Ο τέως υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης ξεκινούσε διαγωνισμούς εκατοντάδων εκατομμυρίων όπως-όπως, χωρίς να τον ενδιαφέρει πότε θα ολοκληρωθούν. Για αυτό και επί των ημερών του δεν προχώρησε ούτε ένα νέο μεγάλο έργο υποδομής. Ακόμα και ο οδικός άξονας Πάτρα – Πύργος, τον οποίο μετέτρεψε σε σύμβολο του «νέου μοντέλου προώθησης των μεγάλων έργων» από τον ΣΥΡΙΖΑ, εξακολουθεί να βρίσκεται στον αέρα, πεντέμισι χρόνια μετά την προκήρυξη του διαγωνισμού.
Ο κ. Σπίρτζης φρόντισε, όμως, να πανηγυρίσει δεόντως, με πλήθος εγκαινίων σε έργα που είχαν ξεκινήσει επί των προκατόχων του! Εφθασε μέχρι του σημείου να διοργανώνει φιέστες για το μετρό Θεσσαλονίκης το οποίο 13 χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης παραμένει ημιτελές, ενώ η κοινοπραξία έχει εγείρει νέες απαιτήσεις.
Ο νέος υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Αχ. Καραμανλής αναλαμβάνει ενώ είναι σε εξέλιξη, ενίοτε επειδή προχώρησαν με περισσή προχειρότητα, πλήθος διαγωνισμών μεγάλων έργων ή μεγάλων προμηθειών, με συνολικό ύψος που αγγίζει τα 6 δισ. ευρώ! Από τον Βόρειο Οδικό Αξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) μέχρι το νέο σύστημα «δορυφορικών» αναλογικών διοδίων και την προμήθεια νέων λεωφορείων προκειμένου να αντικατασταθεί ο πανάρχαιος στόλος του ΟΑΣΑ και του ΟΑΣΘ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Η Νέα Δημοκρατία είχε εκφράσει από την πρώτη στιγμή αντιρρήσεις για ορισμένους διαγωνισμούς, όπως για τον ΒΟΑΚ, ενώ για κάποιες άλλες διαδικασίες, όπως για τα «δορυφορικά διόδια», υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις από τις εταιρείες που εκμεταλλεύονται τους οδικούς άξονες.
Ο κ. Καραμανλής είχε ταχθεί δημοσίως κατά της πρόσφατης αύξησης των διοδίων στην Αττική Οδό, που πάγωσε με την πρόσφατη Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) της προηγούμενης κυβέρνησης. Η συγκεκριμένη πρέπει να εγκριθεί από τη Βουλή μέσα στον Ιούλιο ώστε να παραμείνει σε ισχύ. Η νέα ηγεσία του υπουργείου Υποδομών θα χρειαστεί να διαπραγματευθεί με τους μετόχους της Αττικής Οδού οι οποίοι απειλούν με προσφυγή στη Δικαιοσύνη καθώς θεωρούν πως δικαίως προχώρησαν στις αυξήσεις διοδίων.
Ανευ αντικρίσματος οι φαραωνικές εξαγγελίες
Πριν από λίγες ημέρες ο νέος υπουργός Υποδομών είχε παρουσιάσει τη στρατηγική της ΝΔ στο συγκεκριμένο τομέα υποστηρίζοντας πως «οι μεγάλες φαραωνικές εξαγγελίες χωρίς αντίκρισμα, που έχουμε βιώσει εδώ και δεκαετίες, ιστορικά αποτελούν προνόμιο των ιδεολογικών μας αντιπάλων. Σήμερα οι πόροι που έχουμε στη διάθεσή μας είναι εξαιρετικά περιορισμένοι». Είχε προσθέσει: «Είναι δέσμευσή μας η δημιουργία αυτού που εμείς ονομάζουμε εθνικό σχέδιο διαχείρισης φυσικών πόρων και ανάπτυξης υποδομών, αρχικά σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης και στη συνέχεια σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης». Κατά τον κ. Καραμανλή «χωρίς σοβαρή αξιολόγηση των έργων που σχεδιάζονται από ανεξάρτητους φορείς υλοποίησης πετάμε λεφτά σε ένα πιθάρι χωρίς πάτο».
Στη ΝΔ είχαν επισημάνει εδώ και καιρό πως δεν «όχι μόνο δεν έχει ξεκινήσει κανένα μεγάλο έργο υποδομής, αλλά το υπουργείο δεν διαθέτει ώριμες μελέτες για νέα έργα. Ετσι, ο εργοληπτικός κόσμος της χώρας είναι χωρίς φυσικό αντικείμενο, ενώ η οικονομία έχει στερηθεί τα απαραίτητα έργα που θα βοηθούσαν την ανάπτυξη».
Ο Δεκάλογος
- Εκπόνηση στρατηγικού σχεδίου για τα μεγάλα έργα υποδομής που σχεδιάζονται για την επόμενη 10ετία – 15ετία.
- Κανένα μεγάλο έργο δεν θα προωθείται χωρίς μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας από ανεξάρτητο φορέα.
- Βελτίωση του νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις «που έχει ήδη τροποποιηθεί περισσότερες από 300 φορές».
- Μέτρα για να μπει τέλος στις υπερβάσεις χρονοδιαγραμμάτων και στις ασυνήθιστα μεγάλες εκπτώσεις στα δημόσια έργα.
- Σχέδιο για τη συντήρηση βασικών υποδομών της χώρας που έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους.
- Προώθηση έργων με πλήξη αξιοποίηση του ιδιωτικού τομέα και νέα σύγχρονα χρηματοδοτικά εργαλεία όπως οι «πληρωμές διαθεσιμότητας και οι ορθά σχεδιασμένες συμβάσεις παραχώρησης». Εξετάζονται και λύσεις όπως οι «προτάσεις καινοτομίας» που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης ώστε να ξεμπλοκάρουν γρήγορα έργα υποδομής, να κερδίσει το Δημόσιο χρόνο και χρήμα. Η χρηματοδότηση έργων υποδομής από τον ιδιωτικό τομέα είναι στο 15% στην Ελλάδα όταν στη Βρετανία είναι 60% και ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι πάνω από 35%.
- Τμηματική εκκίνηση έργων υποδομής για να ολοκληρώνονται ταχύτερα, πιο ποιοτικά.
- Δημιουργία εθνικού ψηφιακού μητρώου υποδομών που θα περιλαμβάνει τα έργα και ποιος φορέας είναι υπεύθυνος για τον τακτικό έλεγχο και τη συντήρησή τους.
- Επίβλεψη δημοσίων έργων και μελετών και από πιστοποιημένες ιδιωτικές εταιρείες με κριτήρια και ηλεκτρονικό διαγωνισμό, τη γενική εποπτεία και ευθύνη του οποίου θα έχει το υπουργείο. «Με την επίβλεψη μελετών και έργων από ιδιωτικό τομέα θα έχουμε καλύτερο ποιοτικό αποτέλεσμα, θα κερδίσουμε χρόνο, θα έχουμε περισσότερη διαφάνεια, μείωση εκπτώσεων» είχε υποστηρίξει ο κ. Καραμανλής.
- Μικρές θεσμικές προσθήκες αξιολόγησης όπως το βαθμολόγιο έργων που εφαρμόζεται με επιτυχία σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Κάθε έργο θα βαθμολογείται, ο βαθμός θα αναρτάται ηλεκτρονικά και θα προσμετράται στη βαθμολογία του εργολάβου ή του μελετητή σε επόμενο διαγωνισμό.