Η Ουκρανία συνεχίζει τις προετοιμασίες ώστε να ξαναρχίσουν οι εξαγωγές σιτηρών από λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, έπειτα από το πυραυλικό πλήγμα της Ρωσίας εναντίον της Οδησσού, το Σάββατο.
Η επίθεση των Ρώσων στο λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας, μία ημέρα μετά την υπογραφή της συμφωνίας με την Τουρκία και τον ΟΗΕ, ήγειρε σοβαρές αμφιβολίες για το αν η Ρωσία θα την τηρήσει.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε πως τα πλήγματα στην Οδησσό ήταν μια κραυγαλέα πράξη «βαρβαρότητας» που δείχνει πως δεν μπορεί κανείς να εμπιστευθεί τη Μόσχα ότι θα εφαρμόσει τη συμφωνία της Παρασκευής, για την οποία μεσολάβησαν η Τουρκία και τα Ηνωμένα Έθνη.
Ενας υπουργός της κυβέρνησης δήλωσε πως οι προετοιμασίες για την επανάληψη των εξαγωγών σιτηρών συνεχίζονται, και, σύμφωνα με τον ουκρανικό στρατό, τον οποίο επικαλείται το δημόσιο δίκτυο Suspline, οι πύραυλοι δεν προκάλεσαν σημαντικές ζημιές στο λιμάνι.
Η συμφωνία που υπεγράφη από τη Μόσχα και το Κίεβο χαιρετίστηκε ως μια σημαντική εξέλιξη που θα βοηθήσει να χαλιναγωγηθούν οι εκτινασσόμενες στα ύψη παγκόσμιες τιμές των τροφίμων, ωστόσο, καθώς ο πόλεμος μπήκε σήμερα στον έκτο μήνα, δεν υπάρχουν ενδείξεις για χαλάρωση στις μάχες.
Το κύριο θέατρο των μαχών είναι η ανατολική περιφέρεια Ντονμπάς, ενώ ο Ζελένσκι δήλωσε σε βίντεο που ανήρτησε αργά το Σάββατο, πως οι ουκρανικές δυνάμεις προχωρούν «βήμα βήμα» στην κατεχόμενη ανατολική περιοχή της Χερσώνας.
Σφοδρές αντιδράσεις
Τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βρετανία, η Γερμανία και η Ιταλία καταδίκασαν έντονα τα πλήγματα στην Οδησσό. Την Παρασκευή, αξιωματούχοι του ΟΗΕ είχαν εκφράσει την ελπίδα πως η συμφωνία θα καταστεί επιχειρησιακή σε μερικές εβδομάδες.
Βίντεο που δημοσιοποίησε ο ουκρανικός στρατός δείχνει πυροσβέστες να προσπαθούν να σβήσουν φωτιά σε σκάφος που έχει προσδεθεί σε ένα ρυμουλκό.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν ανέφερε πως η επίθεση στην Οδησσό «εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για την αξιοπιστία της δέσμευσης της Ρωσίας στη χθεσινή συμφωνία».
«Η Ρωσία φέρει την ευθύνη για την επιδείνωση της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης και πρέπει να σταματήσει την επιθετικότητά της», πρόσθεσε.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες «καταδίκασε απερίφραστα» τα πλήγματα, δήλωσε ένας εκπρόσωπος, και πρόσθεσε πως η πλήρης εφαρμογή της συμφωνίας είναι επιτακτική ανάγκη.
Ο τούρκος υπουργός Αμυνας ανέφερε: «Οι Ρώσοι μάς είπαν ότι δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με την επίθεση αυτή… Το γεγονός ότι ένα τέτοιο συμβάν έλαβε χώρα ακριβώς μετά τη συμφωνία στην οποία καταλήξαμε χθες, μας ανησυχεί πραγματικά».
Το παραδέχθηκαν οι Ρώσοι
Ομως, την Κυριακή, η Ρωσία άλλαξε… τροπάριο: η Μαρία Ζαχάροβα επιβεβαίωσε ότι τα πλήγματα ήταν ρωσικά όπως και το ρωσικό υπουργείο Αμυνας.
Συγκεκριμένα, εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, δήλωσε πως οι ρωσικές δυνάμεις έπληξαν ένα «ουκρανικό στρατιωτικό σκάφος» στο λιμάνι της Οδησσού, με πυραύλους υψηλής ακρίβειας.
«Πύραυλοι Kalibr κατέστρεψαν στρατιωτικές υποδομές στο λιμάνι της Οδησσού, στέλνοντας ένα ουκρανικό στρατιωτικό σκάφος στην αγαπημένη διεύθυνση του καθεστώτος του Κιέβου σε ένα πλήγμα ακριβείας», έγραψε στο Telegram.
«Η αγαπημένη διεύθυνση» είναι μια ειρωνική αναφορά των Ρώσων στις προτροπές των ουκρανικών δυνάμεων στο Φιδονήσι, στη Μαύρη Θάλασσα, που είπαν σε ένα ρωσικό πλοίο «να πάει να γ….» πριν από ένα ρωσικό πλήγμα τον Φεβρουάριο.
Από την πλευρά του, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας δήλωσε την Κυριακή, σύμφωνα με ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων, πως οι ρωσικές δυνάμεις κατέστρεψαν ένα ουκρανικό πολεμικό πλοίο και πυραύλους κατά πλοίων Harpoon που προμήθευσαν το Κίεβο οι ΗΠΑ και βρίσκονταν στο λιμάνι της Οδησσού.
«Ενα αγκυροβολημένο ουκρανικό πολεμικό πλοίο και μια αποθήκη πυραύλων Harpoon που προμήθευσαν οι ΗΠΑ καταστράφηκαν από μεγάλου βεληνεκούς, κατευθυνόμενους ναυτικούς πυραύλους ακριβείας στο λιμάνι της Οδησσού στην περιοχή μιας μονάδας επισκευής πλοίων». ανέφερε η ανακοίνωση των Ρώσων.
Η ανακοίνωση των Ουκρανών
Το Σάββατο, ο ουκρανικός στρατός είχε δηλώσει ότι δύο ρωσικοί πύραυλοι Καλίμπρ έπληξαν την περιοχή ενός αντλιοστασίου στο λιμάνι και άλλοι δύο καταρρίφθηκαν από τις δυνάμεις αντιαεροπορικής άμυνας.
Ο εκπρόσωπος της ουκρανικής πολεμικής αεροπορίας Γιούρι Ιγκνάτ δήλωσε πως οι πύραυλοι εκτοξεύθηκαν από πολεμικά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα κοντά στην Κριμαία.
Η νότια στρατιωτική διοίκηση της Ουκρανίας δήλωσε, σύμφωνα με το Suspline, πως δεν χτυπήθηκε το τμήμα αποθήκευσης σιτηρών του λιμανιού.
«Δυστυχώς υπάρχουν τραυματίες. Οι υποδομές του λιμανιού υπέστησαν ζημιές», δήλωσε ο περιφερειάρχης της Οδησσού, Μαξίμ Μαρτσένκο.
Ωστόσο ο υπουργός Υποδομών Ολεξάντρ Κουρμπάκοφ ανέφερε στο Facebook πως «συνεχίζουμε τις τεχνικές προετοιμασίες για την έναρξη των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων από τα λιμάνια μας».
Η συμφωνία θα αποκαταστήσει τη μεταφορά σιτηρών από τα τρία λιμάνια που ξανάνοιξαν στα προ του πολέμου επίπεδα των πέντε εκατομμυρίων τόνων τον μήνα, δήλωσαν αξιωματούχοι του ΟΗΕ.
Ασφαλής διέλευση;
Τα πλήγματα φαίνεται να παραβιάζουν τη συμφωνία της Παρασκευής, που θα επιτρέψει την ασφαλή διέλευση προς και από τα ουκρανικά λιμάνια.
Ο Ζελένσι δεσμεύτηκε να κάνει ό,τι είναι δυνατό προκειμένου να αποκτήσει συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας που θα μπορούν να καταρρίπτουν πυραύλους όπως αυτοί που έπληξαν την Οδησσό.
Ο αποκλεισμός των ουκρανικών λιμανιών από τον ρωσικό Στόλο της Μαύρης Θάλασσας, αφότου ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου, εγκλώβισε δεκάδες εκατομμύρια τόνους σιτηρών και πολλά πλοία.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να επιδεινωθούν τα προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Μαζί με τις δυτικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, έχει προκαλέσει πληθωρισμό τιμών τροφίμων και ενέργειας. Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι σημαντικοί παγκόσμιοι προμηθευτές σιταριού, και μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση έχει ωθήσει περίπου 47 εκατομμύρια ανθρώπους σε κατάσταση «οξείας πείνας», σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα.
Η Μόσχα αρνείται ότι ευθύνεται για την επισιτιστική κρίση, κατηγορώντας τις δυτικές κυρώσεις για την επιβράδυνση των δικών της εξαγωγών τροφίμων και λιπασμάτων, και την Ουκρανία για τη ναρκοθέτηση της προσέγγισης στα λιμάνια της.
Η Ουκρανία έχει τοποθετήσει νάρκες κοντά στα λιμάνια της στο πλαίσιο της πολεμικής άμυνάς της, όμως βάσει της συμφωνίας πιλότοι θα κατευθύνουν τα πλοία σε ασφαλείς διαύλους.
Ένα κέντρο κοινού συντονισμού που θα αποτελείται από μέλη των τεσσάρων μερών της συμφωνίας θα παρακολουθεί τα πλοία που διέρχονται από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τα Στενά του Βοσπόρου στην Τουρκία και από εκεί στις διεθνείς αγορές. Όλες οι πλευρές συμφώνησαν την Παρασκευή ότι δεν θα υπάρξουν επιθέσεις σε αυτά.
Κίεβο: Πολύ δύσκολη πλέον η εξαγωγή των σιτηρών
Η Ουκρανία μπορεί να εξαγάγει 60 εκατομμύρια τόνους σιτηρών σε οκτώ με εννέα μήνες αν τα λιμάνια της δεν είναι αποκλεισμένα, όμως το πλήγμα της Ρωσίας στο λιμάνι της Οδησσού δείχνει πως αναμφίβολα δεν θα είναι τόσο εύκολο, δήλωσε οικονομικός σύμβουλος του Ζελένσκι.
Η Ουκρανία θα μπορούσε να κερδίσει 10 δισ. δολάρια από την πώληση 20 εκατ. τόνων σιτηρών που βρίσκονται στα σιλό και 40 εκατ. τόνων από τη νέα σοδειά, δήλωσε ο Ολεγκ Ουστένκο. Η σοδειά ανέρχεται συνολικά στους 60 εκατ. τόνους, εκ των οποίων 20 εκατ. προορίζονται για εσωτερική κατανάλωση, είπε.
«Αν τα λιμάνια ξεμπλοκαριστούν τώρα και λέμε ότι χρειάζεται να μετακινήσουμε 60 εκατομμύρια τόνους σιτηρών… τότε θα μεταφέρουμε 60 εκατομμύρια τόνους σιτηρών μέσα σε οκτώ-εννέα μήνες. Αλλά με τον τρόπο που ανοίγουν τώρα και αυτά που κάνει η Ρωσία στη Μαύρη Θάλασσα, το χθεσινό χτύπημα δείχνει πως αναμφίβολα δεν θα λειτουργήσει έτσι», τόνισε.