Λίγες ώρες μετά την επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ από την τουρκική εθνοσυνέλευση –και χωρίς ακόμη να έχει ολοκληρωθεί η σχετική διαδικασία, καθώς απομένει η υπογραφή Ερντογάν και η δημοσίευση στην εφημερίδα της τουρκικής κυβέρνησης– ήρθε και η επιστολή Μπάιντεν προς το Κογκρέσο, με αίτημα να εγκριθεί η πώληση των F-16 και κιτ εκσυγχρονισμού των υφισταμένων, στην Τουρκία, συνολικού ύψους 20 δισ. δολ.
Επειτα από διαρκείς αναβολές και καθυστερήσεις, στη λογική ενός άτυπου παζαριού και σύνδεσης των δύο θεμάτων, ο τούρκος πρόεδρος έκρινε ότι ήρθε η κατάλληλη στιγμή να ξεμπλοκάρει το ζήτημα, με την Αγκυρα πάντως να διαπραγματεύεται μέχρι τέλους τη λήψη απόφασης από το Κογκρέσο, ταυτόχρονα με την άρση του μπλόκου στη Σουηδία.
Την ίδια ώρα, αμερικανοί βουλευτές έλεγαν ότι περιμένουν την οριστική έγκριση του πρωτοκόλλου από την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης της υπογραφής του από τον πρόεδρο Ερντογάν, προτού αποφασίσουν εάν θα εγκρίνουν την πώληση F-16.
Νωρίτερα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαιρέτισε την επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ από το τουρκικό κοινοβούλιο, επισημαίνοντας ωστόσο παράλληλα ότι η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη.
Η Ουάσινγκτον ανυπομονεί να λάβει το έγγραφο επικύρωσης της Τουρκίας, όπως επίσης να προχωρήσει και η Ουγγαρία στη σχετική διαδικασία, πρόσθεσε το αμερικανικό ΥΠΕΞ.
Οπως είπε ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Βένταντ Πάτελ, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει υποστηρίξει τον εκσυγχρονισμό του στόλου των F-16 της Τουρκίας, ωστόσο αναγνωρίζει ότι το αμερικανικό Κογκρέσο έχει κύριο ρόλο να παίξει.
Στην πρώτη αντίδραση της Αθήνας για τις ανωτέρω εξελίξεις, διπλωματικές πηγές μιλούσαν την Τρίτη για τυπική διαδικασία (αναφερόμενες στην επιστολή Μπάιντεν) διευκρινίζοντας πως δεν πρόκειται για επίσημη έναρξη πώλησης των F-16 προς την Τουρκία, αλλά για μια διαδικασία βούλησης της αμερικανικής κυβέρνησης: ότι θέλει να προχωρήσει το θέμα μετά και το ψήφισμα της τουρκικής εθνοσυνέλευσης για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά την προμήθεια των F-35 για την περαιτέρω ενίσχυση της δύναμης της Πολεμικής Αεροπορίας, οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι πλέον είμαστε πολύ κοντά στην οριστική απάντηση των Αμερικανών και το χρονοδιάγραμμα απόκτησης των αεροσκαφών, αποκλείοντας παράλληλα κάθε σύνδεση των δύο θεμάτων.
Ξεκαθαρίζοντας επίσης πως η ελληνική πλευρά δεν κάνει πολιτική ανταλλαγών, οι εν λόγω πηγές σημείωναν εξάλλου το προφανές; ότι δεν γίνεται να «επιβληθεί» στις ΗΠΑ πώς θα προωθήσουν τον αμυντικό τους εξοπλισμό.
Αυτό όμως που μπορεί να κάνει το υπουργείο Εξωτερικών είναι να πιέσει τις ΗΠΑ ότι οποιαδήποτε τέτοια προμήθεια δεν θα στρέφεται εναντίον της Ελλάδας.
Ο λόγος πλέον βρίσκεται στο Κογκρέσο –απουσία μάλιστα του γερουσιαστή Μενέντεζ– αν και όπως σημειώνουν πηγές της Ομογένειας, υπάρχουν και άλλες φωνές κατά της παράδοσης των μαχητικών στους Τούρκους.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν όμως, δείχνει να βιάζεται να κλείσει μία και καλή το θέμα.
Ενδεικτική η δήλωση του αμερικανού πρεσβευτή στην Τουρκία, Τζεφ Φλέικ, ότι με το που ολοκληρώσει ο πρόεδρος Ερντογάν την επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, θα ακολουθήσουν αμέσως και γρήγορα τα βήματα για το «πράσινο φως» από το αμερικανικό Κογκρέσο στην πώληση των F-16 στην Τουρκία.
Ερωτηθείς μάλιστα αν περιμένει να συμβεί αυτό «εντός των επόμενων ημερών», ο Φλέικ, πρώην γερουσιαστής των Ρεπουμπλικάνων, απάντησε μιλώντας στο Reuters: «Ναι, το περιμένω».
«Δεν βλέπω γιατί να περιμένει η Τουρκία, με το κοινοβούλιο εδώ να έχει ενεργήσει. Γι’ αυτό και περιμένω, μόλις αυτό διαβιβαστεί στην Ουάσινγκτον, να ακολουθήσει η αναγγελία (της πώλησης των F-16). Και η επίσημη αναγγελία θα γίνει».
Ηδη όπως έκανε ο ίδιος γνωστό, ήρθε σε επαφή με τους επικεφαλής των επιτροπών Εξωτερικών Σχέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων όσων εκφράζουν ανησυχίες για την πώληση F-16 στην Τουρκία.
«Υπάρχουν μέλη του Κογκρέσου που είχαν την ισχυρή πεποίθηση ότι, πριν προχωρήσουμε με την πώληση των F-16, έπρεπε η Σουηδία να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. Ολοι βλέπουν, όμως, την αξία της συμμετοχής της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ και όλοι βλέπουν την αξία της διαλειτουργικότητας που θα υπάρξει με αυτό τον εκσυγχρονισμό των F-16», επέμεινε ο αμερικανός διπλωμάτης.
Στην αντίπερα όχθη, σε άρθρο γνώμης στο περιοδικό Washington Examiner, υπό τον τίτλο «How the US should respond to Turkey’s strings-attached gift to Sweden», ο γνωστός και μη εξαιρετέος Μάικλ Ρούμπιν, προειδοποιεί και επιμένει ότι ανεξάρτητα από την ένταξη της Σουηδίας ή όχι, το Κογκρέσο θα πρέπει να απορρίψει οποιοδήποτε πακέτο F-16 για την Τουρκία για δύο λόγους:
Πρώτον, διότι η Τουρκία είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει τα F-16 της όχι για να προωθήσει τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ, αλλά μάλλον για να τα υπονομεύσει και να απειλήσει τους γείτονές της, και
Δεύτερον, με δεδομένο ότι ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν επαίρεται συχνά για την εγχώρια στρατιωτική βιομηχανία της χώρας του.
Η Τουρκία θα χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε όπλο της παράσχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες προκειμένου να βελτιώσει το δικό της οπλοστάσιο και τις εξαγωγές της. Πράγματι, αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο ο Ερντογάν ήθελε τα F-16, υπογραμμίζει ο αρθρογράφος και επιμένει:
Εάν ο Λευκός Οίκος προχωρήσει σε πώληση F-16, το Κογκρέσο θα πρέπει να επιβάλει όρους.
Και εξηγεί:
Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία παρενοχλούσε την Ελλάδα μέσω μη εγκεκριμένων υπερπτήσεων στο έδαφός της και τακτικές παραβιάσεις του εναέριου χώρου της.
Για να πάρει τα F-16, η Τουρκία διέκοψε αυτές τις υπερπτήσεις, τοποθετώντας ουσιαστικά τον εαυτό της στη θέση του νταή που διεκδικεί τώρα επιβράβευση για την αποχή του από την παρενόχληση συμμαθητών του στην παιδική χαρά, επισημαίνεται χαρακτηριστικά.
Σε κάθε περίπτωση, συνεχίζει ο Ρούμπιν, η παύση αυτή πρέπει να είναι μόνιμη. Και τίποτα προς το παρόν δεν εμποδίζει την Τουρκία να επαναλάβει τις προκλήσεις της.
Τουλάχιστον, καταλήγει, ας ληφθεί πρόνοια ώστε να γίνει η παράδοση των μαχητικών σε βάθος δεκαετίας. Ετσι οποιαδήποτε υπερπτήση θα μπορεί και θα πρέπει να οδηγεί σε αυτόματη διακοπή αν όχι σε ακύρωση, περαιτέρω παραδόσεων F-16.