H χώρα με τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο βρίσκεται αντιμέτωπη με τη σοβαρότερη οικονομική και πολιτική κρίση των τελευταίων ετών. Διαδηλώσεις στους δρόμους, σχεδόν καθημερινά. Ανθρωποι έξω από τα σούπερ μάρκετ περιμένουν επί ώρες σε ουρές, μόνο για να προμηθευτούν τα βασικά: αλεύρι, γάλα, χαρτιά τουαλέτας. Οι διακοπές ρεύματος ανήκουν στη ημερήσια διάταξη, ενώ οι δημόσιοι υπάλληλοι εργάζονται λιγότερες ημέρες, ώστε οι υπηρεσίες να εξοικονομούν ενέργεια.
Και, ίσως το πιο σκληρό μέτωπο της κρίσης, λέγεται «στείρωση λόγω φτώχειας». Το ρεπορτάζ της Αλεξάντρα Ούλμερ για το Reuters δείχνει πώς η απελπιστική κατάσταση της χώρας οδηγεί τις νέες γυναίκες στην απόφαση να μην αποκτήσουν (άλλο) παιδί και από εκεί στο χειρουργείο, ώστε να υποβληθούν στην αναγκαία επέμβαση. Δεν διαθέτουν ούτε τα στοιχειώδη για να θρέψουν ένα βρέφος, ενώ προφυλακτικά και χάπια αντισύλληψης έχουν εξαφανιστεί εδώ και καιρό από τα ράφια των φαρμακείων – όσων φαρμακείνων λειτουργούν ακόμη.
«Το να αποκτήσεις ένα παιδί τώρα, σημαίνει πως θα το αναγκάσεις να υποφέρει», υποστηρίζει η 28χρονη Μιλάγκρος Μαρτίνες και έτσι εξηγεί την απόφασή της να υποβληθεί στην επέμβαση. Περιμένει σε ένα παγκάκι σε πάρκο του Καράκας, δίπλα στο δημοτικό Kέντρο Yγείας. Η καθημερινότητά της αφορά, σχεδόν εξ ολοκλήρου, την εύρεση φαγητού: ξυπνά τα μεσάνυχτα για να στηθεί στην ουρά του σουπερμάρκετ, κρατώντας τον νεογέννητο γιο της, που έχει υποστεί εγκαύματα από τον ήλιο λόγω της πολύωρης αναμονής.
«Φοβάμαι τη στείρωση, όμως την προτιμώ από το να αποκτήσω άλλα παιδιά», λέει η Μαρτίνες που, μαζί με δεκάδες γυναίκες, βρέθηκε από τα ξημερώματα στο λεωφορείο που τις οδήγησε στο τοπικό Κέντρο Υγείας. Επίσημα στατιστικά στοιχεία ακόμα δεν υπάρχουν, όμως οι γιατροί επισημαίνουν πως ο αριθμός των γυναικών που αποφασίζουν να προχωρήσουν σε στείρωση ολοένα αυξάνεται.
Οι περισσότεροι κάτοικοι της Βενεζουέλας είναι Καθολικοί, που σημαίνει πως το δόγμα της Εκκλησίας απορρίπτει όλες τις μορφές αντισύλληψης και η άμβλωση απαγορεύεται ρητά, εκτός αν η ζωή της γυναίκας βρίσκεται σε κίνδυνο. Η κρίση στα τρόφιμα πλήττει εντονότερα τις εγκύους, αφού πασχίζουν να βρουν έστω τα βασικά για να τραφούν και τα αναγκαία συμπληρώματα για το διάστημα της εγκυμοσύνης. Μα και όταν καταφέρουν να γεννήσουν, αυτό συμβαίνει σε πολυσύχναστες περιοχές ή σε μη εξοπλισμένα νοσοκομεία. Οι δυσκολίες συνεχίζονται και μετά τον τοκετό, καθώς απαιτούνται ώρες αναμονής σε ουρές για φάρμακα και τις πρώτες βρεφικές τροφές.
Στην πολιτεία Μιράντα της Βενεζουέλας, τα Κέντρα Υγείας πέρυσι δέχτηκαν ελάχιστες γυναίκες που ζητούσαν να στειρωθούν. Αναγκαίες προϋποθέσεις για να πραγματοποιηθεί η επέμβαση, το εξαιρετικά χαμηλό εισόδημα και η γυναίκα να είναι μητέρα τουλάχιστον τεσσάρων παιδιών. Φέτος, όλο και περισσότερες μητέρες ενός ή δύο παιδιών ζητούν να χειρουργηθούν.
Η διαδικασία απλή, ωστόσο μη αναστρέψιμη. Η πιο συνηθισμένη μέθοδος είναι η απολίνωση σαλπίγγων, δηλαδή η αποκοπή ή το κλείσιμό τους, ώστε τα σπερματοζωάρια να μη μπορούν να «συναντηθούν» με το ωάριο.
«Παλιά, όταν έμενες έγκυος, όλοι ήταν χαρούμενοι. Τώρα, μόλις μια γυναίκα ανακοινώσει την εγκυμοσύνη της, όλοι την επιπλήττουν. Είναι πολύ θλιβερό για τις νέες», δηλώνει η Γέσι Ασκάνιο, 38 χρόνων, όσο περιμένει να αναρώσει από την επέμβαση. «Αν φοβάστε, σκεφτείτε τις ουρές στα σούπερ-μάρκετ», συμβουλεύει τις νεαρές που περιμένουν δίπλα της.