Τα πέντε μέτρα στρατηγικής του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη σύγχρονη διαχείριση απορριμμάτων παρουσίασε ο Κωστής Χατζηδάκης, την Τρίτη.
Μιλώντας στη συνέλευση του Συνδέσμου Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων (ΣΕΠΑΝ), ο υπουργός ανέφερε ότι, «ο στόχος είναι να μειωθούν οι ποσότητες των απορριμμάτων που οδηγούνται σε ταφή στο 10% έως το 2030, από το απογοητευτικό 80% στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα».
Ειδικότερα, ο κ. Χατζηδάκης, παρουσίασε τις πρωτοβουλίες στρατηγικής του υπουργείου, οι οποίες έχουν ως εξής:
1. Απλοποίηση – Ενίσχυση της περιβαλλοντική εισφοράς
Στόχος της πολιτικής του υπουργείου είναι η περιβαλλοντική εισφορά (τέλος ταφής) να λειτουργήσει αποτρεπτικά για την ταφή των απορριμμάτων που οδηγούνται σε ΧΥΤΑ-ΧΥΤΥ στη λογική ενός συστήματος κινήτρων-αντικινήτρων. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το τέλος ταφής θα πηγαίνει στο Πράσινο Ταμείο και ειδικότερα:
- Το 50% για δράσεις στη διαχείριση απορριμμάτων και την προστασία του περιβάλλοντος (π.χ. αναπλάσεις, πράσινα σημεία κλπ).
- Το 10% για έρευνα και τεχνολογία στη διαχείριση απορριμμάτων.
- Και το 40% για επιβράβευση στους δήμους που τα πηγαίνουν καλά στην ανακύκλωση.
2. Ενίσχυση Ανακύκλωσης – Αναβάθμιση ΚΔΑΥ
Σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές που διαχειρίζονται τα σχετικά προγράμματα του ΕΣΠΑ ενισχύονται και αναβαθμίζονται τα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), ώστε:
- να γνωστοποιούνται τα ποσοστά ανακύκλωσης ανά δήμο και να γίνεται ορθή αξιολόγηση των επιδόσεών τους, θέτοντάς τους με αυτό τον τρόπο προ των ευθυνών τους, αλλά
- και να μπορούν (τα ΚΔΑΥ) να δέχονται τις αυξημένες ποσότητες αποβλήτων που θα προκύψουν με την ενίσχυση της διακριτής συλλογής και της ανακύκλωσης.
3. Δημιουργία εθνικού δικτύου ΜΕΑ – Ενθάρρυνση ΣΔΙΤ
Στόχος του υπουργείου είναι η δημιουργία ενός εθνικού δικτύου Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων καθώς σήμερα λειτουργούν μόλις έξι μονάδες.
Ειδικότερα, έως τα τέλη του 2023 προβλέπεται η δημιουργία 28 ακόμη μονάδων, ενώ ήδη εντατικοποιούνται οι διαδικασίες για τη δημοπράτηση 17 εντός του 2020 σε όλη την Ελλάδα. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, ενθαρρύνονται οι Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Για το θέμα, ο κ. Χατζηδάκης ανέφερε χαρακτηριστικά: «Σας αναφέρω ως παράδειγμα -το οποίο νομίζω λέει από μόνο του πολλά- ότι από τις 6 ΜΕΑ που λειτουργούν στη χώρα αυτή τη στιγμή, εύρυθμη λειτουργία έχουν μόνο οι 3. Και είναι εκείνες που λειτουργούν μέσω ΣΔΙΤ!».
4. Δημιουργία Εθνικού Δικτύου ΜΕΒΑ – Διαλογή στην πηγή
Βασικός πυλώνας επίτευξης των στόχων για την οργανωμένη και σύγχρονη διαχείριση αποβλήτων είναι η διαλογή στην πηγή. Το υπουργείο, επεκτείνει το δίκτυο συλλογής των ανακυκλώσιμων υλικών και των βιοαποβλήτων (καφέ κάδος), στοχεύοντας στη δημιουργία επαρκούς εθνικού δικτύου Μονάδων Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) σε όλη την Ελλάδα (πέραν των ΜΕΑ που ήδη έχουν ξεχωριστό ρεύμα για τη διαχείριση των βιοαποβλήτων).
Εως τα τέλη του 2023 προβλέπεται να έχουν δημοπρατηθεί 31 μονάδες (ΜΕΒΑ), ενώ σήμερα λειτουργούν μόλις τέσσερις.
5. Ενεργειακή αξιοποίηση υπολειμμάτων – μονάδες ανάκτησης ενέργειας
Καθώς, όπως προαναφέρθηκε, στόχος είναι η αποτροπή της ταφής των απορριμμάτων, το Υπουργείο ενισχύει την παραγωγή και αξιοποίηση των δευτερογενών εναλλακτικών καυσίμων από τα υπολείμματα των ΜΕΑ και των ΚΔΑΥ, δηλαδή των υλικών που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν.
Στον τομέα της ανάκτησης της ενέργειας η Ελλάδα βρίσκεται μόλις στο 1,5% όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται στο 28%! Τέτοιες μονάδες ανάκτησης ενέργειας είναι τόσο διαδεδομένες στην Ευρώπη που συναντώνται πολλές φορές ακόμα και στα κέντρα των πόλεων, ενώ στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμιά. Για αυτόν τον λόγο η στρατηγική του Υπουργείου περιλαμβάνει τις εξής πρωτοβουλίες:
- Οι μεγάλες ΜΕΑ θα μπορούν να παράγουν τόσο δευτερογενές εναλλακτικό καύσιμο όσο και να το αξιοποιούν οι ίδιες για την παραγωγή ενέργειας.
- Επίσης, θα δημοπρατηθούν 3-4 μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης των υπολειμμάτων που προέρχονται από τις Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ).
- Για το σκοπό αυτό και με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος:
Ορίζονται από το υπουργείο τα ρεύματα των βιομηχανικών -μη επικίνδυνων- αποβλήτων που μπορούν να αποτελέσουν δευτερογενή πρώτη ύλη ή και εναλλακτικό καύσιμο από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις ανά την επικράτεια.
Επίσης, καθορίζονται οι τεχνικές προδιαγραφές, ώστε τα ανόργανα απόβλητα βιομηχανικής προέλευσης να αξιοποιούνται ως δευτερογενή υλικά.
Χατζηδάκης: «Τετραετής στρατηγικός σχεδιασμός»
Ο κ. Χατζηδάκης παρουσίασε τον τετραετή στρατηγικό σχεδιασμό του υπουργείου καθώς και τις δράσεις που έχουν ήδη αναληφθεί, σχετικά με την απόσυρση των πλαστικών μιας χρήσης και την άμεση αντιμετώπιση των έντονων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν περιοχές της χώρας με τα απορρίμματα, όπως στο Αίγιο, η Λευκάδα και η Κέρκυρα.
Παράλληλα, ο κ. Χατζηδάκης αναφέρθηκε στην επιτυχή αντιμετώπιση πολλών περιπτώσεων Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ). Να σημειωθεί ότι σήμερα, υπάρχουν ακόμα 18 ενεργοί ΧΑΔΑ και 23 μη αποκατεστημένοι, με στόχο μέχρι το τέλος του 2022 να έχει πάψει η ανεξέλεγκτη διάθεση απορριμμάτων και να έχουν αποκατασταθεί οι παράνομες χωματερές.
Επίσης, στη στρατηγική του υπουργείου περιλαμβάνεται -σε συνεργασία με συναρμόδια υπουργεία- η εντός των επόμενων μηνών ανάπτυξη του Εθνικού Σχεδίου για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις.
Αφορά σχέδιο το οποίο θα εισάγει πράσινα και κυκλικά κριτήρια στις προμήθειες και τις υπηρεσίες του Δημοσίου, οι οποίες συνιστούν περίπου το 10% του ΑΕΠ.
Ο κ. Χατζηδάκης, δήλωσε:
«Για εμάς η κυκλική οικονομία δεν είναι απλά ένα σύνθημα που το χρησιμοποιούμε γιατί είναι της μόδας. Αντιθέτως, δείχνουμε στην πράξη ότι τη θεωρούμε μια προσέγγιση που είναι κλειδί για τη βιώσιμη ανάπτυξη στη χώρα μας.
Θέλουμε να πάψουμε να είμαστε ουραγοί σε αυτά τα ζητήματα. Οχι μόνο λόγω των προστίμων που μας επιβάλλονται από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αλλά πολύ περισσότερο διότι η κυκλική οικονομία μπορεί να μας βοηθήσει να πετύχουμε τους στόχους μας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την προσέλκυση νέων επενδύσεων και θέσεων εργασίας, και την αναβάθμιση της ελληνικής παραγωγής.
Διότι η ορθή διαχείριση των προϊόντων και των αποβλήτων τους είναι φυσικά θέμα πολιτισμού, είναι θέμα προστασίας της ποιότητας της ζωής μας και του περιβάλλοντος. Παράλληλα όμως είναι και θέμα οικονομικό. Διότι, αν εφαρμόσουμε τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, τα απορρίμματα, από βαρίδι που είναι σήμερα, μπορούν να γίνουν πολύτιμοι πόροι.
Είμαστε λοιπόν αποφασισμένοι να πορευτούμε γρήγορα και αποτελεσματικά. Ωστε μέχρι το τέλος της θητείας αυτής της κυβέρνησης να έχουν ανέβει σημαντικά τα ποσοστά της ανακύκλωσης και της ενεργειακής αξιοποίησης στην Ελλάδα. Βλέπουμε τον ΣΕΠΑΝ ως σύμμαχο σε αυτή την προσπάθεια και οι πόρτες του υπουργείου μας είναι ανοιχτές. Διότι πιστεύω ότι στα θέματα της πράσινης ανάπτυξης και της προστασίας της ποιότητας ζωής μας, στεκόμαστε όλοι από την ίδια πλευρά».