Η Τουρκία δεν μπορεί να σταματήσει την πρόσβαση ρωσικών πολεμικών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα μέσω των στενών της, όπως έχει ζητήσει η Ουκρανία, λόγω μιας ρήτρας σε μια διεθνή συνθήκη που επιτρέπει στα σκάφη να επιστρέφουν στη βάση τους. Αυτό δήλωσε την Παρασκευή ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, απαντώντας στην έκκληση του Κιέβου να κλείσει τα στενά των Δαρδανελίων.
Την Πέμπτη η Ουκρανία κάλεσε την Τουρκία να εμποδίσει τη διέλευση ρωσικών πολεμικών πλοίων από τα στενά των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου που οδηγούν στη Μαύρη Θάλασσα, μετά την έναρξη της πλήρους κλίμακας ρωσικής επίθεσης από ξηράς, αέρος και θαλάσσης.
Ρωσικές δυνάμεις έφθασαν σε ουκρανικά λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και της Αζοφικής Θάλασσας στο πλαίσιο της εισβολής.
Βάσει της Συνθήκης του Μοντρέ (1936), η Τουρκία έχει τον έλεγχο των Στενών και μπορεί να περιορίσει τη διέλευση πολεμικών πλοίων σε περίοδο πολέμου ή αν απειληθεί, όμως το αίτημα έχει φέρει τη χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ σε δύσκολη θέση καθώς προσπαθεί να διαχειριστεί τις δυτικές δεσμεύσεις της και να διευρύνει τις σχέσεις με τη Ρωσία.
Σε δηλώσεις του στο Καζακστάν, ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου είπε πως η Τουρκία εξετάζει το αίτημα του Κιέβου αλλά είπε πως η Ρωσία έχει το δικαίωμα βάσει της Συνθήκης να επιστρέφει πλοία της στη βάση τους, σε αυτήν την περίπτωση στη Μαύρη Θάλασσα.
Αρα ακόμη κι αν η Τουρκία αποφασίσει έπειτα από μια νομική διαδικασία να δεχθεί το αίτημα της Ουκρανίας και να κλείσει τα στενά στα ρωσικά πολεμικά πλοία, είπε, η απαγόρευση θα ισχύει μόνο στην αντίθετη κατεύθυνση, από τις βάσεις τους προς τη Μεσόγειο.
«Αν χώρες που εμπλέκονται στον πόλεμο υποβάλουν αίτημα για επιστροφή των σκαφών τους στις βάσεις τους, αυτό θα πρέπει να επιτραπεί», δήλωσε ο Τσαβούσογλου σύμφωνα με την εφημερίδα Hurriyet.
Ο Τσαβούσογλου πρόσθεσε πως Τούρκοι νομομαθείς προσπαθούν ακόμη να προδιορίσουν αν η σύγκρουση στην Ουκρανία μπορεί να οριστεί ως πόλεμος, κάτι που θα επέτρεπε την επίκληση της εντολής της συνθήκης.
Ο πρεσβευτής της Ουκρανίας στην Τουρκία, Βασίλ Μποντνάρ, δήλωσε την Παρασκευή πως το Κίεβο περιμένει μια «θετική απάντηση» από την Άγκυρα στο αίτημά του.
Ο Τσαβούσογλου επανέλαβε επίσης την εναντίωση της Άγκυρας στην επιβολή οικονομικών κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας, μια θέση που έχει διαχωρίσει την Τουρκία από τους περισσότερους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ που έχουν ήδη ανακοινώσει τέτοια μέτρα.
Η Τουρκία έχει καλλιεργήσει καλές σχέσεις τόσο με τη Ρωσία όσο και με την Ουκρανία. Έχει πει πως η ρωσική επίθεση είναι απαράδεκτη και πως υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας αλλά έχει αποφύγει να χρησιμοποιήσει λέξεις όπως “εισβολή” για να περιγράψει αυτό που συμβαίνει.
Η Άγκυρα επιδιώκει τη συνεργασία με τη Μόσχα στον αμυντικό και τον ενεργειακό τομέα αλλά έχει πουλήσει επίσης drones στην Ουκρανία και έχει υπογράψει συμφωνία συμπαραγωγής και άλλων. Εναντιώνεται επίσης στη ρωσική πολιτική στη Συρία και τη Λιβύη, καθώς και στην προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014.