Το Atlantic δημοσίευε καθημερινά μέχρι τις 25 Δεκεμβρίου τις πιο εντυπωσιακές φωτογραφίες που έχει καταγράψει με τα όργανα του ο… πατριάρχης των διαστημικών τηλεσκοπίων, το Hubble. Ας ρίξουμε μια ματιά στο φετινό ημερολόγιο το οποίο αποδεικνύει ότι, παρά τα «χρονάκια» του, το Hubble εξακολουθεί να συναγωνίζεται τα νεότερα, πιο ισχυρά και εξελιγμένα διαστημικά τηλεσκόπια
26/12/2019, 13:40
«Το μελίσσι των άστρων». Τα σφαιρωτά ή σφαιρικά σμήνη είναι πυκνές συγκεντρώσεις άστρων οι οποίες έχουν σφαιρικό σχήμα. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά είναι το σφαιρικό σμήνος Μ28 που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 18 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς, στον αστερισμό του Τοξότη. Το σμήνος αυτό διαθέτει περίπου 50 χιλιάδες άστρα και θεωρείται από τα αρχαιότερα αφού έχει ηλικία περίπου 12 δις ετών. Όπως ήταν φυσικό το Hubble δεν θα μπορούσε να μην καταγράψει εντυπωσιακές εικόνες από αυτό το σμήνος.
▲
«Η Λιμνοθάλασσα του Σύμπαντος». Το νεφέλωμα M8 που είναι πιο γνωστό ως Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας είναι ένα κολοσσιαίο διάχυτο νεφέλωμα που βρίσκεται στον αστερισμό του Τοξότη και υπό καλές συνθήκες είναι ορατό με γυμνό μάτι. Εχει πλάτος 55 έτη φωτός και ύψος 20 έτη φωτός. Αποτελεί ένα εργοστάσιο παραγωγής νέων άστρων και το Hubble έχει καταγράψει αυτή την εντυπωσιακή εικόνα από μια από περιοχές του νεφελώματος που η κοσμική του ύλη είναι ιδιαίτερα πυκνή και οι αλληλεπιδράσεις με τους λαμπρούς αστέρες που υπάρχουν προκαλούν μια σειρά από εντυπωσιακά φαινόμενα που μελετούν οι επιστήμονες
▲
«To πιο λαμπρό καβούρι». Αποτελεί ένα από τα… trademarks του Hubble, μια από τις πιο γνωστές φωτογραφίες του. Πρόκειται για το Το Νεφέλωμα του Καρκίνου, ένα διαστελλόμενο νεφέλωμα αερίων τα οποία είναι προϊόν μιας έκρηξης σουπερνόβα που συνέβη τον Ιούλιο του 1054 η οποία καταγράφηκε από τους κινέζους αστρονόμους της. Όταν συνέβη η αστρική έκρηξη το φαινόμενο ήταν ορατό με γυμνό μάτι στην Γη για περίπου ένα μήνα ακόμη και όταν υπήρχε μέρα. Πήρε το όνομα από το σχήμα του, που θυμίζει καβούρι (καρκίνος) όταν παρατηρείται με τηλεσκόπιο.
▲
«O μοναχικός γαλαξίας». MCG+01-02-015 είναι ένας λαμπρός σπειροειδής γαλαξίας ο οποίος αποκαλείται «γαλαξίας του κενού» επειδή όχι μόνο δεν ανήκει σε κάποιο γαλαξιακό σμήνος αλλά επειδή στέκεται μόνος του σε ένα σημείο του Σύμπαντος όπου απουσιάζει οποιαδήποτε κοσμική δομή και το μόνο που υπάρχει είναι το απόλυτο κενό. Το Hubble φυσικά δεν έχασε την ευκαιρία να τον φωτογραφήσει.
▲
«H αράχνη του Διαστήματος». Σε απόσταση περίπου τριών χιλιάδων ετών φωτός στον αστερισμό του Τοξότη βρίσκεται το νεφέλωμα NGC 6537 που είναι ευρύτερα γνωστό με τον όνομα Νεφέλωμα Κόκκινη Αράχνη. Το νεφέλωμα που κυριαρχείται από πολύ ισχυρούς θερμούς ανέμους έχει χαρακτηριστικό σχήμα καθώς αποτελείται από δύο συμμετρικούς λοβούς. Στο κέντρο του νεφελώματος υπάρχει ένας αστέρας που μετά την αυτοκαταστροφή του έχει πάρει την μορφή του λευκού νάνου αλλά τα κοσμικά φαινόμενα που εντοπίζονται στο νεφέλωμα κάνουν τους επιστήμονες να εικάζουν ότι πιθανώς να υπάρχει κοντά στον λευκό νάνο και ένα ακόμη άστρο.
▲
«To υπερφυσικό βουνό». Το Hubble έστρεψε το βλέμμα του στο Νεφέλωμα της Τρόπιδος ένα μεγάλο λαμπρό νεφέλωμα στον αστερισμό της Τρόπιδος, σε απόσταση περίπου 7,5 χιλιάδες έτη φωτός από τη Γη. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα νεφελώματα στον γαλαξία μας και αποτελεί τόπος γέννησης μερικών από των μεγαλύτερων άστρων στον Γαλαξία, όπως το WR 25, το οποίο είναι 6,6 εκατομμύρια φορές λαμπρότερο από τον Ήλιο, και το ήτα Τρόπιδος, το οποίο με μάζα 120 φορές μεγαλύτερη από τη Ήλιο είναι ένα από τα βαρύτερα γνωστά άστρα στο Σύμπαν. Ενας χαρακτηρισμός που έχουν δώσει οι ειδικοί σε αυτή την κοσμική δομή είναι «υπερφυσικό βουνό»
▲
«O καλοκαιρινός Κρόνος». Είναι από τους πιο πολυφωτογραφημένους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος και όχι άδικα αφού τα εντυπωσιακά του δαχτυλίδια τον καταστούν μοναδικό. Τον περασμένο Ιούνιο το Hubble κατέγραψε αυτή την εικόνα στις οποίες καταγράφονται τα διάφορα ατμοσφαιρικά φαινόμενα που συμβαίνουν την θερινή περίοδο στον Κρόνο ειδικά στην περιοχή του ισημερινού και στο βόρειο ημισφαίριο του.
▲
«H εκπληκτική σπείρα». Θεωρείται η πιο εντυπωσιακή εικόνα που έχει καταγράψει διαστημικό τηλεσκόπιο από τον σπειροειδή γαλαξία Μ100 που βρίσκεται σε απόσταση 53 εκ. ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Κόμης της Βερενίκης και είναι ο πιο λαμπρός στο γαλαξιακό σμήνος που ανήκει.
▲
«Θερινή Θύελλα». Μια από τις πιο καθαρές και λεπτομερείς εικόνες του Δία και της περιβόητης Μεγάλης Κόκκινης Κηλίδας του κατέγραψε το Hubble το καλοκαίρι που μας πέρασε. 22 μοίρες νότια του ισημερινού του Δία πριν από περίπου 300 έτη έκανε την εμφάνιση της μια γιγάντια καταιγίδα (ένας αντικυκλώνας) όπου μέσα της θα μπορούσαν να χωρέσουν 2-3 πλανήτες στο μέγεθος της Γης. Το μέγεθος της αυξομειώνεται και μάλιστα πριν από 15 έτη μια νέα μικρότερης έκτασης τέτοιου είδους καταιγίδα έκανε την εμφάνιση της κοντά στην μεγάλη.
▲
«Γαλαξιακή επικάλυψη». Ενα σχετικά σπάνιο αλλά εξαιρετικά εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο κατέγραψε με τον φακό του το Hubble. Σε απόσταση 117-140 εκ. ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Υδρας βρίσκονται δύο γαλαξίες η τροχιά των οποίων τους έχει ευθυγραμμίσει με τρόπο τέτοιο ώστε να μην ξεχωρίζουν στον φωτογραφικό φακό και να μοιάζουν σαν ένα κοσμικό σώμα. Οι επιστήμονες μελετούν με προσοχή το γεγονός αυτό αφού παράγει μια σειρά από ενδιαφέροντα φαινόμενα τα οποία επεκτείνουν τις γνώσεις μας για τους μηχανισμούς του Σύμπαντος.
▲
«To γιγάντιο φωτοστέφανo». Κολοσσιαίες ποσότητες κοσμικής ύλης στροβιλίζονται σε έκταση τρισεκατομμυρίων χλμ. στο Διάστημα δημιουργώντας ένα νεφέλωμα αερίων και σκόνης που μοιάζει με ένα υπέρλαμπρο φωτοστέφανο γύρω από το άστρο V838 Monocerotis. Το άστρο βρίσκεται σε απόσταση 20 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό του Μονόκερου. Πριν από 18 έτη οι αστρονόμοι εντόπισαν ένα εντυπωσιακό κοσμικό φαινόμενο στην συγκεκριμένη περιοχή. Το V838 Monocerotis έγινε ξαφνικά ένα εκατομμύριο φορές πιο λαμπρό από τον Ήλιο και για λίγο καιρό ήταν το πιο φωτεινό αντικείμενο στον γαλαξία μας. Αρχικά οι επιστήμονες θεώρησαν ότι είχαμε να κάνουμε με μια συνηθισμένη έκρηξη σουπερνόβα η οποία κατέστρεψε το άστρο. Από τις παρατηρήσεις διαπιστώθηκε ότι εδώ δεν έχουμε να κάνουμε μια έκρηξη αλλά με διαδοχικές εκρήξεις γεγονός που δεν μπορούν να εξηγήσουν οι ειδικοί. Μια εκτίμηση είναι ότι οι διαδοχικές εκρήξεις είναι αποτέλεσμα της καταστροφής των πλανητών που είχαν σχηματιστεί γύρω από το συγκεκριμένο άστρο οι οποίοι καθώς έφτανε σε εκείνους το «κοσμικό τσουνάμι» της αστρικής έκρηξης καταστρέφονταν και αυτοί. Μια δεύτερη εκτίμηση είναι το V838 Monocerotis ήταν δυαδικό σύστημα και οι εκρήξεις είναι το αποτέλεσμα της συγχώνευσης των δύο άστρων. Δύο χρόνια μετά τον εντοπισμό του φαινομένου το Hubble κατέγραψε αυτή την εικόνα.
▲