Κάποιοι από τους 30.000 περίπου ακαδημαϊκούς από χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που ζουν και εργάζονται στη Βρετανία, έλαβαν ένα ανησυχητικό γράμμα από το βρετανικό υπουργείο Εσωτερικών, στο οποίο ούτε λίγο ούτε πολύ, τους ζητείται να φύγουν από τη χώρα ενόψει Brexit.
Το γράμμα εστάλη σε ορισμένους που αποφάσισαν να ζητήσουν άδεια παραμονής και να λάβουν το στάτους του μόνιμου κατοίκου.
Ακόμα και βρετανοί ακαδημαϊκοί αντέδρασαν αγανακτισμένοι καθώς η αποχώρηση χιλιάδων καθηγητών και ερευνητών από τα ανώτατα ιδρύματα απειλεί να τα αποδυναμώσει και να μειώσει το κύρος τους διεθνώς.
Οπως εξηγεί ο καθηγητής Μπράιαν Κοξ, από το πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, η ανώτατη εκπαίδευση στη Βρετανία είναι μία παγκόσμια βιομηχανία αξίας δισ. λιρών σε κέρδη, συν το κέρδος ότι πολλοί ξένοι ηγέτες έχουν σπουδάσει στα πανεπιστήμιά της. Μία μαζική αποχώρηση σημαντικού μέρους του ακαδημαϊκού τους δυναμικού θα είναι μεγάλο πλήγμα για τη χώρα.
Ο καθηγητής Κόλιν Τάλμποτ στο πανεπιστήμιο LSE ζήτησε μέσω Twitter από ευρωπαίους καθηγητές που ζουν στη Βρετανία να μοιραστούν τις δικές τους ιστορίες και προθέσεις ενόψει του Brexit.
«Η ιδέα μού ήλθε όταν είδα έναν συνάδελφό μου πολύ στρεσαρισμένο που είχε λάβει ένα τέτοιο γράμμα από το υπουργείο Εσωτερικών. Ζει και εργάζεται στη Βρετανία εδώ και δύο δεκαετίες. Εκαναν αίτηση για άδεια παραμονής και το υπουργείο τους έστειλε ένα απειλητικό γράμμα ότι δεν είχαν το δικαίωμα να βρίσκονται εδώ και «πρέπει να λάβουν μέτρα για να φύγουν». Η επιστολή είναι προφανές ότι ήταν εντελώς λανθασμένη, μια που είχε κάθε δικαίωμα να βρίσκεται στη χώρα. Αυτό όμως, δεν μείωσε τον φόβο και την τρομάρα που πέρασε ο συνάδελφος».
Δεν ήταν όμως, το μόνο περιστατικό που είχε γίνει γνωστό. Και έτσι, ο Τάλμποτ στράφηκε στο Twitter για να ρωτήσει τι έκαναν ή σκοπεύουν να κάνουν οι Ευρωπαίοι ακαδημαϊκοί. «Η ανάρτησή μου διαμοιράστηκε 1.000 φορές και ακαδημαϊκοί άρχισαν να απαντούν με τις δικές τους ιστορίες. Το πρώτο πράγμα που κατάλαβα ήταν ο φόβος, ο θυμός και η απογοήτευση, σε μερικές περιπτώσεις και παραίτηση», γράφει ο ίδιος.
Οσοι επέλεξαν να αιτηθούν άδειας παραμονής, πρέπει να συμπληρώσουν φόρμες μέχρι και 85 σελίδων, που θυμίζουν το σύμπαν του Κάφκα. Πιο εύκολα γίνεται κάποιος άγιος της καθολικής εκκλησίας, παρά μόνιμος κάτοικος Βρετανίας, και ας ζει και εργάζεται δεκαετίες στη χώρα, γράφει χαρακτηριστικά ο Τάλμποτ.
«Ως αποτέλεσμα, πολλές αιτήσεις δεν γίνονται δεκτές και η τυπική απάντηση του υπουργείου Εσωτερικών είναι η εξής: “Καθώς εμφανίζεστε να μην έχετε εναλλακτική άδεια παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο, πρέπει να λάβετε μέτρα για να φύγετε. Αν αποτύχετε να αναχωρήσετε εθελοντικά, ενδεχομένως μία νέα απόφαση σε μεταγενέστερη ημερομηνία θα σας επιβάλει την αποχώρησή σας”».
Αυτή την επιστολή στην ίδια ή λίγο διαφορετικές εκδοχές έχουν λάβει πολλοί αιτούντες άδεια παραμονής, παρόλο που όλοι βρίσκονται στη χώρα εντελώς νόμιμα.
«Εχουμε περάσει δεκαετίες, αιώνες, για να χτίσουμε ένα ανοικτό περιβάλλον που καλωσορίζει τους ξένους στα πανεπιστήμιά μας και να το παρουσιάσουμε στον υπόλοιπο κόσμο. Είμαστε πάρα πολύ πετυχημένοι σε αυτόν τον τομέα. Πολλοί από τους καλύτερους ερευνητές και καθηγητές στον κόσμο έχουν κάνει τη Βρετανία σπίτι τους για αυτό τον σκοπό. Τον τελευταίο καιρό, λίγες απρόσεκτες λέξεις έχουν ήδη χαλάσει τη φήμη μας στο εξωτερικό. Κανείς ξένος ακαδημαϊκός δεν αισθάνεται πιο άνετα τώρα στη χώρα μας από ό,τι πριν το δημοψήφισμα. Αυτή είναι συνταγή καταστροφής», λέει χαρακτηριστικά ο Μπράιαν Κοξ.
Ενας συνάδελφος του Τάλμποτ του εκμυστηρεύθηκε ότι «ως ακαδημαϊκός ντρέπομαι για τη στάση της βρετανικής κυβέρνησης απέναντι στους πολίτες της ΕΕ».
Αλλοι ευρωπαίοι καθηγητές απάντησαν στο tweet του ότι θεωρούν τον εαυτό τους όμηρο του υπουργείου Εσωτερικών και ότι επικρατεί σύγχυση το τι πρέπει να κάνουν. «Μου ζητούσαν συμβουλές πώς πρέπει να συμπληρώσουν τη φόρμα για να μην κάνουν λάθη. Είναι φοβισμένοι. Ενας Ιρλανδός μου είπε ότι ελπίζει πως η διακρατική συμφωνία μεταξύ των χωρών μας θα τον προστατέψει», προσθέτει ο Τάλμποτ.
Το υπουργείο Εσωτερικών ψάχνει την παραμικρή αφορμή για να αρνηθεί αιτήσεις για άδεια παραμονής, του είπε χαρακτηριστικά ένας ειδικός. «Η γραφειοκρατία είναι απάνθρωπη».
Σε ερωτηματολόγιο που απάντησαν καθηγητές και ερευνητές, το 90% πιστεύει ότι το Brexit θα έχει αρνητικά αποτελέσματα για την ανώτατη εκπαίδευση της Βρετανίας, το 76% των μη Βρετανών δήλωσε ότι είναι πιθανότερο τώρα να αλλάξουν δουλειά ή να φύγουν από τη χώρα, το 29% γνωρίζει έστω και έναν καθηγητή που ήδη έχει φύγει, ενώ το 44% γνωρίζει ακαδημαϊκούς που έχασαν τη χρηματοδότηση της έρευνάς τους ως αποτέλεσμα του Brexit.
Εκατόν πενήντα βρετανικά πανεπιστήμια απέστειλαν επιστολή στους βουλευτές της Βρετανίας, επισημαίνοντας ότι οι συνέπειες μιας μη συμφωνίας για το Brexit θα μπορούσε να οδηγήσει σε «ακαδημαϊκή, πολιτιστική και επιστημονική οπισθοδρομήση από την οποία θα χρειαστούν δεκαετίες για να ανακάμψει η χώρα».
Οι ακαδημαϊκοί ζητούν επίσης από την κυβέρνηση να ενεργήσει άμεσα για να εξασφαλίσει τη συνέχιση της χρηματοδότησης που λαμβάνουν τα βρετανικά πανεπιστήμια από την ΕΕ, που ανέρχεται σε 1,3 δισ. ευρώ.