Σε ποιον ανήκει ο Νίκος Μπελογιάννης; Για το ΚΚΕ δεν τίθεται καν το ερώτημα – ο θρύλος της Αριστεράς, ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο ο οποίος εκτελέστηκε τέλη Μαρτίου του 1952 από το μετεμφυλιακό κράτος ήταν ένας δικός του, σπλάχνο από τα σπλάχνα του. Γι’ αυτό και ο γενικός γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, Δημήτρης Κουτσούμπας, κατά την τελετή εγκαινίων της μόνιμης έκθεσης του Νίκου Μπελογιάννη το μεσημέρι της Δευτέρας στην γενέτειρά του την Αμαλιάδα, μίλησε πρώτος, τον χαιρέτησε υψώνοντας τη γροθιά του και καταφέρθηκε ενάντια στους «ριψάσπιδες του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος» και σε «όσους έριξαν το ανάθεμα στη σοσιαλιστική οικοδόμηση του 20ου αιώνα και απαρνήθηκαν τη σοσιαλιστική προοπτική».
Ηταν μια μπηχτή για τους επόμενους που θα μιλούσαν.
Στο τελετουργικό ακολούθησαν ομιλίες του Προέδρου της Βουλής Νίκου Βούτση και του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Ο τελευταίος είπε ότι ο Μπελογιάννης ανήκει σε όλους τους Ελληνες. Ηταν εμφανές ότι ο κ. Τσίπρας, πρώην κνίτης (σπλάχνο του ΚΚΕ δηλαδή) που πήγε με τους «αναθεωρητές», με τον Συνασπισμό και μετέπειτα ΣΥΡΙΖΑ, θέλησε να εμφανιστεί ως ενωτικός, τουλάχιστον σε σύγκριση με τον δογματικό κομμουνισμό του κ. Κουτσούμπα.
«Ο Νίκος Μπελογιάννης, με το ήθος, την στάση του απέναντι στους στρατοδίκες, καταξιώθηκε ως μια ιστορική μορφή που υπερβαίνει τα όρια της Αριστεράς» σημείωσε ο Πρωθυπουργός. «Αυτό που διεκδίκησε ο Νίκος Μπελογιάννης, για λογαριασμό ολόκληρου του λαού, ήταν το δικαίωμα να επιστρέψει ο τόπος στη δημοκρατική ομαλότητα», προσέθεσε και υπενθύμισε ότι η εκτέλεσή του -όπως και αυτές τόσων άλλων κομμουνιστών- τορπίλισαν τότε κάθε προσπάθεια εθνικής συνεννόησης.
Και υπό αυτήν την έννοια όντως έτσι ήταν. Πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι το ΚΚΕ έψαχνε έναν μάρτυρα και τον βρήκε στο πρόσωπο του Μπελογιάννη. Και από την άλλη η Δεξιά δεν ήθελε επ ουδενί να επικρατήσει η κατευναστική πολιτική του τότε πρωθυπουργού Νικόλαου Πλαστήρα που τρία χρόνια μετά το τέλος του Εμφυλίου είχε στο πρόγραμμά του την απελευθέρωση των εκτοπισμένων και των πολιτικών κρατουμένων και ενδεχομένως ακόμα και μια νομιμοποίηση του ΚΚΕ. Η εκτέλεση του Μπελογιάννη επανέφερε τα πάθη, τους διαχωρισμούς και τους συμβολισμούς.
Οι οποίοι κρατούν μέχρι και σήμερα, ιδίως στους κόλπους της Αριστεράς για την οποία ο Μπελογιάννης είναι ένα είδος ιδεολογικού τοτέμ. Ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ είχε προηγηθεί το προηγούμενο διάστημα μια «μάχη» για την πολιτική κληρονομιά του Μπελογιάννη. Το ΚΚΕ είχε εκφράσει δημοσίως τη δυσαρέσκεια του για τις εκδηλώσεις τιμής προς το πρόσωπο του Μπελογιάννη από την κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό. «Τέτοιου είδους “τιμές” αποστεώνουν την ουσία και συγκαλύπτουν την αιτία του ηρωισμού του Μπελογιάννη και των άλλων στελεχών του Κόμματος», έγραφε ο υπεύθυνος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ Μάκης Μαΐλης, επισημαίνει «Το Βήμα».
Το ΚΚΕ συνέδραμε πάντως στον εμπλουτισμό της μόνιμης έκθεσης με υλικό που είχε στο αρχείο του, ενώ ο γραμματέας του παρέδωσε το όπλο του Μπελογιάννη όταν ήταν πολιτικός επίτροπος στον ΔΣΕ. Μεταξύ του υλικού που προσέφερε το ΚΚΕ είναι οι σημειώσεις που κρατούσε ο Μπελογιάννης στη διάρκεια της δίκης του, το βιογραφικό που έγραψε ο ίδιος στον ΔΣΕ, αλλά και το πρωτότυπο του τελευταίου γράμματός του πριν από την εκτέλεση.
Παρά ταύτα, η αντιπαράθεση συνεχίστηκε και στην εκδήλωση στην Αμαλιάδα. Οπως αναφέρουν τοπικά μέσα, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του κ. Τσίπρα αποχώρησαν επιδεικτικά οι εκατοντάδες οπαδοί του ΚΚΕ που βρίσκονταν στον χώρο.
Πέρα από τον Πρωθυπουργό και τον κ. Κουτσούμπα, στην Αμαλιάδα παραβρέθηκαν ο Πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, ο πρόεδρος της Ενωσης Κεντρώων Βασίλης Λεβέντης, μέλη της κυβέρνησης, βουλευτές και εκπρόσωποι τοπικών φορέων.
Αναφερόμενος στην εκτέλεση «εκατοντάδων Μπελογιάννηδων» τα μετεμφυλιακά χρόνια, ο κ. Τσίπρας τόνισε ότι δεν εκτελέστηκαν γιατί αποτελούσαν κίνδυνο, αλλά «για να τορπιλιστεί κάθε προοπτική πολιτικής και εθνικής συνεννόησης που θα εδραίωνε τη δημοκρατία μετά από τα σκληρά και βάρβαρα χρόνια του Εμφυλίου.
» Εκτελέστηκαν για να συνεχίσουν να κυβερνούν οι ξένες δυνάμεις».
Ο Μπελογιάννης καταξιώθηκε σαν μια μορφή που η ακτινοβολία της υπερβαίνει τα όρια της παράταξης που υπηρέτησε, τόνισε ακόμη ο κ. Τσίπρας, κάνοντας αναφορά στην δράση του Μπελογιάννη κατά την κατοχή, «την ώρα που άλλοι ήταν στο πλευρό του κατακτητή στα Τάγματα Ασφαλείας».
«Δεν αρνήθηκε την πολιτική του τοποθέτηση, δεν αρνήθηκε την ιδεολογία του στο στρατοδικείο», πρόσθεσε και συνέχισε αναφερόμενος στη δίκη και την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη παρά το τεράστιο κύμα συμπαράστασης στο εξωτερικό.
Οπως επισήμανε τέλος ο Αλέξης Τσίπρας, για την Αριστερά ο Μπελογιάννης είναι ήρωας, αλλά η ευρύτερη παρακαταθήκη του αφορά την «μαχητική υπεράσπιση των δημοκρατικών αξιών», την οποία αναγνωρίζει στον Μπελογιάννη «το σύνολο των δημοκρατικών δυνάμεων στον τόπο».
Εκλεισε παραφράζοντας τους στίχους του Γιάννη Ρίτσου: «αυτό το χώμα είναι δικό μας και δικό σας, αυτό το αίμα είναι δικό μας και δικό σας, αυτή η ιστορία ανήκει σε όλους τους Ελληνες, σε όλους μας».
Στην ομιλία του ο γενικός γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, χαρακτήρισε τον Νίκο Μπελογιάννη «άξιο τέκνο, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ» και συμπλήρωσε ότι «ο Μπελογιάννης ζει, γιατί το κίνημα που τον έθρεψε και τον διαπαιδαγώγησε, ζει και αναπτύσσεται. Μέσα σ’ αυτό το κίνημα, σ’ αυτό το Κόμμα, το ΚΚΕ, έμαθαν όλοι οι “Μπελογιάννηδες” να παλεύουν “χωρίς ύπνο και ξεκούραση, για να φτιάξουν έναν κόσμο στο μπόι των ονείρων και των ανθρώπων”».
Συνέχισε λέγοντας ότι «σε περιόδους ήττας, δυσκολιών, πολύτιμες υπηρεσίες στον αντίπαλο προσέφεραν τότε και προσφέρουν πάντα, οι ριψάσπιδες του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος», μιλώντας για όσους «έριξαν το ανάθεμα στη σοσιαλιστική οικοδόμηση του 20ου αιώνα και απαρνήθηκαν τη σοσιαλιστική προοπτική».
» Φτάνουν σε σημείο να πλασάρουν το συμβιβασμό τους, μιλώντας για “επαναστάσεις” και “ανατροπές”, εμφανίζοντας τον εαυτό τους ως συνεχιστές της ΕΑΜικής παράδοσης, των επαναστατικών παραδόσεων, των μεγάλων ταξικών και απελευθερωτικών αγώνων. Κάνουν απεγνωσμένες προσπάθειες να εμφανιστούν ως συνεχιστές του αγώνα του ηρωικού ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ της ΕΠΟΝ, του ΔΣΕ, της ΕΔΑ των δεκαετιών του ’50 και του ’60, προσπαθώντας να καπηλευτούν αγώνες του λαού μας και φυσικά πάντα αποκόβοντας από αυτούς τους αγώνες το πραγματικό, το ριζοσπαστικό περιεχόμενο τους.
» Αυτό που διδάσκει όμως η ΕΑΜική εθνική αντίσταση, οι αγωνιστές σαν τον Μπελογιάννη, είναι η ασυμβίβαστη και αδιάλλακτη πάλη, όταν όλα τα “σκιάζει η φοβέρα και τα πλακώνει η σκλαβιά”, είναι το να μην υποτάσσεσαι σε έναν αρνητικό συσχετισμό δύναμης, σε έναν αντίπαλο που μπορεί να φαντάζει πανίσχυρος», κατέληξε.
Βούτσης: «Εργαζόμαστε για να μη διαιωνίζονται τα εμφύλια πάθη»
«Κοιτάζουμε κατάματα την ιστορία μας, διδασκόμαστε, εμπνεόμαστε, τιμούμε όσους άφησαν αδρό το αποτύπωμά τους. Εργαζόμαστε για την αποκατάσταση και την ανασύσταση της ιστορικής μνήμης, γιατί θεωρούμε πως η προσπάθεια αυτή είναι μια διαχρονική καταξίωση της δημοκρατίας μας», υπογράμμισε ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, κατά τη διάρκεια του χαιρετισμού του. Επισήμανε δε ότι «εργαζόμαστε για να ενώνουμε και για να απομονώνονται τα διχαστικά κηρύγματα, να μη διαιωνίζονται τα εμφύλια πάθη».