Σε μια εντυπωσιακή ανακάλυψη, η οποία, μεταξύ άλλων, φωτίζει τους υδρολογικούς μηχανισμούς της παγωμένης ηπείρου που εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής προκαλούν επιτάχυνση της τήξης των πάγων και αύξηση της στάθμης της θάλασσας –με ό,τι αρνητικό αυτό συνεπάγεται σε πλανητικό επίπεδο– προχώρησε διεθνής ομάδα ερευνητών.
Κάτω από το μόνιμο στρώμα πάγου της Ανταρκτικής ανακάλυψαν ένα ποτάμι μεγαλύτερο σε μήκος από τον Τάμεση. Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η ιστοσελίδα Live Science, ο ποταμός αποστραγγίζει μια περιοχή έκτασης ίσης με την έκταση της Γαλλίας και της Γερμανίας μαζί.
Η ανακάλυψη έγινε με τη βοήθεια ενός ραντάρ τοποθετημένου σε αεροσκάφος, το οποίο μπορεί να «βλέπει» μέσα στους πάγους. Χρειάστηκαν πολλές πτήσεις πάνω από την Ανταρκτική με το συγκεκριμένο αεροσκάφος για να αποκαλυφθεί το υπόγειο ποτάμι, το οποίο έχει μήκος 460 χλμ. και εκβάλλει στη θάλασσα Γουέντελ, στη βορειοανατολική πλευρά της παγωμένης ηπείρου.
«Οταν αρχίσαμε να ανακαλύπτουμε υπόγειες λίμνες στην Ανταρκτική, πριν από περίπου 20 έτη, θεωρούσαμε ότι ήταν όλες ανεξάρτητες. Τώρα αρχίζουμε να κατανοούμε ότι υπάρχουν μεγάλα συστήματα που διασυνδέονται με τεράστια δίκτυα ποταμών, τα οποία λειτουργούν σαν να μην υπάρχουν πάγοι από πάνω τους», αναφέρει ο Μάρτιν Σίεγκερτ, παγετωνολόγος στο Ινστιτούτο Γκράνθαμ του Imperial College London και μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Κίνδυνος αποσταθεροποίησης
Η ύπαρξη δικτύου στο οποίο ανήκει ο ποταμός σημαίνει ότι η βάση του στρώματος πάγου της επίμαχης περιοχής έχει αποσταθεροποιηθεί και εάν καταρρεύσει, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να ανεβεί η στάθμη της θάλασσας σε παγκόσμιο επίπεδο κατά περίπου 4,5 μέτρα, βυθίζοντας τις περισσότερες, αν όχι όλες τις νησιωτικές και παράκτιες περιοχές του πλανήτη. «Η ανακάλυψη του ποταμού αποκαλύπτει ότι αυτή η διεργασία αποσταθεροποίησης μπορεί να είναι πιο ισχυρή από όσο πιστεύαμε», εκτιμά ο Σίεγκερτ.
Ο ποταμός βρίσκεται κάτω από τέσσερις επιπλέουσες μάζες πάγου, ευάλωτες σε κίνδυνο αποσταθεροποίησης – και η παρουσία του ποταμού αυξάνει σημαντικά αυτόν τον κίνδυνο.
«Από τις δορυφορικές παρατηρήσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, γνωρίζουμε ποιες περιοχές της Ανταρκτικής χάνουν πάγους και τις ποσότητες που χάνονται, αλλά δεν γνωρίζουμε την αιτία. Αυτή η ανακάλυψη μπορεί να αποτελεί τον χαμένο κρίκο στα μοντέλα και τις προσομοιώσεις μας. Είναι πιθανό να έχουμε υποεκτιμήσει την ταχύτητα τήξης των πάγων, μη συνυπολογίζοντας την επίδραση αυτών των δικτύων ποταμών», δηλώνει η Κριστίν Ντάου, υδρολόγος με ειδίκευση στους παγετώνες στο Πανεπιστήμιο του Βατερλό, στον Καναδά και εκ των επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
Σε δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Nature Geoscience», η Ντάου αναφέρει ότι η κλιματική αλλαγή, έτσι όπως εξελίσσεται, μπορεί να οδηγήσει την Ανταρκτική στην κατάσταση που έχει περιέλθει η Γροιλανδία, η οποία υποφέρει από την αύξηση της θερμοκρασίας και ολοένα μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειάς της λιώνει το καλοκαίρι, χωρίς να αναπληρώνεται πλήρως τον χειμώνα.
Η επιφάνεια της Ανταρκτικής παραμένει ακόμη στο μεγαλύτερο ποσοστό της παγωμένη το καλοκαίρι αλλά έχει διαπιστωθεί ότι εκτός από την ατμοσφαιρική θερμοκρασία μεγάλος της εχθρός είναι και η αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων με αποτέλεσμα οι πάγοι να λιώνουν από κάτω. Αν τώρα προστεθεί και ο αστάθμητος παράγοντας των υπόγειων λιμνών και ποταμών, οι προβλέψεις αναμένεται να είναι ολοένα και πιο δυσοίωνες για το μέλλον των πάγων της ηπείρου.