Μισή ντουζίνα ευρωπαίων πολιτικών, μια τηλεμαχία 90 λεπτών, το μέλλον της Ευρώπης στις μικρές οθόνες μας. Ομως και πάλι, το ποιος θα διαδεχθεί τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν είναι ξεκάθαρο και σίγουρα δεν παίζεται μεταξύ αυτών των έξι που τους είδαμε το βράδυ της Τετάρτης να διαφωνούν στα θεμελιώδη αλλά και στα επί μέρους.
Η τηλεμαχία ήταν απλώς ένα μέρος μιας πολύμηνης διαδικασίας, όπου εμφανίζεται ο επικεφαλής υποψήφιος κάθε ομάδας κομμάτων στο Ευρωκοινοβούλιο.
Συμμετείχαν έτσι, ο Μάνφρεντ Βέμπερ, από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, ο Φρανς Τίμερμανς, από το Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, η Μαργκρέτε Βεστάγκερ, από τη Συμμαχία των Φιλελεύθερων και Δημοκρατών, η Σκα Κέλερ, από το Ευρωπαϊκό Κόμμα των Πρασίνων, ο Νίκο Κούε, από την Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά και ο Γιαν Ζαχραντίλ, από τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές.
Ολοι ήθελαν να ακούσουν τις σκέψεις του Μάνφρεντ Βέμπερ, υποψηφίου του ΕΛΚ που θεωρείται και ως τώρα είναι η ισχυρότερη ομάδα ευρωβουλευτών, για την επόμενη πενταετία της Ενωσης. Ο 46χρονος Χριστιανοκοινωνιστής θεωρείται σκληρός και προεξόφλησε την άρνησή του για έναν πανευρωπαϊκό κατώτατο μισθό ενώ απέδωσε τη λιτότητα στην… κυριαρχία των σοσιαλιστών σε θέσεις-κλειδιά όπως αυτή του προέδρου του Eurogroup Μάριο Σεντένο και του επίτροπου Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί.
Με ξεχωριστό ενδιαφέρον ανέμεναν οι τηλεθεατές τον ολλανδό σοσιαδλημοκράτη Φρανς Τίμερμανς, ο οποίος κατά κάποιους κέρδισε τις εντυπώσεις με τη φράση του για το Μεταναστευτικό (ένα από τα θέματα του debate): «Κάθε φορά που κάποιος πεθαίνει στη Μεσόγειο, η Ευρώπη χάνει λίγο από την ψυχή της. Έχουμε χάσει το ποιοι είμαστε, αν δεν λύσουμε αυτό το πρόβλημα», είπε.
Από την πλευρά του ο Βέμπερ υποσχέθηκε ότι θα διορίσει έναν νέο επίτροπο για τις σχέσεις της ΕΕ με την Αφρική, ώστε να αντιμετωπιστεί το ακανθώδες ζήτημα των μεταναστών.
Ο Βαυαρός είπε επίσης, ότι στις μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες με τρίτες χώρες, θα υπάρχουν όροι που απαγορεύουν την παιδική εργασία.
Πάντως, όπως παρατήρησε το ΒΒC, στη διάρκεια της τηλεμαχίας o Βέμπερ δυσκολεύθηκε να απαντήσει στις κατηγορίες ότι μέλη της παράταξής του ψήφισαν εναντίον μέτρων για την κλιματική αλλαγή.
Δεν παρέλειψε πάντως να επιτεθεί στην κυβέρνηση Τσίπρα για το θέμα της Βενεζουέλας, λέγοντας ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Ιταλία αντιτίθενται στην κοινή ευρωπαϊκή θέση κατά του Νικολάς Μαδούρο.
Ο Τίμερμανς φάνηκε πιο κοντά σε αυτό που ήθελε κανείς να είναι η Ευρώπη.
Ο Ολλανδός ήταν ο κύριος διαπραγματευτής της συμφωνίας της ΕΕ με την Τουρκία για τον περιορισμό της ροής των μεταναστών, ενώ πρωτοστάτησε στην θέσπιση οδηγιών για την μείωση των πλαστικών. Στην τηλεμαχία πρότεινε την επιβολή ελάχιστου πανευρωπαϊκού φόρου στις επιχειρήσεις, ύψους 18%.
Το άνοιγμα Τίμμερμανς στην Αριστερά
Ο Τίμερμανς απηύθυνε έκκληση στους Ευρωπαίους πολίτες να συμμετάσχουν στις ευρωεκλογές και να μην ψηφίσουν εξτρεμιστικά και λαϊκιστικά κόμματα.
«Δείτε τι έκανε ο διχασμός του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σήμερα το Ηνωμένο Βασίλειο μοιάζει με ένα “Game of Thrones” ντοπαρισμένο με στεροειδή», είπε κατά τη διάρκεια της τηλεμαχίας.
Ξεχωριστό (πολιτικό) ενδιαφέρον είχε το σχόλιο του Τίμερμανς όταν αναφέρθηκε στην κλιματική αλλαγή, καθώς έκανε «άνοιγμα» σε Πράσινους, Ευρωαριστερά και Φιλελεύθερους, προτείνοντας να φτιαχτεί μια «συμμαχία από τον Τσίπρα ως τον Μακρόν».
Aυτή η θέση του Ολλανδού θεωρήθηκε από πολλούς ως ένα πρώτο βήμα για τη δημιουργία ενός ευρύτερου μετώπου των κεντρώων και κεντροαριστερών δυνάμεων κατά του ΕΛΚ, ασχέτως αν ελάχιστοι στην Ελλάδα θεωρούν τον Αλέξη Τσίπρα εκφραστή της Κεντροαριστεράς –άλλο Αθήνα και άλλο Βρυξέλλες.
«Οι τρεις μας έχουμε ήδη μια καλή συνεργασία στο Ευρωκοινοβούλιο τα τελευταία χρόνια» είπε χαρακτηριστικά ο Τίμερμανς αναφερόμενος στην Σκα Κέλερ των Πρασίνων και τον Νίκο Κούε τον Αριστερών.
Το Politico σε μια πρώτη ανάλυση του είδε ξεκάθαρα ότι ο Τίμερμανς έθεσε τις βάσεις για μια συμμαχία κατά του ΕΛΚ.
Από την πλευρά της η Δανή Μαργκρέτε Βεστάγκερ -ένα από τα έξι μέλη των Φιλελεύθερων, που είναι υποψήφια για την προεδρία- είναι η σημερινή Επίτροπος Ανταγωνισμού της ΕΕ. Με αυτή την ιδιότητά της, διερεύνησε τις επιχειρηματικές πρακτικές της Google και της Apple στην Ευρώπη, που είχαν ως αποτέλεσμα την επιβολή τεράστιων προστίμων στους δύο τεχνολογικούς κολοσσούς. Ομως, παραδέχθηκε ότι η Κομισιόν δεν βρίσκεται «κοντά» στους ψηφοφόρους. «Πέρυσι, ψηφίσαμε τη νέα νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων των πολιτών και την ονομάσαμε GDPR. Πώς είναι δυνατόν να περιμένουμε από τους πολίτες να εκτιμήσουν κάτι τέτοιο;», αναρωτήθηκε.
Η Γερμανίδα Σκα Κέλερ, υποψήφια των Πρασίνων μαζί με τον Μπας Έικαουτ, έδωσε έμφαση, εκτός από το περιβάλλον, στους μετανάστες και τα ανθρώπινα δικαιώματα γενικότερα.
Ο Ισπανο-βέλγος Νίκο Κούε είναι μαζί με τη Σλοβένα Βιολέτα Τόμιτς, υποψήφιος των Αριστερών. «Η ενότητα της ΕΕ βρίσκεται σε κίνδυνο λόγω των βίαιων πολιτικών λιτότητας που επιβάλλονται στη νότια Ευρώπη», δήλωσε στη διάρκεια του debate.
Τέλος, ο Τσέχος Γιαν Ζαχραντίλ, των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, τάσσεται υπέρ του περιορισμού της δικαιοδοσίας των ευρωπαϊκών θεσμών και την ενίσχυση του ρόλου των κρατών-μελών. Χρησιμοποίησε ως επιχείρημα το αποτέλεσμα δημοσκόπησης στη χώρα του, όπου το 90% θέλει να παραμείνει στην ΕΕ αλλά το 70% δεν θέλει το ευρώ. «Είναι εμφανές ότι οι άνθρωποι θέλουν την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά όχι όλα όσα προστάζει», είπε χαρακτηριστικά.
Ομως, οι έξι δεν είναι οι μόνοι υποψήφιοι για την προεδρία της Κομισιόν. Καταρχάς, η Συμμαχία των Φιλελεύθερων και Δημοκρατών έχει κατεβάσει άλλους πέντε υποψήφιους, ανάμεσά τους και τον αρμόδιο για τις διαπραγματεύσεις για το Brexit για λογαριασμό του Ευρωκοινοβουλίου, Γκι Φέρχοφσταντ. Επειτα, οι Πράσινοι και οι Αριστεροί έχουν από δύο υποψήφιους.
Διάδοχος του Γιούνκερ; Κανείς από τους έξι!
Εξάλλου δεν είναι καν θέμα ψήφων το ποιος θα αναλάβει τελικά την προεδρία της Κομισιόν, την κορυφαία θέση της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας. Για την ακρίβεια, δεν χρειάζεται καν να είναι υποψήφιος για αυτήν!
Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ εξελέγη μεν πρόεδρος το 2014 ως υποψήφιος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος το οποίο κέρδισε και τις περισσότερες έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά αυτό δεν είναι ο κανόνας –οι ισορροπίες μεταξύ των κρατών και των ηγετών τους είναι το απόλυτο κριτήριο. Για την εκλογή του Γιούνκερ πχ. είχαν εκφράσει τις αντιρρήσεις τους ο τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέβιντ Κάμερον και ο ούγγρος ομόλογός του Βίκτορ Ορμπαν, αλλά τελικά μέτρησε η πειθώ της Ανγκελα Μέρκελ.
Σε κάθε περίπτωση είναι οι ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ που προτείνουν τον υποψήφιο –είτε αυτόν με τον οποίο έχουν κατέβει στις εκλογές είτε όμως κάποιον τρίτο– και στη συνέχεια ο προτεινόμενος πρέπει να κερδίσει τις ψήφους της πλειοψηφίας των μελών του νέου Ευρωκοινοβουλίου.
Εφέτος, για την τελική επιλογή, οι αναλυτές προβλέπουν πολλές υπόγειες ζυμώσεις και παιχνίδια ισχύος ανάμεσα στα κράτη-μέλη, ενώ ρόλο θα παίξουν και πώς θα μοιραστούν οι υπόλοιπες θέσεις-κλειδιά της ΕΕ οι οποίες θα πρέπει να πληρωθούν: πρόεδρος του Συμβουλίου της Ευρώπης, επίτροπος Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη υπάρχει η αντίληψη πως ακόμα και αν κερδίσει το ΕΛΚ ο Βαυαρός Βέμπερ θα παραγκωνιστεί καθώς θεωρείται πολύ «σκληρός» και πολύ «Γερμανός» –σε μια «γερμανική» Ευρώπη καλό είναι, έστω για το θεαθήναι, να μην υπάρχει γερμανός κυβερνήτης.
Υπάρχει λοιπόν το ενδεχόμενο να εκλεγεί πρόεδρος της Κομισιόν κάποιος που δεν είναι καν υποψήφιος, αλλά είναι στο ραντάρ των ηγετών των χωρών, όπως και των επίδοξων βουλευτών. Ανάμεσα στα ονόματα που ακούγονται εντονότερα, είναι του Μισέλ Μπαρνιέ, επικεφαλής των διαπραγματεύσεων της ΕΕ για το Brexit, ο οποίος εντυπωσίασε με την ικανότητά του να κάνει 27 χώρες να συμφωνήσουν στις συζητήσεις.
Σύμφωνα με το BBC, η φαντασίωση πολλών Ευρωπαίων είναι να κάτσει η Ανγκελα Μέρκελ στην προεδρική καρέκλα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ακόμα και αν η ίδια δεν έχει δώσει την παραμικρή ένδειξη ότι ενδιαφέρεται.
Στις 28 Μαΐου πάντως, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συναντηθούν σε έκτακτη σύνοδο κορυφής για να ξεκινήσουν την προετοιμασία των υποψηφιοτήτων για τις θέσεις-κλειδιά της ΕΕ. Το σώμα του Ευρωκοινοβουλίου, που θα προκύψει στις 26 Μαΐου, θα ξεκινήσει τις διαδικασίες εκλογής νέου προέδρου της Κομισιόν τον Ιούλιο και στη συνέχεια θα αναδειχθούν οι νέοι επίτροποι.