Σε συμφωνία για ένα συνολικό σχέδιο με τελικό στόχο την αυτόνομη παρουσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον τομέα της άμυνας κατέληξαν οι χώρες της ΕΕ, οι οποίες σπεύδουν να αναθεωρήσουν την τακτική τους μέσα στη συγκυρία του Brexit και της εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ.
Το σχέδιο, που εγκρίθηκε στις Βρυξέλλες από τους υπουργούς Εξωτερικών και Αμυνας, προβλέπει την αποστολή ευρωπαϊκών δυνάμεων ταχείας επέμβασης σε θέατρα κρίσεων για την σταθεροποίηση της κατάστασης προτού αναπτυχθούν οι κυανόκρανοι του ΟΗΕ.
Ακόμη, καταγράφεται η ανάγκη για ευκολότερη και πιο αποτελεσματική διοίκηση, χρηματοδότηση και ανάπτυξη των δυνάμεων.
Οριστική έγκριση στο σχέδιο θα δώσουν οι αρχηγοί κρατών κατά την Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, ώστε να αρχίσει η υλοποίηση από το 2017.
Ο γαλλικός Monde επισημαίνει ότι το σχέδιο επιβεβαιώνει την θέληση των Ευρωπαίων να χαράξουν και ακόμα περισσότερο να εφαρμόσουν μια αυτόνομη πολιτική άμυνας, χωρίς την παρουσία των ΗΠΑ, η οποία ενδεχομένως (και σε περίπτωση που ο Τραμπ υλοποίησε όσα έχει υποσχεθεί) δεν θα είναι δεδομένη τα επόμενα χρόνια.
Η Γαλλία και η Γερμανία ήταν οι χώρες που κινήθηκαν πιο ενεργά προς αυτήν την κατεύθυνση. Ενδεικτικό εξάλλου ότι ο Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αντίστοιχα οι υπουργοί Αμυνας Γαλλίας και Γερμανίας, ήταν αυτοί που παρουσίασαν το σχέδιο, παρουσία της υπεύθυνης της κοινής εξωτερικής πολιτικής Φεντερίκα Μονγκερίνι.
Τα σχέδια, που εξετάζονται για καιρό αλλά η επεξεργασία τους επιταχύνθηκε το τελευταίο διάστημα, δεν φέρνουν βέβαια πιο κοντά τον (πολύ) μακρινό στόχο ενός στρατού της ΕΕ, αν και επισημαίνεται η ανάγκη για μια μόνιμη δομή που θα οργανώνει τις στρατιωτικού και πολιτικού χαρακτήρα επιχειρήσεις της ΕΕ. Αντιθέτως, δίνουν την εντύπωση ότι η Ευρώπη θέλει να δημιουργήσει την δική της ανταγωνιστική δομή απέναντι στο ΝΑΤΟ, στο οποίο η Βρετανία δίνει πλέον περισσότερο βάρος στην μετά Brexit εποχή.
Προβληματική για την ΕΕ μπορεί να είναι πάντως η χρηματοδότηση του όλου εγχειρήματος, η οποία απέχει πολύ από τα ποσά που δαπανούν οι ΗΠΑ. Κάποια από τα σημεία του σχεδίου, γράφει το Reuters, παραμένουν ασαφή χωρίς να συνοδεύονται από επαρκή χρηματοδότηση, ένα ζήτημα που θα συζητηθεί από το 2017.
Οι προεκλογικές δηλώσεις -ή μάλλον απειλές- του Ντόναλντ Τραμπ ότι θα εγκαταλείψει τους συμμάχους στην Ευρώπη αν δεν καταβάλουν τα απαιτούμενα ποσά για την χρηματοδότηση της άμυνας ανησύχησαν την Ευρώπη. Οπως και το ότι ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ έχει ήδη αναπτύξει ένα φλερτ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν που μπορεί να αφήσει την ΕΕ ακάλυπτη απέναντι στον γεωπολιτικό επεκτατισμό της Μόσχας.
«Είναι ένα μήνυμα σε όλους για να δούμε ως θα ενισχύσουμε τη συνεργασία μας» ανέφερε σχετικά με τις δηλώσεις Τραμπ η Σουηδή υπουργός Εξωτερικών Μαργκότ Βάλστρομ, η χώρα της οποίας δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά βρίσκεται αρκετά κοντά στη Ρωσία για να νιώθει ανήσυχη.
Πέρα από αυτό, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωνε την Τρίτη βέβαιος ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα σεβαστεί «όλες τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ» έναντι του ΝΑΤΟ. «Ενα ισχυρό ΝΑΤΟ είναι σημαντικό για την Ευρώπη, αλλά είναι επίσης σημαντικό για τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ακόμη και προσέθεσε ότι συμφωνεί με τον Τραμπ ότι οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους.
Σε κάθε περίπτωση, η Ευρώπη δείχνει πλέον να έχει λάβει το μήνυμα. Και με τα λόγια ενός διπλωμάτη, όπως τα καταγράφει το Reuters, οι αποφάσεις σπάνε το ταμπού των αμυντικών δαπανών που κρατούσε από τη δεκαετία του 1950.