Μείωση κατά 14% σημείωσε το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) στο β’ τρίμηνο του 2020, σε σχέση με το α’ τρίμηνο του έτους, ενώ συγκριτικά με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019 η μείωση του ΑΠΕ ήταν 15,2%.
Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε την Πέμπτη η ΕΛΣΤΑΤ (εδώ), με βάση τα μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία το ΑΕΠ σε όρους όγκου, παρουσίασε το β’ τρίμηνο του έτους μείωση κατά 15,2% σε σχέση με το αντίστοιχο του 2019.
Το πιο βαρύ πλήγμα καταγράφεται στις εξαγωγές (πτώση 32,1%) και τις υπηρεσίες (βλέπε τουρισμό), όπου η πτώση αγγίζει το 50%.
Παρά ταύτα, το βάθος της ύφεσης είναι εντός των κυβερνητικών προβλέψεων, καθώς όπως επανέλαβε και σήμερα ο υπουργός οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, η μέχρι στιγμής πρόβλεψη του οικονομικού επιτελείου για την πορεία της οικονομίας το 2020 διαμορφώνεται σε μείωση του ΑΕΠ κατά 8%, στη βάση δηλαδή του δυσμενούς σεναρίου. Οπως επεσήμανε ο υπουργός, το σενάριο αυτό βασιζόταν σε μείωση του ΑΕΠ κατά 15,7% στο β’ τρίμηνο του έτους.
Αναλυτικά, οι μεταβολές των κυριότερων μακροοικονομικών μεγεθών σε όρους όγκου με εποχική διόρθωση έχουν ως εξής:
1. Τριμηνιαίες μεταβολές
– Η συνολική τελική καταναλωτική δαπάνη μειώθηκε κατά 9,3% σε σχέση με το 1o τρίμηνο του 2020.
– Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 2,0% σε σχέση με το 1o τρίμηνο του 2020.
– Oι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν μείωση κατά 32,1% σε σχέση με το 1o τρίμηνο του 2020. Οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 12,3%, ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 48,3%.
– Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν μείωση κατά 16,7% σε σχέση με το 1o τρίμηνο του 2020. Οι εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 14,7%, ενώ οι εισαγωγές υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 24,8%.
2. Ετήσιες μεταβολές
– Η συνολική τελική καταναλωτική δαπάνη παρουσίασε μείωση κατά 10,1% σε σχέση με το 2o τρίμηνο του 2019.
– Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 10,3% σε σχέση με το 2o τρίμηνο του 2019.
– Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν μείωση κατά 32,1% σε σχέση με το 2o τρίμηνο του 2019. Οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 15,4%, ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 49,4%.
– Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν μείωση κατά 17,2% σε σχέση με το 2o τρίμηνο του 2019. Οι εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 15,3% και οι εισαγωγές υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 25,7%.
Η ΕΛΣΤΑΤ αναθεώρησε επίσης τα στοιχεία για το α’ τρίμηνο, περιορίζοντας την ύφεση στο 0,5% από 0,9% στην προηγούμενη εκτίμησή της. Ανάλογη βελτίωση υπάρχει και στις επιδόσεις του 2019.
Τσακαλώτος: Η οικονομία σε ελεύθερη πτώση
Οπως αναμενόταν, η ανακοίνωση των στοιχείων για την ύφεση του τριμήνου Απριλίου – Ιουνίου προκάλεσε την αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ. Χαρακτηριστικά τα όσα έσπευσε να δηλώσει ο πρώην υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος:
«Η οικονομία καταρρέει. Θα πάψει επιτέλους η κυβέρνηση να εθελοτυφλεί;
Σήμερα ανακοινώθηκε ότι η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά το 2ο τρίμηνο κατά 15,2%. Πρόκειται για τη χειρότερη επίδοση τριμήνου ιστορικά στη χώρα, και μία από τις χειρότερες στην Ευρώπη. Καταρρέουν όλοι οι βασικοί δείκτες, η κατανάλωση, οι επενδύσεις.
Είχαμε προειδοποιήσει από νωρίς. Είχαμε θωρακίσει τη χώρα για να μη χρειαστεί να δούμε αυτά τα νούμερα. Κάναμε συγκεκριμένες, ρεαλιστικές προτάσεις για να αποφύγουμε αυτή την καταστροφή. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εθελοτυφλούσε. Στην αρχή της πανδημίας προσπαθούσε να μας πείσει ότι το έτος θα κλείσει χωρίς ύφεση.
Ομως το πρόβλημα είναι ότι εξακολουθεί να εθελοτυφλεί.
Το διάστημα μετά το lockdown συνέχισε να χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά αρνητικές προοπτικές. Το 3ο τρίμηνο δεν θα είναι ενθαρρυντικό. Και το χειρότερο είναι ότι δεν διαφαίνεται καμία προοπτική για το διαβόητο V στην ανάπτυξη το 2021.
Η κυβέρνηση έχει βάλει την οικονομία σε μια ελεύθερη πτώση και μονολογεί αυτάρεσκα «ως εδώ όλα καλά». Ομως, όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, σημασία δεν έχει μόνο η πτώση, αλλά, κυρίως, η πρόσκρουση.
Και για να αποφευχθεί αυτή η πρόσκρουση, η κυβέρνηση οφείλει να αλλάξει σήμερα λογική. Η οικονομία, οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις χρειάζονται στήριξη άμεσα. Οι λογικές περιστολής των δικαιωμάτων των εργαζομένων που η ΝΔ εμμονικά επιλέγει βαθαίνουν την ύφεση. Είναι αδιανόητο ότι η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή, με το νομοσχέδιο για το πτωχευτικό που έχει βάλει στη διαβούλευση, επιλέγει να προωθήσει τις ρευστοποιήσεις έναντι της προστασίας.
Αυτή τη στιγμή για να αλλάξουμε πορεία, απαιτείται πολύ πιο γενναίο πρόγραμμα από αυτό που θα χρειαζόταν στην αρχή της πανδημίας. Εστω και τώρα, ας μας ακούσει η κυβέρνηση. Αλλά σημασία δεν έχει μόνο το πόσο, αλλά και το πώς. Η κατάσταση δεν μπορεί να σωθεί με αποσπασματικές λύσεις. Χρειάζεται συνολική αλλαγή λογικής. Αμεσα. Με ζεστό χρήμα και όχι με δανεισμό. Με άμεσες ενισχύσεις. Που θα κατευθυνθούν στους εργαζόμενους, στους ευάλωτους, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Που θα αποτρέψουν έναν νέο κύκλο χρέους.
Και όπως πλέον γράφουν και οι Financial Times (που κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει ότι αποτελούν όργανο του ΣΥΡΙΖΑ) έχουμε μάθει ότι η δημοσιονομική επέκταση δεν θα προκαλέσει προβλήματα με το χρέος. Το αντίθετο. Γιατί η στήριξη της οικονομίας με πραγματικά μέτρα θα μειώσει την ύφεση και άρα τον λόγο Χρέους/ΑΕΠ. Γιατί ο μόνος τρόπος να ενισχυθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις είναι να μειωθούν οι δημόσιες αποταμιεύσεις.
Η κυβέρνηση έχει ήδη αργήσει. Τώρα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της. Εχουμε ήδη μπει σε ύφεση, με ευθύνες της ΝΔ πριν από την πανδημία. Η ύφεση είναι ήδη εξαιρετικά βαθιά. Το ζήτημα είναι να μη γίνει και παρατεταμένη».
Κυβέρνηση: «Στο εύρος των δικών μας προβλέψεων»
Η ανταπάντηση της κυβέρνηση ήταν επίσης άμεση. Ενδεικτικά ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Αδωνις Γεωργιάδης υπενθύμισε ότι η πρόβλεψη για ύφεση 8% σε ετήσια βάση είχε πρόβλεψη συρρίκνωση της οικονομίας κατά 15,7% το β’ τρίμηνο.
Ο δε κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση κατά τη διάρκεια του μπρίφινγκ των πολιτικών συντακτών, είπε:
«Η ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ είναι ακριβώς στο εύρος και των δικών μας προβλέψεων. Όπως γνωρίζετε, το δεύτερο τρίμηνο, λόγω της εφαρμογής του lockdown, είναι το τρίμηνο με τη μεγαλύτερη ύφεση. Επομένως, θα δούμε πώς θα κινηθούν και τα επόμενα τρίμηνα πριν διαμορφωθεί το συνολικό αποτέλεσμα της ύφεσης για τη φετινή χρονιά, που θα είναι σίγουρα μεγάλη, αλλά οφείλεται σε αυτή την πρωτόγνωρη παγκόσμια υγειονομική κρίση που προκαλεί η πανδημία του κορονοϊού. Επίσης, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι τα στοιχεία του δεύτερου τριμήνου και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της ευρωζώνης είναι πολύ αρνητικά. Πολύ μεγάλες οικονομίες έχουν ακόμη μεγαλύτερα ποσοστά ύφεσης το δεύτερο τρίμηνο απ’ ό,τι ανακοινώθηκαν σήμερα για την Ελλάδα, η οποία βρίσκεται περίπου στον μέσο όρο της ευρωζώνης. Επομένως, αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι να αντιμετωπιστεί, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, το υγειονομικό σκέλος της κρίσης, προκειμένου να προχωρήσουμε σε μία γρήγορη ανάταξη της οικονομίας μας. Και γι’ αυτό τον λόγο, έχουμε κρατήσει, όπως έχουμε πει και άλλες φορές, καύσιμα για να πυροδοτήσουμε την επανεκκίνηση της οικονομίας. Δεδομένου, λοιπόν, ότι η ύφεση είναι στο πλαίσιο των δικών μας προβλέψεων, δεν αλλάζει σε τίποτα τις προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου για τη δυνατότητα που έχει ο Κρατικός Προϋπολογισμός να στηρίξει την οικονομία, ούτε τις εξαγγελίες που θα κάνει ο Πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη, τόσο όσον αφορά τα ζητήματα της βραχυπρόθεσμης στήριξης της οικονομίας, όσο και των μακροπρόθεσμων μειώσεων φόρων και ασφαλιστικών εισφορών».
Ευθεία επίθεση στον κ. Τσακαλώτο έκανε ο ευρωβουλευτής της ΝΔ Γιώργος Κύρτσος.
Τι αναφέρει το υπουργείο Οικονομικών
Πιο αναλυτικοί ήταν από το υπουργείο Οικονομικών. Πηγές εξήγησαν όχι μόνο ότι ανέμεναν την ύφεση αλλά και ότι, με τα σημερινά δεδομένα, δεν επιβεβαιώνονται οι προβλέψεις των μεγάλων οργανισμών στην αρχή της κρίσης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΔΝΤ, ΟΟΣΑ κ.λπ.), σύμφωνα με τις οποίες η Ελλάδα θα κατέγραφε τη μεγαλύτερη ύφεση στην ΕΕ το 2020. Οπως σημείωσαν επίσης, το β’ τρίμηνο του 2020 η ελληνική οικονομία βρίσκεται στα επίπεδα του μέσου όρου της ευρωζώνης, κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ και παρουσιάζει αισθητά χαμηλότερη ύφεση από μεγάλες χώρες, όπως η Ισπανία (-22,1%), η Γαλλία (-19%) και η Πορτογαλία (-16,3%).
Ειδικότερα, οι πηγές του υπουργείου Οικονομικών ανέφεραν:
1. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε σήμερα η ΕΛΣΤΑΤ, η ετήσια μεταβολή του ΑΕΠ το 1ο τρίμηνο του 2020 ήταν -0,5% και το 2ο τρίμηνο του 2020 – το τρίμηνο της επιβολής του lockdown, ώστε να αντιμετωπιστεί η εξάπλωση της πανδημίας του κορονοϊού – ήταν -15,2%.
Συνεπώς, η ετήσια μεταβολή για το 1ο εξάμηνο του 2020 διαμορφώνεται στο -7,9% και βρίσκεται εντός των προβλέψεων που είχε υποβάλει το Υπουργείο Οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 30 Απριλίου 2020, στο Πρόγραμμα Σταθερότητας της χώρας, όπου προβλεπόταν ετήσια μεταβολή -7,9%, μετά τα μέτρα που έλαβε η Κυβέρνηση για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού.
2. Σύμφωνα με τις ενδιάμεσες εκτιμήσεις της Eurostat (flash estimates), που δεν συμπεριλαμβάνουν τα σημερινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και τα στοιχεία ορισμένων ακόμα κρατών-μελών, ο μέσος όρος μεταβολής του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη το 2ο τρίμηνο του 2020 ήταν -15,0% και στην Ε.Ε -14,1%.
Συνεπώς, το 2ο τρίμηνο του 2020 η ελληνική οικονομία βρίσκεται στα επίπεδα του μέσου όρου της Ευρωζώνης, κοντά στον μέσο όρο της Ε.Ε. και παρουσιάζει αισθητά χαμηλότερη ύφεση από μεγάλες χώρες, όπως η Ισπανία (-22,1%), η Γαλλία (-19%) και η Πορτογαλία (-16,3%).
3. Η αρνητική μεταβολή του ΑΕΠ το 1ο τρίμηνο του 2020 ήταν πολύ μεγαλύτερη στην Ευρωζώνη και στην Ε.Ε., σε σύγκριση με την Ελλάδα. Σύμφωνα με τη Eurostat, το 1ο τρίμηνο του 2020 ο μέσος όρος μεταβολής του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη διαμορφώθηκε στο -3,1% και στην Ε.Ε. στο -2,5%, έναντι μεταβολής -0,5% στην Ελλάδα.
Επομένως, προκύπτει ότι το 1ο εξάμηνο του 2020 έκλεισε με μικρότερη μείωση του ΑΕΠ στη χώρα μας (-7,9%), σε σύγκριση με τους μέσους όρους της Ευρωζώνης (-9,1%) και της Ε.Ε. (-8,3%).
4. Το γεγονός ότι τα σημερινά στοιχεία βρίσκονται εντός των προβλέψεων του Υπουργείου Οικονομικών δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν δυσκολίες που πιθανώς να τροποποιήσουν στο μέλλον τις αρχικές εκτιμήσεις μας. Λόγω της μεγάλης συμβολής του τουρισμού στο ΑΕΠ, ιδιαίτερη βαρύτητα για την ελληνική οικονομία έχει το 3ο τρίμηνο του έτους. Ωστόσο, με τα σημερινά δεδομένα, δεν επιβεβαιώνονται οι προβλέψεις των μεγάλων οργανισμών στην αρχή της κρίσης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΔΝΤ, ΟΟΣΑ κ.λπ.), σύμφωνα με τις οποίες η Ελλάδα θα κατέγραφε τη μεγαλύτερη ύφεση στην Ε.Ε. το 2020, και δεν υπάρχει λόγος να αλλάξουμε, επί του παρόντος, την εκτίμησή μας για την ετήσια πορεία του ΑΕΠ το 2020.