Αυστηρή κριτική στην κυβέρνηση για το ότι με την ψήφιση του τέταρτου Μνημονίου αποδέχτηκε ένα «διηνεκές Μνημόνιο» το οποίο συνδέεται με το χρέος, άσκησε ο τέως πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Βαγγέλης Βενιζέλος σε ομιλία του στην 4η ετήσια Οικονομική Διάσκεψη της Ελληνικής Ενωσης Επιχειρηματιών.
Οπως τόνισε, η κυβέρνηση «ψηφίζοντας το Μνημόνιο 4 με πολύ σκληρά δημοσιονομικά μέτρα για την περίοδο 2019, 2020, 2021 μέχρι το 2022, έχει στην πραγματικότητα αποδεχθεί και ένα διηνεκές Μνημόνιο, μετά το τέταρτο Μνημόνιο, που συνδέεται με το χρέος, γιατί είναι προφανές ότι δεν πρόκειται να δοθούν εφάπαξ και άνευ προσθέτων όρων μέτρα για το χρέος, όπως έγινε το 2012».
Επισήμανε ακόμη ότι με το PSI του 2012 «δόθηκε εξαρχής με μία εφάπαξ χρηματοδότηση για τη στήριξη του χρέους, που ξεπερνούσε τα 75 δισεκατομμύρια ευρώ. Η μεγαλύτερη δόση στα δάνεια στήριξης της ελληνικής οικονομίας που έχει δοθεί ποτέ, δόθηκε τον Μάρτιο – Απρίλιο του 2012».
Και όπως πρόσθεσε: «Υπό την έννοια αυτή φοβούμαι ότι η έξοδος από τα Μνημόνια εμφανίζεται ως μία είσοδος στο επόμενο Μνημόνιο. Αυτό είναι ένα σχήμα καφκικό, γιατί όταν αντί έξοδο από το Μνημόνιο έχεις είσοδο σε ένα νέο Μνημόνιο και ούτω καθεξής, στην πραγματικότητα κυνηγάς έναν κινούμενο στόχο.
»Αυτό οφείλεται στο ότι από το 2015 και μετά, με επιλογή του ελληνικού λαού βεβαίως, η οποία είναι ελεύθερη και δημοκρατική και επαναλαμβανόμενη -τον Ιανουάριο στις εκλογές, τον Ιούλιο στο δημοψήφισμα, τον Σεπτέμβριο στις δεύτερες εκλογές- η χώρα εισήλθε σε έναν δευτερογενή φαύλο κύκλο, σε μία δευτερογενή κρίση, η οποία εξουδετέρωσε έως τώρα τρεις χρονιές.
»Το 2015 και το 2016, θα ήταν χρονιά σημαντικής ανάπτυξης, ήταν τελικά χρονιές ύφεσης. Το 2017 προοιωνίζεται επίσης δύσκολο καθώς το πρώτο τρίμηνο, όπως ξέρουμε όλοι, είναι ένα υφεσιακό τρίμηνο, πρέπει να τρέξει η οικονομία με ρυθμούς πάνω από 4% το δεύτερο εξάμηνο για να εκπληρωθεί ο διορθωμένος στόχος του υπουργείου Οικονομικών για ρυθμό ανάπτυξης 1,8% το 2017.
»Αυτό έγινε για λόγους αμιγώς πολιτικούς, τέτοιο συμπυκνωμένο χάσιμο χρόνου δεν είχαμε σε καμία άλλη περίοδο από το 2010 έως σήμερα».
Σε ό,τι αφορά τη διαπραγμάτευση από την κυβέρνηση, ο κ. Βενιζέλος επισήμανε ότι από το 2015 «είχαμε ενσυνείδητη απώλεια εθνικού χρόνου σε κυλιόμενες δήθεν διαπραγματεύσεις». Προσέθεσε ότι «ο υποτιθέμενος στόχος του Αυγούστου του 2018 που σηματοδοτεί το τέλος του επισήμου τρίτου προγράμματος, θα ήταν κανονικά να επιστρέψουμε στα δεδομένα του Δεκεμβρίου του 2014, δηλαδή στην αναμονή της ένταξής μας σε μία προληπτική πιστωτική γραμμή».
Οπως σημειώνει, η «χώρα έχει ήδη από τώρα υπαχθεί σε ένα ακραία αντιαναπτυξιακό πλαίσιο, γιατί αποδέχεται την επιμονή των εταίρων στον αριθμητή του κλάσματος “δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ”. Έχουμε εγκαταλείψει το βασικό επιχείρημα πως πρέπει να αποκτήσουμε δημοσιονομικό χώρο, να στοχεύσουμε στην αύξηση του παρονομαστή, δηλαδή στο ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ, ο οποίος, σε συνδυασμό με μία θεμιτή για τα δεδομένα της Ευρωζώνης ονομαστική διόγκωση λόγω πληθωρισμού, θα μας επέτρεπε να έχουμε τη δυνατότητα να ασκήσουμε πολιτικές οι οποίες θα ανατάξουν την οικονομία».
«Εχουν γίνει κρίσιμες πρωθύστερες επιλογές»
Για ό,τι αφορά το χρέος, ο κ. Βενιζέλος σημειώνει ότι «η Ελλάδα αναμένει μία ρύθμιση για το χρέος, ενώ έχει αποδεχθεί πως μέχρι το 2022 θα κινηθεί σε υψηλά, δυσβάσταχτα επίπεδα πρωτογενούς πλεονάσματος. Εμείς ποτέ, μέχρι το 2014, δεν είχαμε αποδεχτεί τη ιδέα υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων αποσυνδεδεμένων από το ρυθμό ανάπτυξης.
»Ακόμη και όταν ήμασταν αναγκασμένοι να συζητήσουμε με βάση τις μελέτες βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους που παρουσίαζε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το 2011, το 2012, για λόγους πολιτικής διαπραγμάτευσης, με την έννοια της συζήτησης της εργαστηριακής, μίας άσκησης επί χάρτου, πάντα δεχόμασταν πως θα μπορούσαμε να έχουμε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα με ένα ρυθμό ανάπτυξης που σε κάθε περίπτωση θα ξεπερνούσε ή θα πλησίαζε το 2,5% του ΑΕΠ για μακρά σειρά ετών.
»Τώρα, από τα σενάρια δημοσιονομικής διαδρομής, fiscal path, που συζητά το Eurogroup, το καλύτερο, το optimum σενάριο είναι αυτό που εμφανίζει την Ελλάδα να έχει ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης ίσους με την προσδοκώμενο μέσο όρο ανάπτυξης του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη. Όλα τα άλλα σενάρια είναι πολύ χειρότερα.
»Αρα, έχουμε κάνει την εξής πρωθύστερη, κατά τη γνώμη μου, ιστορικά και στρατηγικά εσφαλμένη επιλογή, έχουμε δεχθεί για τα πέντε πρώτα κρίσιμα χρόνια που θα έπρεπε να είναι τα χρόνια της εκτίναξης, τα χρόνια της στόχευσης σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, υπερβολικά πρωτογενή πλεονάσματα.
»Αρα η κυβέρνηση ενέδωσε στο πιο κρίσιμο υπό διαπραγμάτευση ζήτημα εκ προοιμίου, πριν ανοίξει η συζήτηση για πρόσθετες παραμετρικές αλλαγές στο χρέος, οι οποίες να είναι πραγματικά μεσομακροπρόθεσμες».
«Η κρυφή παρέμβαση στο συνταξιοδοτικό»
Ο τέως πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αναφέρθηκε στη συνέχεια σε όσα υποστήριξε ο πρωθυπουργός στη Βουλή σχετικά με τα αντίμετρα και το ύψος τους.
«Ακούμε τον κ. Πρωθυπουργό να λέει στη Βουλή την εξής καταπληκτική φόρμουλα: “Θα δώσουμε τα αντίμετρα, μη φοβάστε, δεν συμβαίνει τίποτα, 3,5% είναι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα, 3,5% ούτε λίγο ούτε πολύ, συν 1%, μείον 1%. Δηλαδή 4,5% και αν αυτό επιτευχθεί θα δώσουμε 1% −αντίμετρα”. Προφανώς εννοεί εκ του υπερβάλλοντος του υπερβολικού πρωτογενούς ελλείμματος.
»Αυτό όμως είναι ένας φαύλος κύκλος», τόνισε ο κ. Βενιζέλος για να προσθέσει ότι «όλα αυτά υπονοούν και μία πολύ μεγάλη, ας πούμε, κρυφή, λανθάνουσα παρέμβαση στο συνταξιοδοτικό, γιατί καταργούνται οι προσδοκώμενες αυξήσεις και έτσι διαμορφώνεται ένα οιονεί αποθεματικό 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θα δοθεί υποτίθεται στην οικονομία εκ των υστέρων, όταν όμως θα έχει πετάξει το πουλί, η συγκυρία της ανάπτυξης και της εκτίναξης.
»Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε λύσει ούτε το στοιχειώδες και οφθαλμοφανές πρόβλημα, που είναι η λογιστική εκτίναξη των τόκων το 2022-2023-2024».
«Πρέπει να πάμε σε εκλογές»
Σχετικά με το αν υπάρχει έξοδος από αυτό το πλαίσιο, ο κ. Βενιζέλος σημειώνει ότι «για να βρεθεί αυτή η έξοδος πρέπει να διαμορφωθούν οι πολιτικές προϋποθέσεις.
»Πολιτική προϋπόθεση δεν είναι απλά και μόνο να πάμε σε εκλογές. Πρέπει να πάμε σε εκλογές. Πρέπει να υπάρξει άλλη κυβέρνηση. Κυβέρνηση ευρύτατης συνεργασίας όλων των δημοκρατικών – φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων, με τον ηττημένο ΣΥΡΙΖΑ να καλείται να μετάσχει χωρίς να μπορεί να καθοδηγήσει ή να παρεμποδίσει τις εξελίξεις. Δεν αρκεί αυτό όμως.
»Χρειάζεται μία συναίνεση πολιτική, νέου τύπου, η οποία να αφορά τη στρατηγική επανόδου της χώρας στην κανονικότητα και την ισοτιμία μίας χώρας μέλους της Ευρωζώνης. Μία άλλη πολιτική συναίνεση.
»Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν η κοινωνία ως τέτοια -όχι το πολιτικό σύστημα- είναι έτοιμη τώρα, με όλα όσα έχει υποστεί, να υιοθετήσει το μεταρρυθμιστικό πρόταγμα, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο και θέλει πολύ μεγάλες συνέργειες για να επιτευχθεί. Με παραιτημένη την κοινωνία, αιχμάλωτη των πολλαπλών μορφών λαϊκισμού, δεν μπορεί να υιοθετηθεί το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα».
Σε ό,τι αγορά τέλος τις προϋποθέσεις, ο κ. Βενιζέλος σημείωσε ότι υπάρχουν θεσμικές προϋποθέσεις, όπως «ο σεβασμός των θεσμών, η λειτουργία της Δικαιοσύνης, το να μην παίζει κανείς με το Σύνταγμα, το να μην εξαγγέλλει δημοψηφίσματα αντισυνταγματικά σε σχέση με το Σύνταγμα, που παραβιάζουν το άρθρο 110 του Συντάγματος».
Υπάρχουν ακόμη προϋποθέσεις δημοσιονομικές σε σχέση με το δημόσιο χρέος, χρηματοοικονομικές και χρηματοπιστωτικές σε σχέση με το τραπεζικό ζήτημα και τέλος αναπτυξιακές προϋποθέσεις.
«Η ιδιωτική πρωτοβουλία είναι αυτή η οποία θα κάνει κυρίως την εκτίναξη, ο ιδιωτικός τομέας», κατέληξε.