Ενα ακόμη βήμα για κυρώσεις κατά της Τουρκίας έκανε το Συμβούλιο της Ευρώπης για την υπόθεση του Οσμάν Καβαλά, που κρατείται στις τουρκικές φυλακές, παρά το αίτημα για την αποφυλάκισή του από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).
Η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενός οργανισμού που αποτελείται από 47 κράτη-μέλη, αποφάσισε να παραπέμψει και πάλι την υπόθεση στο ΕΔΔΑ προκειμένου να κρίνει εάν η Τουρκία παρέβη την υποχρέωσή της να εκτελέσει την απόφαση που εξέδωσε το δικαστήριο στην υπόθεση αυτή τον Δεκέμβριο του 2019, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται από το άρθρο 46.4 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Σε ενδιάμεσο ψήφισμα που εγκρίθηκε την Τετάρτη, η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, διαπίστωσε ότι η Τουρκία, αποτυγχάνοντας να εξασφαλίσει την άμεση απελευθέρωση του 64χρονου πολιτικού κρατούμενου, αρνείται να συμμορφωθεί με την τελική απόφαση του δικαστηρίου για την υπόθεσή του. Ωστόσο, «η άποψη αυτή αμφισβητείται από τις τουρκικές αρχές», επισημαίνει η ανακοίνωση του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Την Πέμπτη, η απάντηση του τούρκου προέδρου ήταν η αναμενόμενη, λέγοντας ότι δεν πρόκειται να σεβαστεί η Τουρκία το Συμβούλιο της Ευρώπης ούτε το ΕΔΔΑ, «αφού αυτοί δεν σέβονται τα δικά μας δικαστήρια».
Υπενθυμίζεται ότι τον Δεκέμβριο του 2019, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε ότι η κράτηση του Καβαλά έγινε ενώ δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία σε βάρος του.
O Καβαλά βρίσκεται στη φυλακή από το 2017 χωρίς να έχει καταδικαστεί. Mεταξύ άλλων κατηγορείται ότι έδρασε ως εγκέφαλος, τόσο στις διαδηλώσεις στο Πάρκο Γκεζί της Κωνσταντινούπολης το 2013, όσο και στην αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.
Το ΕΔΔΑ θεώρησε επίσης ότι η σύλληψη και η προφυλάκισή του είχαν έναν άλλο σκοπό, δηλαδή να τον φιμώσουν και να αποτρέψουν άλλους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και ότι η καθυστέρηση στην εξέταση της προσφυγής του από το τουρκικό Συνταγματικό Δικαστήριο δεν ήταν αρκετά «σύντομη».
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η τουρκική κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να τερματιστεί η κράτησή του και να διασφαλιστεί η άμεση απελευθέρωσή του. Η απόφασή του κατέστη τελεσίδικη τον Μάιο του 2020, όταν η υπόθεση παραπέμφθηκε στην Επιτροπή Υπουργών για εποπτεία της εκτέλεσής της.
Σε ένα ενδιάμεσο ψήφισμα που εγκρίθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2021, η επιτροπή υπενθύμισε τις οκτώ προηγούμενες αποφάσεις της και ένα προηγούμενο ενδιάμεσο ψήφισμά της, καλώντας τις τουρκικές αρχές να εξασφαλίσουν, αφενός, την άμεση απελευθέρωση του Καβαλά και, αφετέρου, ότι η ποινική διαδικασία σε βάρος του περατώνεται με βάση τα πορίσματα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, χωρίς καθυστέρηση.
Στις 2 Φεβρουαρίου, η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης ενημέρωσε την Τουρκία για την πρόθεσή της να παραπέμψει την υπόθεση στο δικαστήριο και της ζήτησε να της παρουσιάσει τη θέση της το αργότερο στις 19 Ιανουαρίου.
«Σύμφωνα με το άρθρο 46 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης υποχρεούνται να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου», επισημαίνει στην ανακοίνωσή του το Συμβούλιο της Ευρώπης και προσθέτει: «Το άρθρο 46.4 της Σύμβασης παρέχει στην Επιτροπή Υπουργών, η οποία είναι αρμόδια για την εποπτεία της εκτέλεσης των αποφάσεων του Δικαστηρίου, τη δυνατότητα να υποβάλει στο Δικαστήριο το ζήτημα της συμμόρφωσης ενός κράτους με την υποχρέωσή του να συμμορφωθεί με την απόφαση».
Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ, προτού το Συμβούλιο της Ευρώπης επιβάλει πιθανές κυρώσεις κατά της Τουρκίας, το ΕΔΔΑ θα πρέπει να διαπιστώσει επισήμως ότι οι τουρκικές αρχές δεν έχουν συμμορφωθεί με την απόφασή του τον Δεκέμβριο του 2019. Αν συμβεί αυτό, στη συνέχεια η Επιτροπή Υπουργών θα εξετάσει τι μέτρα θα πρέπει να ληφθούν βάσει του άρθρου 46 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Τα μέτρα αυτά μπορεί να φτάσουν μέχρι και στην αποπομπή της Τουρκίας από το Συμβούλιο της Ευρώπης, της οποίας είναι μέλος από το 1950.
Η απάντηση Ερντογάν
Η απάντηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήταν η αναμενόμενη: Η Τουρκία δεν θα σεβαστεί το Συμβούλιο της Ευρώπης αν εκείνο δεν σεβαστεί τα τουρκικά δικαστήρια.
Σε συνέντευξη Τύπου, ο τούρκος πρόεδρος είπε ότι η Τουρκία δεν θα αναγνωρίσει εκείνους που δεν αναγνωρίζουν τα δικαστήριά της.
«Αυτό που είπε το ΕΔΔΑ, αυτό που λέει το Συμβούλιο της Ευρώπης, αυτό δεν μας αφορά πολύ γιατί απαιτούμε να σέβονται τα δικαστήριά μας. Σε αυτούς που δεν επιδεικνύουν αυτόν τον σεβασμό: μας συγχωρείτε, αλλά δεν θα σας σεβαστούμε καθόλου ούτε εμείς», είπε ο τούρκος πρόεδρος.
Το υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε χθες ότι η Τουρκία έχει εφαρμόσει την ετυμηγορία του ΕΔΔΑ και ότι ο Καβαλά κρατείται στο πλαίσιο διαφορετικής διαδικασίας ενώπιον δικαστηρίων.
Κομισιόν: Η μη συμμόρφωση της Τουρκίας αντιβαίνει στις υποχρεώσεις της
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για τη μη τήρηση των διεθνών και ευρωπαϊκών προτύπων από την τουρκική δικαιοσύνη και χαρακτηρίζει «λυπηρό» το γεγονός ότι οι τουρκικές αρχές αρνήθηκαν να εκτελέσουν την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).
Συγκεκριμένα ο εκπρόσωπος της Επιτροπής για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Πίτερ Στάνο, δήλωσε ότι «η κίνηση διαδικασίας επί παραβάσει είναι ένα εργαλείο που σπάνια χρησιμοποιείται από την Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης και δείχνει ξεκάθαρα τις σοβαρές ανησυχίες που σχετίζονται με την υπόθεση του κ. Καβαλά, ο οποίος κρατείται στη φυλακή για χρόνια χωρίς καταδίκη».
Συνεχίζοντας, ο εκπρόσωπος της Επιτροπής τονίζει: «Είναι λυπηρό το γεγονός ότι οι τουρκικές αρχές αρνήθηκαν να εκτελέσουν την αντίστοιχη απόφαση του ΕΔΔΑ. Μια τέτοια στάση δημιουργεί ένα ανησυχητικό προηγούμενο και ενισχύει περαιτέρω τις ανησυχίες της ΕΕ σχετικά με την τήρηση των διεθνών και ευρωπαϊκών προτύπων από την τουρκική δικαιοσύνη. Αντιβαίνει επίσης στις υποχρεώσεις της Τουρκίας ως μέλους του Συμβουλίου της Ευρώπης και ως υποψήφιας για ένταξη στην ΕΕ χώρας. Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την περίπτωση του κ. Καβαλά και να αναμένει την απόφαση του δικαστηρίου σε αυτό το θέμα».