Το δελτίο σκανδάλων στη Βουλγαρία έχει αποκτήσει μια αξιοθρήνητη ποικιλία. Υπάρχουν υποκλοπές α λα Γουότεργκειτ, μεγιστάνας των αγροτικών προϊόντων που κατηγορεί την πρώην κυβέρνηση Μπορίσοφ για εκβιασμό, αλλά και μια κρατική τράπεζα που μοιράζει αφειδώς χρήμα σε ευνοούμενες εταιρείες.
Σε ένα μήνα, στις 11 Ιουλίου, θα γίνουν εκ νέου εκλογές, αλλά ο μεγάλο ερώτημα, όπως το καταγράφει το Politico, είναι αν όλο αυτό το κλίμα θα φέρει το οριστικό τέλος της εποχής του Μπόικο Μπορίσοφ, το κεντροδεξιό κόμμα του οποίου, έπειτα από μία δεκαετία, έχασε την εξουσία τον Απρίλιο.
Η Βουλγαρία έχει μακρά προϊστορία στη διαφθορά, ωστόσο το μέγεθος και η κλίμακα των τελευταίων αποκαλύψεων σοκάρουν και προβληματίζουν. Προκαλούν όμως και οργή στην κοινή γνώμη για το πώς τα πλοκάμια της ελίτ συμπεριφέρονται σαν εγκληματική συμμορία, ελέγχοντας ολόκληρους τομείς της οικονομίας των αρχών ασφαλείας των μέσων ενημέρωσης και της Δικαιοσύνης.
Είναι δύσκολο πλέον να κρυφτεί όλο αυτό κάτω από το χαλί, εξηγεί στο Politico ο πολιτικός αναλυτής Ντίμιταρ Μπέτσεφ. Τόσο δύσκολο, ώστε ακόμα και οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν –μάλλον αναπάντεχα– να παρέμβουν με την απόφαση που εξέδωσαν προ ημερών να βάλουν στη μαύρη λίστα πρόσωπα (μεταξύ τους και δύο ολιγάρχες) και εταιρείες που ενέχονται σε υποθέσεις διαφθοράς.
Τόσο η Σόφια όσο και οι Βρυξέλλες αντιμετώπισαν με αμηχανία την επέμβαση της Ουάσινγκτον, ειδικά η ΕΕ, που συνεχίζει να χρηματοδοτεί ένα από τα πιο φτωχά κράτη-μέλη, παρά τα σοβαρά προβλήματα στο κράτος δικαίου. Η υπηρεσιακή κυβέρνηση του Στέφαν Γιάνεφ απάντησε ορίζοντας μία επιτροπή η οποία θα εξετάσει τις σχέσεις με το κράτος των ανθρώπων που περιλαμβάνονται στην αμερικανική λίστα, με στόχο να τις διακόψει εντελώς.
Σκάνδαλα, σκάνδαλα, σκάνδαλα…
Σύμφωνα με καταγγελίες, πάνω από 30 πολιτικοί της αντιπολίτευσης παρακολουθούνταν πριν από τις εκλογές του Απριλίου. Αλλοι μιλούν για περισσότερους από 80 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων ήταν και πρόσωπα με συμμετοχή στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του περασμένου καλοκαιριού.
Αν και δεν είναι γνωστά όλα τα ονόματα των πολιτικών (ένας ήταν πάντως ο σημερινός υπηρεσιακός πρωθυπουργός Γιάνεφ) ή οι λόγοι για τους οποίους ήταν υπό παρακολούθηση από τις Αρχές, οι ευθύνες πέφτουν στην κυβέρνηση του Μπορίσοφ. Το GERB βλέπει πίσω από τις κατηγορίες ένα πολιτικό πόλεμο με τους Σοσιαλιστές, στους οποίους κατολογίζει φιλορωσικές τάσεις.
Στις αρχές Μαΐου ο Σβέτοσλαβ Ιλχόφσκι, ο οποίος κατέχει μεγάλες εκτάσεις στη βόρεια Βουλγαρία, είπε σε βουλευτές ότι άνθρωποι κοντά στο κόμμα του Μπορίσοφ ελέγχουν όλους τους τομείς της οικονομίας, ενώ χαρακτήρισε τους υπουργούς «μαριονέτες».
Μιλώντας σε επιτροπή της Βουλής, είπε ακόμη ότι το GERB εκβιαστικά απέσπασε από τον ίδιο εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, ενώ για να τον εκφοβίσει, του έδειξε ένα βίντεο το οποίο υποτίθεται εμφάνιζε έναν επιχειρηματία να κακοποιείται μέσα στη φυλακή.
Ο Ιλχόφσκι αποκάλυψε ακόμη πώς έφτασαν στη δημοσιότητα οι περιβόητες φωτογραφίες με τον Μπορίσοφ να κοιμάται έχοντας στο κομοδίνο όπλα και στοίβες χαρτονομίσματα: ήταν ένα μοντέλο του Playboy (και κολ-γκερλ) που τράβηξε τις φωτογραφίες. Ο μεγαλοκτηματίας αποκάλυψε, τέλος, ότι επιχειρηματίες έδιναν δώρο στον Μπορίσοφ ράβδους χρυσού.
Τρίτο χτύπημα, από τον Κίριλ Πέτκοφ, υπηρεσιακό υπουργό Οικονομίας, ο οποίος αποκάλυψε στην τηλεόραση ότι η Βουλγαρική Τράπεζα Επενδύσεων, που κυρίως χρηματοδοτεί μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μοίρασε περίπου 500 εκατομμύρια ευρώ με τη μορφή δανείου σε μόλις οκτώ επιχειρήσεις. Ο υπουργός είπε ότι η πρακτική ήταν εξοργιστική και υποσχέθηκε έλεγχο.
Η πορεία αυτών των πρωτοβουλιών από πλευράς κυβέρνησης, και κυρίως το αν θα υπάρξει momentum για μία συνολική κάθαρση, εξαρτάται από το αποτέλεσμα των εκλογών του Ιουλίου.
Οι μέχρι σήμερα δημοσκοπήσεις δεν προσφέρουν κάποια ένδειξη για το πού θα κατευθυνθούν οι ψήφοι των πολιτών. Τα παραδοσιακά κόμματα, όπως και το GERB του Μπορίσοφ, που εξακολουθεί να προηγείται σε ποσοστά, είναι αποδυναμωμένα, αλλά έχουν ισχυρά δίκτυα δίκτυα πατρωνίας, τα οποία και θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν. Αντίστοιχα, τα κόμματα κατά της διαφθοράς ή κατά των κατεστημένων κομμάτων εμφανίζουν άνοδο στα ποσοστά, όχι όμως και αρκετή δύναμη για να παραμερίσουν την παλιά φρουρά.
Οι Βρυξέλλες, πάλι, δεν δείχνουν διατεθειμένες να περιορίσουν τη ροή των ευρωπαϊκών πόρων, από τους οποίους τρόπον τινά ζουν τα παλαιά κόμματα. Απρόθυμες για μια πιο ουσιαστική παρέμβαση είναι και ισχυρές χώρες της ΕΕ, όπως η Γερμανία και η Γαλλία. Σημαντικό είναι και το ότι υπέρ του GERB τάσσεται σαφώς το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.
Ετσι, το μόνο που απομένει για την Ευρώπη είναι να πιέσει για μεταρρυθμίσεις σε ό,τι αφορά το κράτος δικαίου, την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Αν και κατά πόσο παρεμβάσεις όπως αυτές της Ουάσινγκτον έχουν αποτέλεσμα απομένει να φανεί στην αναμέτρηση της 11ης Ιουλίου.
Ανεξάρτητα από το τι θα βγάλει η κάλπη, δεν λείπουν αυτοί που διαπιστώνουν ότι η χώρα βρίσκεται σε ένα οριακό σημείο. Τριάντα χρόνια από την πτώση του κομμουνισμού, το μοντέλο της κομματικής ηγεμονίας οδεύει προς το τέλος του και μέχρι να κατακαθίσει η σκόνη, όλα είναι πιθανά.