«Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, της Παναγίας της Πολυσπορίτισσας ή Πολυσπορίτσας, η μάνα μου φτιάχνει πολυσπόρια. Από το προηγούμενο βράδυ βράζει ρεβίθια, φασόλια, φακές, καλαμπόκι, σιτάρι,…ό,τι τέλος πάντων σπόρο από δημητριακά και όσπρια υπάρχει στο σπίτι, μέχρι να χυλώσουν. Οταν είναι να σερβιριστούν, προσθέτει καρύδι τριμμένο, κανέλλα και ζάχαρη. Αν τώρα εσύ θέλεις και διαθέτεις, προσθέτεις και ρόδι, σταφίδα και ό,τι άλλο τραβά η όρεξή σου«.
»Κάθε χρόνο φτιάχνει μια τεράστια κατσαρόλα και την μοιράζει σε συγγενείς και γειτόνους. Παίρνω κι εγώ το μερίδιό μου, που, όπως καταλαβαίνετε, είναι γενναιόδωρο και το τιμώ δεόντως. Αν και δε συμπαθώ ιδιαίτερα τα όσπρια, τα πολυσπόρια είναι υπέροχα και σταματάω να τρώω μόνο όταν το στομάχι μου αρχίσει να ουρλιάζει “Σταμάτα, θα εκραγώ!!!” Αυτά, για να μαθαίνουν οι νεότεροι και να θυμούνται οι παλαιότεροι …πάω να συνεχίσω το delicious γεύμα μου…είμαι στο τρίτο πιάτο και συνεχίζω ακάθεκτη».
Αυτά έγραψε σήμερα η αγαπημένη μου φίλη Αγγελική Γιολδάση στο Facebook υπενθυμίζοντας ένα θρησκευτικό γαστρονομικό έθιμο της πατρίδας μας. Η Αγγελική είναι από το Μικρό Χωριό, εκεί ζει πάντα, με την οικογένειά της και την οικογένεια του Θανάση Μπακατσιά διατηρούν τον σταθμό παραγωγής της (εκλεκτής) πέστροφας Fresko στο Γαύρο, το χωριουδάκι ανάμεσα στο Μικρό και το Μεγάλο Χωριό (από όπου κατάγομαι εγώ) πλάι στα νερά του Καρπενησιώτη.
Την ημέρα της Παναγίας της Πολυσπορίτισσας, Αρχισπορίτισσας, Μεσοσπορίτισσας ή Ξεσπορίτισσας, όπως λέγεται αλλιώς, η 21η Νοεμβρίου, γιορτάζονται τα Εισόδια της Θεοτόκου, μια γιορτή που ταυτίζεται με τις γεωργικές εργασίες. Συνηθίζεται, τότε, να βράζουν ένα μείγμα διαφόρων οσπρίων, τα πολυσπόρια, φαγητό που λέγεται και μαεργιά. Στην Κρήτη ειδικά (το ονομάζουν μαγεριά, παπούδια, παλικαριά, ψαροκόλλυβα ή φωτοκόλλυβα) είναι συνεχώς γνωστό από τα μινωϊκά χρόνια και αποτελούσε προσφορά στους θεούς.
Στη λαϊκή μνήμη, λοιπόν, συνδέθηκαν τα «Εισόδια» με την «εσοδεία» και συνεχίστηκε η παράδοση να φτιάχνονται τα πολυσπόρια την παραμονή ή το πρωί της 21ης Νοεμβρίου για να ευλογηθεί η σπορά και να καρπίσει η γη.