Δεν είναι εύκολο να φτάσεις από τον σταθμό μετρό Σουμάν, των Βρυξελλών, στο Ημικύκλιο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αν είναι η πρώτη σου φορά. Θα περίμενες να έχει ταμπέλες; Κι όμως! Εμείς ζητήσαμε τρεις φορές οδηγίες, από έναν Πολωνό που εργάζεται στην Κομισιόν -«όχι σε αυτό το κτίριο, αυτό είναι το Μπερλεμόν, υπάρχουν πολλά, δεν είναι μόνο ένα!»– μία Βελγίδα που μας έδωσε δύο επιλογές, είτε κατά μήκος του αυτοκινητόδρομου είτε με μία αρκετά περίπλοκη παράκαμψη και τέλος, από έναν αστυνομικό που τέντωσε το δάχτυλο χωρίς να βγάλει άχνα και μας έδειξε το περίφημο κτίριο όπου πάλλεται –ή τρεμοπαίζει τώρα τελευταία- η καρδιά της Ευρώπης.
«Δεν θέλουμε να κλειστούμε μέσα σε αυτά τα υπέροχα κτίρια!», μάς λέει, σαν να διαβάζει το μυαλό μας ύστερα από λίγα λεπτά, μέσα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο πρόεδρος του θεσμού, Αντόνιο Ταγιάνι. «Θέλουμε να εξηγήσουμε τι κάνουμε εδώ, να ανοιχτούμε στο κοινό, να δείξουμε πώς λειτουργούμε, να εξηγήσουμε πώς παίρνουμε αποφάσεις». Γι’ αυτό και κάλεσε ευρωπαίους πολίτες διαφόρων ηλικιών -φοιτητές, συνταξιούχους, εργαζόμενους, ανέργους, δημάρχους ιταλικών πόλεων που έχουν πληγεί από τους σεισμούς, μέλη ακτιβιστικών ή φιλοευρωπαϊκών οργανώσεων, κατοίκους του Νότου και του Βορρά της Γηραιάς Ηπείρου- για μία Ολομέλεια των Πολιτών («Citizen’s Parliament») που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τρίτη. Καθένας, από την έδρα ενός ευρωβουλευτή, θα είχε την ευκαιρία να διεκδικήσει δύο λεπτά για να θέσει ένα ερώτημα σχετικά με τα θέματα που απασχολούν, ή θα έπρεπε να απασχολούν, την ΕΕ και να συμμετέχει σε ένα ντιμπέιτ με δέκα (πραγματικούς) ευρωβουλευτές.
Στην πραγματικότητα, ο ιταλός πρόεδρος της Ευρωβουλής, η αντιπρόεδρος, Μέιριντ Μακγκίνες που συντόνιζε τη συζήτηση και οι δέκα ευρωβουλευτές που απαντούσαν στις ερωτήσεις των πολιτών, ήθελαν να «ταπώσουν» ευγενικά τον ευρωσκεπτικιστή, αυτόν που διατυμπανίζει ότι η ΕΕ έχει αποτύχει και ότι το Σάββατο, 25 Μαρτίου, δεν θα έπρεπε να γιορτάζεται η γέννησή της αλλά η κηδεία της.
Μας κάλεσαν, λοιπόν, να θυμηθούμε τα βασικά. Τι πρεσβεύει η ΕΕ; «Η Ευρώπη είναι η ήπειρος που σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι η μόνη ήπειρος όπου δεν υπάρχει η θανατική ποινή», τονίζει ο κ. Ταγιάνι υπαινισσόμενος τη χώρα που επεξεργάζεται την επαναφορά της εσχάτης των ποινών ενώ παράλληλα ελπίζει να γίνει κάποτε μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας.
«Πρέπει να θυμηθούμε αυτά που έχει εξασφαλίσει η ΕΕ. Δεν συμβαίνει πουθενά στον κόσμο αυτό που συμβαίνει σήμερα εδώ: να βρεθούν απλοί πολίτες στη θέση ευρωβουλευτών. Εδώ μπορείτε να πείτε ό, τι θέλετε», λέει ο ίδιος εισάγοντας το ντιμπέιτ.
Οι πολίτες στη θέση ευρωβουλευτών είπαν πολλά. Πέταξαν σπόντες για το σεξιστικό σχόλιο του πολωνού ευρωβουλευτή (σχετικά με τις «ασθενέστερες» και «λιγότερο ευφυείς γυναίκες»), μίλησαν για τις απαράδεκτες πολιτικές της Ουγγαρίας, ρώτησαν γιατί συνεχίζουν να οδηγούν τα εξαιρετικά ρυπογόνα αυτοκίνητά τους οι ευρωβουλευτές, ενώ το όνομα Ντόναλντ Τραμπ ακούστηκε τουλάχιστον τρεις φορές μέσα σε δύο ώρες.
Μίλησαν για το κλίμα φόβου που αποτρέπει την επιχειρηματικότητα, ζήτησαν να επικεντρωθούν οι ευρωπαϊκές πολιτικές στην αντιμετώπιση της ανεργίας στις περιοχές που το πρόβλημα επιδεινώνεται, δηλαδή στην περιφέρεια, ενώ πίεσαν για την εφαρμογή πολιτικών υπέρ της ισότητας των δύο φύλων.
Κάλεσαν τους ευρωβουλευτές να δείξουν πώς θα πείσουν τις κυβερνήσεις –ιδίως την αμερικανική- να εφαρμόσουν στην πράξη τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, αλλά και να δείξουν πώς ακριβώς θα αναγκάσουν τις μεγάλες εταιρείες να πληρώνουν τη φορολογία που τους αναλογεί, όταν, ταυτοχρόνως, μπορούν να οχυρωθούν πίσω από ευνοϊκές ρυθμίσεις, ακόμα και εντός της Ενωσης.
Οσο πιο νέοι ήταν οι πολίτες που σήκωναν την καρτέλα με το νούμερό τους για να πάρουν τον λόγο, τόσο πιο έντονο ήταν το αίτημα για περισσότερη Ευρώπη.
«Πώς θα ξανακερδίσετε τους απογοητευμένους; Πώς θα προσεγγίσετε τους αποξενωμένους; Πώς θα γίνει πιο δυναμική και ομοσπονδιακή η Ενωση; Πώς θα εμπνεύσετε τους νέους να ασχοληθούν με τα κοινά;»
Ομολογώ ότι από τους πολιτικούς περίμενα να ακούσω σχέδια και θεωρητικές αναλύσεις για το μέλλον της ΕΕ. Ακούστηκαν υπέροχες ιδέες -ευχόμαστε να γίνουν και πράξεις. Για πρώτη φορά, όμως, είδα τους ευρωβουλευτές να πετάνε το μπαλάκι στους πολίτες:
«Αν θέλουμε να μετέχουμε ενεργά, να είμαστε ανταγωνιστικοί στην παγκόσμια αγορά πρέπει να παίρνουμε αποφάσεις. Αλλά πρέπει και οι κυβερνήσεις να παίρνουν αποφάσεις. Δεν έχουμε θεσμούς που να υπερβαίνουν τις κυβερνήσεις» – Ντάνιελ Κασπάρι από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP).
«Εχουμε 27 διαφορετικά πλαίσια κανονισμών για 27, πλέον, κράτη-μέλη. Επομένως για τη λήψη γενναίων αποφάσεων χρειαζόμαστε τη δυναμική πολιτική ηγεσία σε εθνικό επίπεδο. Σταματήστε να εγκαλείτε διαρκώς την ΕΕ. Οι πολίτες πρέπει να μετέχουν στα κοινά –όπως ακριβώς κάνετε κι εσείς τώρα» – Μαριέτε Σάκχε από τη Συμμαχία Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (Alde).
«Η ΕΕ δεν είναι μόνο η αγορά. Εχουμε ανάγκη από την ενωμένη, πολιτική ΕΕ και εσείς οι νέοι πρέπει να μας πείσετε γιατί την έχουμε ανάγκη στη σύνοδο της Ρώμης» – Φάμπιο Μάσιμο Καστάλντο από την Ευρώπη Ελευθερίας και Αμεσης Δημοκρατίας (EFDD).
«Η λύση είναι το Erasmus, μία εμπειρία που αλλάζει τη ζωή σου. Είναι η συμβίωσή μας, η συνύπαρξή μας, οι συνεργασίες στις τέχνες, στις επιστήμες, στα κοινωνικά προβλήματα» – Μαρία Ζοάο Ροντρίγκεζ από την Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D).
«Φαίνεται ότι όλοι συμφωνούμε αλλά τελικά δεν συμφωνούμε! Εσείς, οι πολίτες, πρέπει να κρατήσετε υπόλογους τους πολιτικούς σας! Αναγκάστε τους να εφαρμόσουν όσα δεσμεύονται!» – Μπας Αϊκχαουτ, από τους Πράσινους-Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία (Greens/EFA).
«Επιβιώσαμε οκτώ χρόνια με τον Τζορτζ Μπους. Θα επιβιώσουμε και με τον Ντόναλντ Τραμπ» – Τζο Λέινεν από τους S&D.
«Πρέπει να μας βοηθήσετε, εσείς, να χτίσουμε την ενωμένη Ευρώπη» – αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μέιριντ Μακγκίνες (EPP).
Με άλλα λόγια τις δύο ώρες της εκδήλωσης φάνηκε ότι οι πολίτες έχουν την τάση να αναζητούν ευθύνες και απαντήσεις στις Βρυξέλλες, ξεχνώντας ότι, καλώς ή κακώς, τη λύση και τον τελευταίο λόγο δεν τα έχει ΕΕ αλλά η κάθε κυβέρνηση. Και αν η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στη Ρώμη για τα 60 χρόνια από την ομώνυμη συνθήκη αποτελεί ευκαιρία για επανεκκίνηση της ΕΕ, όπως χαρακτηριστικά είπε ο κ. Ταγιάνι, τότε πρέπει, επιτέλους, να παίξουν τον ρόλο τους οι πολίτες στη διαμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης των «27».