Σε μία αιφνιδιαστική κίνηση τη Δευτέρα, ο Ρίσι Σούνακ διόρισε τον Ντέιβιντ Κάμερον, πρωθυπουργό από το 2010 έως το 2016, υπουργό Εξωτερικών της Βρετανίας, προκαλώντας πληθώρα αντιδράσεων στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό.
Hταν η σημαντικότερη εξέλιξη σε έναν υπουργικό ανασχηματισμό που είδε τον Σούνακ να αποπέμπει από τη θέση της υπουργού Εσωτερικών την ακροδεξιά Σουέλα Μπράβερμαν και να διορίζει πολλούς από τους στενότερους συμμάχους του σε κορυφαίες θέσεις.
Ο Κάμερον, ο οποίος παραιτήθηκε μετά το αρνητικό για αυτόν αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για το Brexit το 2016, γίνεται πλέον ο κορυφαίος διπλωμάτης του Ηνωμένου Βασιλείου. Του παραχωρήθηκε μια θέση στη Βουλή των Λόρδων για να μπορέσει να αναλάβει το υπουργικό πόστο.
Oπως σημειώνει το Politico, ο πρώην πρωθυπουργός έχει την ευκαιρία να αποκαταστήσει μέρος της φήμης του, καθώς είναι αυτός που αποφάσισε το δημοψήφισμα το οποίο έβγαλε τη Βρετανία από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ αντιμετώπισε δριμεία κριτική για τις δραστηριότητές του μετά την αποχώρησή του από την κυβέρνηση.
Ομως, η απόφαση του Σούνακ να τον επαναφέρει στο πολιτικό προσκήνιο, έχει προκαλέσει έντονες διαφωνίες σε ένα Συντηρητικό Κόμμα που, σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, οδεύει προς μία εκλογική ήττα.
Το Politico μίλησε με επτά βουλευτές και υπουργούς των Τόρις που χαιρέτισαν την επιστροφή του Κάμερον. Οι περισσότεροι, αλλά όχι όλοι, προέρχονταν από την αριστερή και την κεντρώα πτέρυγα των Συντηρητικών.
«Ζήτω!» είπε ένας πρώην υπουργός. «Η αναγνώριση ότι δίνουμε εκλογικές μάχες από τον κεντρώο χώρο είναι σπουδαία είδηση».
Ενας βουλευτής των Συντηρητικών που εξελέγη το 2019, δήλωσε ότι «αυτό μπορεί στην πραγματικότητα να αποδειχθεί αριστουργηματική» κίνηση από τον Σούνακ και προανήγγειλε «την επιστροφή στον μεσαίο χώρο, της λογικής».
Ενας άλλος βουλευτής των Τόρις δήλωσε: «Είμαι στα δεξιά του Κάμερον, αλλά μου έχει λείψει το βάρος του στην κυβέρνηση. Οι αρνητές ξεχνούν ότι έφερε πολλούς από εμάς στο Συντηρητικό Κόμμα στα νεανικά μας χρόνια. Ο Ρίσι τα κατάφερε περίφημα».
Ως ηγέτης των Συντηρητικών, ο Κάμερον βοήθησε να ανασύρει το κόμμα του από την πολιτική «αφάνεια» όπου βρισκόταν για χρόνια, ανέφερε το Politico.
Εκσυγχρόνισε την εικόνα του κόμματος και διαπραγματεύτηκε έναν συνασπισμό που άλλοτε έμοιαζε απίθανος, με τους κεντροαριστερούς Φιλελεύθερους Δημοκράτες το 2010 για να τερματίσει την πολυετή κυριαρχία των Εργατικών.
Ο Ρίτσαρντ Γκρέιαμ, βουλευτής του Γκλόστερ και εμπορικός απεσταλμένος στην ανατολική Ασία, δήλωσε ότι ο διορισμός του Κάμερον στο Φόρεϊν Οφις είναι σημαντικός λόγω του «βάθους της εμπειρίας του και της φυσικής του ιδιοσυγκρασίας».
Ενας πρώην υπουργός συμφώνησε, λέγοντας ότι η κίνηση αυτή «θα καθησυχάσει τα μέλη του κόμματος και τους ψηφοφόρους ότι οι Συντηρητικοί είναι αποφασισμένοι να κυβερνήσουν και να νικήσουν στις εκλογές».
Οι βουλευτές των Τόρις στη νότια Αγγλία ελπίζουν ότι η επιστροφή του Κάμερον θα αποδειχθεί δημοφιλής στους ψηφοφόρους τους στις επόμενες εκλογές. Σε πολλές από αυτές τις έδρες, το κόμμα αντιμετωπίζει μια ισχυρή πρόκληση από τα αριστερά, από τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες.
Οι αρνητικές αντιδράσεις
Oμως, ο διορισμός έχει ήδη εξοργίσει ορισμένους βουλευτές στα δεξιά του κόμματος -οι οποίοι υποψιάζονται μια αριστερή στροφή της κυβέρνησης Σούνακ.
Ενας βουλευτής των Τόρις που είναι σύμμαχος της Μπράβερμαν δήλωσε ότι ανησυχούν για το «τι σηματοδοτεί για την κατεύθυνση» που θα πάρει η κυβέρνηση.
Ο Κάμερον έχει και αρνητικό παρελθόν. Ορισμένοι στο Γουέστμινστερ υποστηρίζουν ότι η διαμάχη σχετικά με τις δραστηριότητές του μετά την αποχώρησή του από την Ντάουνινγκ Στριτ μπορεί να κάνει τον Σούνακ να μετανιώσει που τον επανέφερε στην πρώτη γραμμή.
Ο πρώην πρωθυπουργός βρέθηκε στο επίκεντρο του σκανδάλου Greensill, μιας από τις μεγαλύτερες διαμάχες για το λόμπι στην πρόσφατη βρετανική πολιτική ιστορία.
Μια κοινοβουλευτική επιτροπή διαπίστωσε το 2021 ότι ο Κάμερον είχε επιδείξει «σημαντική έλλειψη κρίσης» όταν ασκούσε πίεση στη βρετανική κυβέρνηση για λογαριασμό της χρηματοοικονομικής εταιρείας Greensill Capital, η οποία τον προσέλαβε ως έμμισθο σύμβουλο πριν καταρρεύσει εν μέσω ερωτημάτων για τον τρόπο με τον οποίο διοικείτο.
Η έρευνα του Γραφείου Διαφθοράς για την εταιρεία βρίσκεται σε εξέλιξη.
Κοινοβουλευτικά στελέχη των Εργατικών αναφέρθηκαν στο σκάνδαλο υποστηρίζοντας ότι ο διορισμός του Κάμερον θα βλάψει τελικά τους Συντηρητικούς. «Είναι σπουδαίο για εμάς και ταιριάζει γάντι στα επιχειρήματά μας για τα 13 χρόνια των Τόρις στην εξουσία. Είμαι σίγουρος ότι θα το μετανιώσουν», είπε ένας βουλευτής στο Politico.
Ερωτηθείς σχετικά με το σκάνδαλο Greensill, την Δευτέρα, ο Κάμερον δήλωσε: «Σε ό,τι με αφορά, όλα αυτά έχουν αντιμετωπιστεί και ανήκουν στο παρελθόν».
Οι βουλευτές των Τόρις στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις από το Πεκίνο επειδή άσκησαν κριτική για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα, ανησυχούν επίσης για το τι σημαίνει ο διορισμός του Κάμερον σχετικά με την σχέση της Βρετανίας με τον ασιατικό γίγαντα.
Ως πρωθυπουργός, ο Κάμερον είχε προαναγγείλει μια «χρυσή εποχή» στις σχέσεις με το Πεκίνο και είχε υποδεχθεί τον Σι Τζινπίνγκ στο Λονδίνο.
Κατά την αποχώρησή του από το αξίωμα, ο Κάμερον έγινε αντιπρόεδρος ενός κινεζο-βρετανικού επενδυτικού ταμείου.
Σύμφωνα με το Politico, τον Σεπτέμβριο, ο Κάμερον ταξίδεψε στη Σρι Λάνκα για να προωθήσει επενδύσεις σε ένα αμφιλεγόμενο λιμάνι που κατασκευάζει κινεζική εταιρεία.
Ο πρώην ηγέτης των Συντηρητικών Ιαν Ντάνκαν Σμιθ δήλωσε χαρακτηριστικά: «Οσοι από εμάς υφίστανται κυρώσεις από την Κίνα και αντιμετωπίζουμε καθημερινές επιθέσεις στο Διαδίκτυο, μένουμε έκπληκτοι με το μήνυμα που στέλνει ο διορισμός του. Υποδηλώνει ότι ο Σούνακ είναι αποφασισμένος να κάνει δουλειές με την Κίνα με οποιοδήποτε κόστος και ότι η τρομακτική δολοφονική συμπεριφορά του καθεστώτος θα θαφτεί στο παρασκήνιο».
Οι διεθνείς αντιδράσεις
Τον διορισμό του Κάμερον χαιρέτισαν και ευρωπαίοι πολιτικοί.
Ο Μαρκ Ρούτε, ο ολλανδός πρωθυπουργός που ανέλαβε καθήκοντα την ίδια χρονιά με τον Κάμερον, τον καλωσόρισε πίσω στην πρώτη γραμμή της πολιτικής με μια θερμή ανάρτηση στο Twitter.
Αρκετοί υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ έκαναν το ίδιο, ενώ ευρωπαίοι διπλωμάτες προσπάθησαν να προβλέψουν τι σημαίνει αυτό για τις σχέσεις Βρετανίας-ΕΕ.
Οι διεθνείς αντιδράσεις δεν αφήνουν αμφιβολία ότι ο Κάμερον παραμένει ένας σταρ στην πολιτική σκηνή που θα μπορούσε να βοηθήσει τον Σούνακ.
Αλλά το ερώτημα που θέτουν οι Συντηρητικοί είναι αν η προϊστορία του πρώην πρωθυπουργού κάνει περισσότερο κακό παρά καλό στο κόμμα τους.