Οταν η σκανδαλοθηρική Sun δημοσίευσε το περίφημο βίντεο του πρίγκιπα και της πριγκίπισσας της Ουαλίας που ψωνίζουν σε ένα κατάστημα το περασμένο Σαββατοκύριακο, είπε ότι το έκανε «σε μια προσπάθεια να τερματιστούν οι φήμες στο διαδίκτυο που οδήγησαν στην εξάπλωση των άγριων θεωριών συνωμοσίας για την Κέιτ ανεξέλεγκτα».
Εάν πράγματι αυτός ήταν ο στόχος, δεν τον πέτυχε. «Πιστεύεις ότι αυτή είναι η Κέιτ Μίντλετον;» είναι η λεζάντα ενός βίντεο στο TikTok που έχει προβληθεί 3,5 εκατομμύρια φορές. Ενα άλλο βίντεο, με τίτλο: «Where is #katemiddleton; Γιατί δεν είναι εδώ!», έχει 1,1 εκατομμύριο προβολές.
Δέκα ημέρες αφότου το παλάτι του Κένσινγκτον κυκλοφόρησε μια φωτογραφία της Κέιτ με τα παιδιά της –για την οποία αργότερα αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι είχε αλλοιωθεί– γίνεται εμφανής η τεράστια κλίμακα των φημών που τροφοδότησε και δημιούργησε.
Το πού βρίσκεται η πριγκίπισσα, και οι πιο περίεργες θεωρίες που συνδέονται με αυτό το ερώτημα, έχουν προκαλέσει φρενίτιδα στο διαδίκτυο, όπως φαίνεται από τα στοιχεία που αποκαλύπτει ο Guardian: Σύμφωνα με την BrandMentions, εταιρεία που παρακολουθεί την εξάπλωση των hashtag και των λέξεων-κλειδιών στο διαδίκτυο, τις τελευταίες επτά ημέρες τα hashtags #whereiskate #katebodydouble και #katemiddleton έχουν χρησιμοποιηθεί σε λογαριασμούς και ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης με συνολική προσέγγιση 400 εκατομμυρίων ανθρώπων!
Τα hashtag αναφέρθηκαν 5.400 φορές, με το Instagram να αντιπροσωπεύει περισσότερες από οκτώ στις 10 αναφορές, ακολουθούμενο από το TikTok, το οποίο αντιπροσωπεύει το 5% των αναφορών. Οι αναρτήσεις με αυτά τα hashtags έχουν κοινοποιηθεί 2,3 εκατομμύρια φορές και σε αυτές έχουν αντιδρασει 2,2 εκατ. άνθρωποι.
Τη μεγαλύτερη απήχηση για τα τρία hashtags στο Facebook έχει η σελίδα του ειδησεογραφικού ιστότοπου India Today, ενώ μία από τις μεγαλύτερες προσεγγίσεις στο Instagram γίνεται μέσω του λογαριασμού της Diario Libre, μιας εφημερίδας στη Δομινικανή Δημοκρατία, η οποία έχει 1,8 εκατ. ακόλουθους.
Ενα παράδειγμα για το πώς ξεκινούν και διαδίδονται τα fake news είναι η υποτιθέμενη αποκάλυψη μιας επικείμενης βασιλικής ανακοίνωσης νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Αφού οι φήμες για θάνατο ή διαζύγιο στη βασιλική οικογένεια άρχισαν να διαδίδονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το hashtag #royalannouncement άρχισε να γίνεται τάση στο X νωρίς το πρωί της Δευτέρας.
Η φήμη φαίνεται να ξεκίνησε από το λογαριασμό -σε TikTok και Instagram- Popapologists, που διευθύνεται από το δίδυμο podcasters Λόρεν και Τσαν από τις ΗΠΑ. Στις 11 Μαρτίου δημοσίευσαν την πρώτη ανάρτηση με τίτλο «Where TF is Kate Middleton?!?!?!», η οποία έχει προβληθεί ως τώρα 6,1 εκατομμύρια φορές. Η συνολική σειρά αναρτήσεών του για το θέμα έχει προσελκύσει συνολικά περισσότερες από 20 εκατομμύρια προβολές μόνο στο TikTok.
Σε ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε στις 16 Μαρτίου, οι δύο ειπαν ότι είχαν λάβει «εσωτερικές πληροφορίες» ότι το BBC Events « είναι έτοιμο για μια εξαιρετικά σημαντική βασιλική ανακοίνωση ανά πάσα στιγμή». «Ξέρετε τι είναι υπεύθυνο για την κάλυψη του BBC Events; Γάμοι, βαφτίσεις και κηδείες. Μήπως η Κέιτ δεν είναι πια μαζί μας;», έγραψαν. Ο ισχυρισμός εξαπλώθηκε σαν πυρκαγιά, με τον ιστότοπο ελέγχου πληροφοριών Snopes να εντοπίζει τους Popapologists ως βασική πηγή.
Η ανάρτηση έπεσε στην αντίληψη του News International, μιας αγγλόφωνης πακιστανικής εφημερίδας που γράφει εκτενώς για τη βασιλική οικογένεια. Ο εκδοτης του, Ουέλς Οστερ, δεν έχει προφίλ στο LinkedIn, στο Facebook ή σε άλλα κοινωνικά δίκτυα, αλλά έχει γράψει περισσότερα από 50 άρθρα για τη βασιλική οικογένεια αυτή την εβδομάδα.
Στις 16 Μαρτίου, ο Όστερ δημοσίευσε ένα άρθρο ειδήσεων με τίτλο «Η βασιλική οικογένεια ετοιμάζεται για μια σημαντική ανακοίνωση από στιγμή σε στιγμή», επικαλούμενος τους Popapologists. Αποσπάσματα αυτού του άρθρου άρχισαν στη συνέχεια να εμφανίζονται στο X, όπου αρκετοί λογαριασμοί ανέφεραν ότι ο Κάρολος ή άλλο μέλος της βασιλικής οικογένειας μπορεί να πέθανε.
Ενας επαληθευμένος λογαριασμός, ο @UKR_Report, ο οποίος έχει 22.600 ακόλουθους, έγραψε: «Πιστεύεται ότι η πριγκίπισσα Κέιτ της Ουαλίας, μέλος της βασιλικής οικογένειας του Ηνωμένου Βασιλείου, πέθανε». Οπως και η αναφορά την ίδια ημέρα του θανάτου του βασιλιά Καρόλου, η οποία ενισχύθηκε από μεγάλα ειδησεογραφικά μέσα στη Ρωσία, η είδηση ήταν εντελώς ψεύτικη.
Ο Στίβεν Λεβαντόφσκι, καθηγητής γνωστικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, του οποίου η έρευνα επικεντρώνεται στη διάδοση της παραπληροφόρησης, λέει στον Guardian: «Ενα από τα ζητήματα είναι ότι η “είδηση” μπαίνει σε βρόχους ανατροφοδότησης: Ακριβώς επειδή όλοι οι άλλοι την πιστεύουν, θα σκεφτεί κάποιος ότι πρέπει να υπάρχει κάποια αλήθεια σε αυτήν. Η παραπληροφόρηση τρέφεται από τον εαυτό της».
Μεγάλο μέρος της τρέχουσας φρενίτιδας θα υποχωρήσει όταν η Κέιτ ξαναρχίσει τα βασιλικά καθήκοντά της, «άρα κατά μία έννοια, ποιος νοιάζεται, σωστά;» λέει ο Λεβαντόφσκι. «Ο κόσμος δεν πρόκειται να αλλάξει ό,τι κι αν κάνει αυτό το άτομο. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι η υπόθεση συμβάλλει σε αυτή τη χιονοθύελλα παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και καθιστά όλο και πιο δύσκολη τη διάκριση μεταξύ αλήθειας και ψεύδους. Αυτό είναι, μακροπρόθεσμα, πολύ ανησυχητικό».