Πελώριο υδροηλεκτρικό φράγμα που ανεγέρθηκε επί Σοβιετικής Ένωσης και βρίσκεται στο τμήμα της Χερσώνας (νότια Ουκρανία) που ελέγχεται από τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις «ανατινάχθηκε» το πρωί της Τρίτης, με αποτέλεσμα να διαρρεύσει τεράστια ποσότητα νερού, σύμφωνα με τις εμπόλεμες πλευρές, που αλληλοκατηγορούνται για την καταστροφή της υποδομής κρίσιμης σημασίας.
Βίντεο που κυκλοφορούν σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης -δεν είναι δυνατό να επαληθευτούν προς το παρόν- εικονίζουν πολύ ισχυρές εκρήξεις στο φράγμα στη Νόβα Καχόβκα, πάνω στον Δνείπερο ποταμό. Aλλα βίντεο δείχνουν τεράστιες ποσότητες νερού να βγαίνουν από τα συντρίμμια του φράγματος και σοκαρισμένους διερχόμενους.
O ίδιος ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δημοσίευσε στα social media ένα συγκλονιστικό βίντεο από το κατεστραμμένο υδροηλεκτρικό φράγμα, κάνοντας λόγο για έργο «ρώσων τρομοκρατών».
Αυτή η καταστροφή επιβεβαιώνει στα μάτια όλου του κόσμου γιατί οι Ρώσοι πρέπει να απομακρυνθούν από κάθε γωνιά της ουκρανικής γης, είπε ο πρόεδρος της Ουκρανίας και πρόσθεσε πως πρόκειται για «οικοκτονία».
«Το φράγμα της Καχόβκα έγινε στόχος πολλαπλών πληγμάτων» στη διάρκεια της νύχτας, δήλωσε με ανάρτησή του στο Telegram ο δήμαρχος της πόλης Νόβα Καχόβκα, Βλαντίμιρ Λεόντιεφ, ο οποίος υποστήριξε πως από τα πλήγματα καταστράφηκαν οι βάνες του φράγματος και δημιουργήθηκε ένας «ανεξέλεγκτος πίδακας νερού».
Το φράγμα, με 30 μέτρα ύψος και 3,2 χιλιόμετρα μήκος, οικοδομήθηκε το 1956 στον Δνείπερο, στο πλαίσιο της κατασκευής υδροηλεκτρικού εργοστασίου στη Νόβα Καχόβκα.
Στον ταμιευτήρα του βρίσκονται 18 κυβικά χιλιόμετρα νερού και από αυτό υδροδοτούνται τόσο η χερσόνησος της Κριμαίας -που προσαρτήθηκε από τη Ρωσία το 2014-, όσο και το πυρηνικό ηλεκτροπαραγωγικό εργοστάσιο στη Ζαπορίζια, το μεγαλύτερο της Ευρώπης, που χρειάζεται αδιάλειπτη παροχή για να ψύχει τους αντιδραστήρες του.
Λίγες ώρες αργότερα, κυκλοφόρησαν βίντεο στα social media, όπου φαίνεται μισοβυθισμένη περιοχή της πόλης Νόβα Καχόβκα. Οι αρχές ανακοίνωσαν ότι περίπου 600 σπίτια είχαν πλημμυρίσει.
Οι αντίπαλες πλευρές αλληλοκατηγορήθηκαν για την καταστροφή του φράγματος.
«Το (φράγμα στην) Καχόβκα ανατινάχθηκε από τις ρωσικές δυνάμεις κατοχής», ανέφερε η διοίκηση νότιου τομέα του ουκρανικού στρατού μέσω Facebook. Η ίδια πηγή πρόσθεσε πως «η έκταση της καταστροφής, η ταχύτητα και ο όγκος του νερού και οι περιοχές που είναι πιθανό να πλημμυρίσουν τελούν υπό διευκρίνιση».
Σύμφωνα με αξιωματούχους προσκείμενους στη Μόσχα που μίλησαν σε ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων, το φράγμα βομβαρδίστηκε από τους Ουκρανούς. Αξιωματούχος εγκατεστημένος από τη Μόσχα στην περιοχή μίλησε για «πολύ σοβαρή τρομοκρατική ενέργεια», ορολογία που επίσης παραπέμπει σε ουκρανική επίθεση.
Η εκκένωση κοινοτήτων στην περιοχή έχει ήδη αρχίσει, ανέφερε ο περιφερειάρχης Χερσώνας Ολεξάντρ Προκούντιν. «Περίπου 16.000 άνθρωποι βρίσκονται σε κρίσιμη ζώνη», ανέφερε.
«Εντός πέντε ωρών το νερό θα έχει φθάσει σε κρίσιμο επίπεδο», προειδοποίησε ο Προκούντιν μέσω Telegram στις 06:45 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδος).
Κατά το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, κάπου 80 κοινότητες θα χρειαστεί να εκκενωθούν στην περιοχή. στις 12 το μεσημέρι, ο Λεόντιεφ είπε ότι οι κάτοικοι 300 σπιτιών είχαν ήδη απομακρυνθεί.
Μια ανησυχία είναι αν αυτή η καταστροφή θα επηρεάσει το πυρηνικό εργοστάσιο στη Ζαπορίζια, που είναι το μεγαλύτερο στην Ευρώπη.
Δεν θεωρείται πως το πυρηνικό ηλεκτροπαραγωγικό εργοστάσιο στη Ζαπορίζια διατρέχει «κρίσιμο κίνδυνο» λόγω της κατάρρευσης του φράγματος στη Νόβα Καχόβκα, αρκέστηκε να πει φιλορώσος αξιωματούχος στην περιφέρεια αυτή της Ουκρανίας, σύμφωνα με το TASS.
Κίεβο: 150 τόνοι λαδιού στον Δνείπερο
Κατά τη σύσκεψη του συμβουλίου ασφαλείας στο Κίεβο, ο Ζελένσκι κατηγόρησε τις ρωσικές δυνάμεις ότι ανατίναξαν τον υδροηλεκτρικό σταθμό Καχόβκα από μέσα, και είπε πως η Ρωσία πρέπει να λογοδοτήσει για »τρομοκρατική επίθεση».
Εκπρόσωπος του ουκρανικού στρατού δήλωσε πως σκοπός της Ρωσίας ήταν να εμποδίσει τα ουκρανικά στρατεύματα να διασχίσουν τον ποταμό Δνείπερο για να επιτεθούν στις ρωσικές κατοχικές δυνάμεις.
Αξιωματούχοι που έχουν διοριστεί από τις ρωσικές δυνάμεις κατοχής έδωσαν αντικρουόμενες εκδοχές, με ορισμένους να επιρρίπτουν την ευθύνη σε ουκρανικούς βομβαρδισμούς, άλλους να λένε πως το φράγμα στον Δνείπερο εξερράγη μόνο του.
«Απόψε στις 02:50, ρώσοι τρομοκράτες διενήργησαν εσωτερική πυροδότηση των δομών του υδροηλεκτρικού φράγματος Καχόβκα. Περίπου 80 οικισμοί είναι στη ζώνη των πλημμυρών», δήλωσε ο Ζελένσκι έπειτα από την έκτακτη σύσκεψη υψηλόβαθμών αξιωματούχων.
«Κάνουμε τα πάντα για να σώσουμε τους ανθρώπους», ανέφερε στο Telegram και πρόσθεσε πως στη σύσκεψη «συμφωνήθηκε δέσμη διεθνών μέτρων και μέτρων ασφαλείας προκειμένου η Ρωσία να λογοδοτήσει για αυτή την τρομοκρατική επίθεση».
Ο Ολέξιι Ντανίλοφ, γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Ασφάλειας και Άμυνας της Ουκρανίας, ανέφερε στο Twitter πως η κίνηση ισοδυναμεί με «ένα νέο ουσιαστικά στάδιο της ρωσικής επίθεσης».
Ο υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα προειδοποίησε για την απειλή για το περιβάλλον η οποία θα μπορούσε να καταλήξει σε «περιφερειακή οικοκτονία».
Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν εξάλλου πως 150 τόνοι λαδιού μηχανής έπεσαν στον Δνείπερο μετά το ρήγμα στο υδροηλεκτρικό φράγμα, ενώ υπάρχουν φόβοι για μεγαλύτερες διαρροές.
Κρεμλίνο: Εσκεμμένη πράξη από το Κίεβο
«Πρόκειται αναμφίβολα για μια εσκεμμένη πράξη δολιοφθοράς της ουκρανικής πλευράς, η οποία σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε με εντολή του Κιέβου», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, σημειώνοντας ότι απορρίπτει «κατηγορηματικά» τις κατηγορίες των ουκρανικών αρχών που επιρρίπτουν στη Μόσχα την ευθύνη για την ρήξη του φράγματος της Καχόβκα.
«Ολη την ευθύνη την φέρει το καθεστώς του Κιέβου», είπε ο Πεσκόφ, προσθέτοντας ότι ένας από τους στόχους αυτής της ενέργειας ήταν να «στερήσουν το νερό από την Κριμαία. Η πράξη αυτή δολιοφθοράς θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες για δεκάδες χιλιάδες κατοίκους της περιφέρειας της Χερσώνας, όπως και οικολογικές συνέπειες».
Διεθνείς αντιδράσεις
Ο Ολαφ Σολτς δήλωσε ότι η καταστροφή του φράγματος ευθυγραμμίζεται με την κλιμακούμενη βία της Ρωσίας στην Ουκρανία και την στρατηγική του Βλαντίμιρ Πούτιν να επιτίθεται σε μη στρατιωτικούς στόχους.
«Για τον λόγο αυτόν, πρόκειται για κάτι που έχει μια νέα διάσταση, αλλά το οποίο ταιριάζει στον τρόπο με τον οποίο ο Πούτιν διεξάγει αυτόν τον πόλεμο», δήλωσε ο γερμανός καγκελάριος.
Αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντικό η Γερμανία να συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία για όσο καιρό είναι απαραίτητο, πρόσθεσε.
Η Γερμανία, σημείωσε επίσης, παρακολουθεί την κατάσταση στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια με ανησυχία μετά την καταστροφή του φράγματος που τροφοδοτεί με νερό τον σταθμό.
«Το μόνο που μπορούμε να πούμε για την Ζαπορίζια είναι ότι το παρακολουθούμε συνέχεια», τόνισε.
Ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Τζέιμς Κλέβερλι, κατήγγειλε την επίθεση στο φράγμα ως «αποτρόπαια πράξη», που αναλογεί σε έγκλημα πολέμου.
«Η καταστροφή του φράγματος της Καχόβκα είναι μια αποτρόπαια πράξη», ανέφερε στο Twitter.
«Η σκόπιμη επίθεση σε αποκλειστικά μη στρατιωτικές υποδομές συνιστά έγκλημα πολέμου. Το Ηνωμένο Βασίλειο προτίθεται να υποστηρίξει την Ουκρανία και τους πληθυσμούς που επλήγησαν από αυτήν την καταστροφή», σημείωσε.
Παράλληλα, ο πρόεδρος της Λιθουανίας, Γκιτάνας Ναουσέντα, δήλωσε ότι η καταστροφή του φράγματος συνιστά έγκλημα πολέμου για το οποίο πρέπει να λογοδοτήσει η Ρωσία.
«Σήμερα είμαστε αυτόπτες μάρτυρες μιας άνευ προηγουμένου ρωσικής επίθεσης κατά ουκρανικής μη στρατιωτικής υποδομής», ανέφερε στο Twitter.
«Η καταστροφή ενός μεγάλου φράγματος είναι έγκλημα πολέμου που απειλεί απευθείας χιλιάδες ανθρώπους. Η Ρωσία πρέπει να λογοδοτήσει γι’αυτό. Και η Ουκρανία πρέπει να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο για να μείνει ασφαλής!», πρόσθεσε.