε χρόνο πανηγύρι στο χωριό, με κόσμο πολύ και κρητικά συγκροτήματα για να γιορτάσουν το τέλος μιας κουραστικής και βασανιστικής περιόδου.
Επειδή δεν είναι δυνατόν να καταναλώσουν μια τόσο μεγάλη ποσότητα ντομάτας, σε μικρό διάστημα, αξιοποίησαν την μέθοδο του πελτέ για να έχουν ντομάτα σε περιόδους του χειμώνα.
Αυτός, λοιπόν, είναι ένας ωραίος τρόπος να αξιοποιήσουμε τις ντομάτες του καλοκαιριού.