Υπάρχει ένα δημοσιογραφικό κλισέ στον κόσμο των οικονομικών: Οταν μια χώρα βάλλεται οικονομικά, όπως συμβαίνει τώρα με την Τουρκία, καλείται ο ηγέτης της «να πει αυτό που θέλουν να ακούσουν οι αγορές», δηλαδή συγκεκριμένα μέτρα ανάταξης της οικονομίας, βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας, αναδιαμόρφωση επιτοκίων κλπ.
Αυτά τα μέτρα δεν άκουσαν την Παρασκευή από τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος, αντιθέτως, στο πολυαναμενόμενο μήνυμά του τα έβαλε με τους διεθνείς κερδοσκόπους, μίλησε για «πόλεμο» που δέχεται η Τουρκία και έφθασε στο σημείο να ζητήσει από τους πολίτες να να εξαργυρώσουν το όποιο σκληρό συνάλλαγμα έχουν κάτω από τα στρώματα για να σώσουν την τουρκική λίρα.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η τουρκική λίρα να καταρρεύσει στα επίπεδα ρεκόρ που είχε ήδη πέσει νωρίς το πρωί. Και κατά τα φαινόμενα έπεται συνέχεια.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας επέλεξε για τις ανακοινώσεις τη μικρή πόλη Μπαϊμπούρτ, από την οποία κατάγεται ο επικεφαλής της διεύθυνσης Προϋπολογισμού της Τουρκίας Νατζί Αγκμπάλ. Οχι τυχαία, στην πόλη ο Ερντογάν συγκέντρωσε πάνω από το 80% στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές.
Εδειξε καταρχάς ανυποχώρητος: «Δεν θα χάσουμε αυτόν τον οικονομικό πόλεμο», είπε στο πλήθος και μίλησε για «εθνική μάχη» που πρέπει να δοθεί και -φυσικά- να κερδηθεί.
Αντί όμως να ανακοινώσει συγκεκριμένα μέτρα, ζήτησε από τους Τούρκους να πωλήσουν όσες οικονομίες έχουν κάτω από το στρώμα σε συνάλλαγμα (δολάρια και ευρώ) για να αγοράσουν λίρες και να στηρίξουν το τουρκικό νόμισμα. Αυτή θα είναι η πιο αποτελεσματική απάντηση στη Δύση, είπε, αν και δεν θα το υποστήριζαν όλοι οι οικονομολόγοι αυτό.
Αλλωστε ο Ερντογάν και στην αρχή της κρίσης που κλόνισε τη λίρα πριν από λίγους μήνες είχε απευθύνει την ίδια έκκληση. Οσοι τον πίστεψαν τότε είδαν τις αποταμιεύσεις τους να χάνουν το ένα τέταρτο της αξίας τους σε λίγες εβδομάδες. Θα τον ακολουθήσουν τώρα που οι απώλειες μπορεί να είναι ακόμα πιο μεγάλες και ακόμα πιο γρήγορες;
Σε κάθε περίπτωση, ο τούρκος πρόεδρος επέμεινε. Σε μια προεκλογικού και εθνικιστικού ύφους ομιλία στο Μπαϊμπούρτ εξήγησε πολλές φορές ότι αυτό είναι μια εθνική μάχη: «Η ευθύνη μας είναι με τον Αχμέτ, όχι τον Χανς και τον Τζορτζ», είπε χαρακτηριστικά.
Μίλησε για μια οικονομική επίθεση κατά της Τουρκίας που οφείλεται σε «μικρές διαφορές απόψεων» με συγκεκριμένες δυνάμεις, σε σημείο που κατέστησε την επανόρθωση των σχέσεων σχεδόν αδύνατη.
Απευθυνόμενος στα «λόμπι των επιτοκίων», είπε ότι «δεν θα βγάλετε λεφτά στην πλάτη αυτού του έθνους, δεν θα γονατίσετε το έθνος». Προσέθεσε μάλιστα χωρίς να γίνει πολύ σαφής, ότι η Τουρκία εργάζεται πάνω σε εναλλακτικές, όπως η Κίνα, η Ρωσία, το Ιράν και «κάποιες ευρωπαϊκές χώρες».
Η αντίδραση των αγορών ήταν άμεση και καθόλου ενθαρρυντική.
Η τουρκική λίρα, που είχε ανοίξει την Παρασκευή με πτώση πάνω από 13% έχασε τα κέρδη που είχε αποκομίσει μέσα στην ημέρα και κατρακυλούσε συνεχώς όσο μιλούσε ο πρόεδρος.
Σε ένα χτύπημα που ήλθε παράλληλα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει τους δασμούς 50% στον τουρκικό χάλυβα και 20% στο τουρκικό αλουμίνιο.
Και έκλεισε με μια διαπίστωση που έχει την αξία της όταν προέρχεται από το στόμα του: «Αυτόν τον καιρό οι σχέσεις μας δεν είναι καλές».