Ιστορική ήττα υπέστη το βράδυ της Τρίτης η Τερέζα Μέι, καθώς η Βουλή των Κοινοτήτων καταψήφισε με τεράστια διαφορά τη συμφωνία αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ, την οποία η πρωθυπουργός προώθησε και εμφάνισε ως μοναδική λύση.
Συνολικά 432 βουλευτές καταψήφισαν τη συμφωνία της ηγέτιδας των Τόρις και μόλις 202 ψήφισαν υπέρ. Χαρακτηριστικό είναι ότι 118 βουλευτές των Συντηρητικών ψήφισαν κατά της συμφωνίας.
Αυτή ήταν η πιο βαριά ήττα για βρετανική κυβέρνηση και πρωθυπουργό στη μακρά ιστορία της Βουλής των Κοινοτήτων, σύμφωνα με το ΒΒC. Και συνετελέστη μόλις 73 ημέρες από την προγραμματισμένη αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ενωση —απότοκο τού τόσο καταστροφικού τελικά δημοψηφίσματος του Ιουνίου 2016.
Μόλις ανακοινώθηκε το εκκωφαντικό για τα δεδομένα της βρετανικής πολιτικής αποτέλεσμα στη Βουλή των Κοινοτήτων, ο Ντόναλντ Τουσκ, πρόεδρος της ΕΕ, σχολίασε μέσω Twitter:
«Εάν μια συμφωνία είναι αδύνατη και κανείς δεν την θέλει, τότε ποιος θα έχει επιτέλους το θάρρος να πει ποια είναι η μόνη θετική λύση;».
Για αυξημένο κίνδυνο «μη συντεταγμένης εξόδου» του Ηνωμένου Βασιλείου προειδοποίησε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ σε δήλωσή του μετά το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στη Βουλή των Κοινοτήτων. «Αν και δεν επιθυμούμε να συμβεί αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπής θα συνεχίσει να εργάζεται για το σχέδιο έκτακτης ανάγκης προκειμένου να διασφαλίσει την πλήρη προετοιμασία της ΕΕ» σημειώνει, καλώντας το «Ηνωμένο Βασίλειο να διευκρινίσει τις προθέσεις του το συντομότερο δυνατό».
Ακολούθησε ο Τζέρεμι Κόρμπιν, ηγέτης των Εργατικών, που κατέθεσε πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης Μέι.
Οι εξελίξεις πλέον παύουν να είναι γραμμικές και η Βρετανία απειλείται με μια χωρίς προηγούμενο πολιτική κρίση, καθώς και το υφιστάμενο πολιτικό δυναμικό μοιάζει ανίκανο να διαχειριστεί μια ιστορικών διαστάσεων κατάσταση όπως είναι η αποχώρηση της χώρας από τους κόλπους της ΕΕ.
Η συζήτηση
Nωρίτερα η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι είχε πει ενώπιον των βουλευτών ότι η ψηφοφορία θα καθορίσει «αν θα προχωρήσουμε μπροστά με μια συμφωνία που τιμά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για το Brexit». Και είχε υπογραμμίσει ότι ένα δεύτερο δημοψήφισμα θα οδηγούσε σε μεγαλύτερο διχασμό. Για τη συμφωνία καθαυτή είχε τονίσει ότι θέτει τα θεμέλια για μια άνευ προηγουμένου οικονομική σχέση με την ΕΕ και ότι δεν υπάρχει εναλλακτική συμφωνία.
Από πλευράς του ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν είχε πει ότι η Βρετανία θα μπορούσε να ξεκινήσει εκ νέου διαπραγματεύσεις με την ΕΕ σχετικά με τους όρους της αποχώρησής της από την ΕΕ και είχε ζητήσει την καταψήφιση της συμφωνίας.
Στον δρόμο
Εξω από το βρετανικό Κοινοβούλιο δεν έλειψαν οι γραφικότητες: υποστηρικτές των κινημάτων Leave και Remain (ομάδες με εκ διαμέτρου αντίθετους στόχους, αποχώρησης από την ΕΕ η πρώτη, παραμονής η δεύτερη) διαδήλωσαν με… «κοινό αίτημα» την καταψήφιση της συμφωνίας αποχώρησης στην οποία κατέληξαν οι διαπραγματεύσεις της Μέι με τους Ευρωπαίους!
Πάντως το «κοινό αίτημα» δεν ήταν αρκετό ώστε να αποφευχθούν οι εντάσεις: υποστηρικτές του Brexit προχώρησαν στο σημείο όπου διαδήλωναν οι Remainers και έκαψαν μία σημαία της ΕΕ.
Τα σενάρια μετά την καταψήφιση της συμφωνίας
1.Σκληρό Brexit
Ενα από τα προβλεπόμενα σενάρια είναι ένα Brexit χωρίς συμφωνία, μία εκδοχή που ανησυχεί πολύ τους οικονομικούς κύκλους και περιλαμβάνει την κατάρρευση της λίρας και την εκτίναξη της ανεργίας.
Ωστόσο, η απειλή ενός «Brexit άνευ συμφωνίας» φαίνεται ότι αντιμετωπίσθηκε την περασμένη βδομάδα από τους βουλευτές με την υιοθέτηση μίας τροπολογίας που υποχρεώνει την κυβέρνηση να παρουσιάσει μέσα σε τρεις ημέρες, σε περίπτωση απόρριψης της συμφωνίας, ένα plan B επιδεχόμενο τροποποιήσεις.
Σήμερα, ο επικεφαλής των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης Μάριο Σεντένο δήλωσε ότι η Ευρώπη και η Βρετανία θα μπορούσαν να έχουν περαιτέρω συνομιλίες και να προσαρμόσουν τις θέσεις τους προκειμένου να αποφευχθεί ένα Brexit χωρίς συμφωνία. «Μπορούμε να ανοίξουμε όλους τους φακέλους… Θα χρειαστεί να λάβουμε ενημερωμένες αποφάσεις με απόλυτη ηρεμία και να αποφύγουμε μια έξοδο χωρίς συμφωνία. Πρακτικά, οτιδήποτε είναι καλύτερο από μία έξοδο χωρίς συμφωνία» είπε χαρακτηριστικά.
2. Δεύτερο δημοψήφισμα
Η δυνατότητα δεύτερου δημοψηφίσματος ζητείται από τους φιλοευρωπαίους που θέλουν την ανατροπή του αποτελέσματος του πρώτου δημοψηφίσματος, αλλά και αξιωματούχους που βλέπουν σε αυτό έναν τρόπο άρσης του αδιεξόδου. Είναι ένα ενδεχόμενο που μέχρι στιγμής αποκλείεται από την Τερέζα Μέι.
Μένει να διευκρινισθούν οι ερωτήσεις που θα ετίθεντο σε περίπτωση δεύτερου δημοψηφίσματος: παραμονή στην ΕΕ ή σχέδιο Μέι; Ή έξοδος χωρίς συμφωνία; Και όλα αυτά, χωρίς την εγγύηση ότι ένα δεύτερο δημοψήφισμα θα παρήγαγε διαφορετικά αποτελέσματα από το πρώτο.
Το Εργατικό Κόμμα θα υποστήριζε την διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος, εάν δεν λάβει την διεξαγωγή πρόωρων εκλογών που επιδιώκει.
3. Νέες εκλογές
Θα πρέπει να προηγηθεί πρόταση μομφής, που προτίθεται να καταθέσει το Εργατικό Κόμμα.
Ωστόσο, αν και περί τους εκατό βουλευτές Τόρις προσπάθησαν να ανατρέψουν την Τερέζα Μέι τον Δεκέμβριο, δεν είναι δεδομένο ότι θα συμπράξουν με το Εργατικό Κόμμα σε έναν ελιγμό που θα οδηγήσει το Συντηρητικό Κόμμα στην απώλεια της εξουσίας.
Εάν οι Εργατικοί κερδίσουν την ψήφο εμπιστοσύνης, θέλουν να διαπραγματευθούν μία νέα συμφωνία με τις Βρυξέλλες, αλλά θα χρειασθεί χρόνος, δήλωσε ο Τζέρεμι Κόρμπιν, παραπέμποντας σε αναβολή του Brexit.
4. Αναβολή του Brexit
Η αναβολή του Brexit μέσω της παράτασης του άρθρου 50 της ευρωπαϊκής συνθήκης, που διευθετεί την αποχώρηση ενός κράτους μέλους, φαίνεται όλο και περισσότερο ότι αποτελεί ένα αξιόπιστο ενδεχόμενο και αυτό, ακόμη και αν η Τερέζα Μέι επιτύχει την έγκριση της συμφωνίας στην Βουλή των Κοινοτήτων, αφού δεν θα της έμενε αρκετός χρόνος για να περάσει την αναγκαία νομοθεσία μέχρι τις 29 Μαρτίου.
Η οργάνωση δεύτερου δημοψηφίσματος ή πρόωρων εκλογών απαιτεί επίσης αναβολή του Brexit.
Περί τους εκατό ευρωβουλευτές από όλες τις παρατάξεις δεσμεύθηκαν να υποστηρίξουν αίτημα του Λονδίνου για αναβολή. Αλλά στην περίπτωση αυτήν, τι θα γίνει με τις ευρωπαϊκές εκλογές οι οποίες θα διεξαχθούν στο διάστημα 23-26 Μαΐου;
Σύμφωνα με διπλωματική πηγή, «μία παράταση πέραν της 29ης Μαρτίου είναι δυνατή, αλλά όχι πέραν της 30ής Ιουνίου, όταν θα συγκροτηθεί σε σώμα το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο».
Από την πλευρά της, η Τερέζα Μέι δήλωσε χθες ότι η ημερομηνία του Brexit δεν πρέπει να αλλάξει.