Πλήρης ημερών, σε ηλικία 98 ετών, απεβίωσε ένας εμβληματικός διανοούμενος της Ιταλίας, ο Εουτζένιο Σκάλφαρι, ο οποίος άφησε ανεξίτηλο ίχνος στη δημοσιογραφία της πατρίδας του (και της Ευρώπης). Εκτός από ιδρυτής και διευθυντής της καθημερινής κεντρώας εφημερίδας Repubblica και του περιοδικού L’Espresso, o Σκάλφαρι υπήρξε συγγραφέας, οικονομολόγος, επιχειρηματίας και πολιτικός.
Η έκδοση των δύο προαναφερθέντων εντύπων που συνδέθηκαν άρρηκτα με το όνομά του χαρακτηρίστηκε στην Ιταλία «θαύμα». Τα φύλλα του Σκάλφαρι γεννήθηκαν «από το τίποτα», όπως λένε οι Ιταλοί, αλλά μέσα σε λίγα χρόνια κατάφεραν να κατακτήσουν την κορυφή της κυκλοφορίας στις κατηγορίες τους.
Φυσικά, ο ίδιος έζησε και κατέγραψε την ταραχώδη ζωή της Ιταλίας του 20ού αιώνα: το καθεστώς του Μουσολίνι πρωτίστως (νεότατος, μάλιστα, είχε δημοσιεύσει κείμενά του σε φασιστικά περιοδικά), την τρομερή μεταπολεμική ανάπτυξη, βιομηχανική και κοινωνική, το «χταπόδι» της Μαφίας που θέριευε και σκέπαζε όλη τη χώρα, τα σκοτεινά «χρόνια του μολυβιού» της ακροαριστερής και ακροδεξιάς τρομοκρατίας – τα πάντα.
Πρώτος μεγάλος σταθμός στη καριέρα του ρωμαίου δημοσιογράφου που ήταν συμμαθητής του Ιταλο Καλβίνο υπήρξε η ίδρυση του εβδομαδιαίου πολιτικού περιοδικού L’Espresso, το 1955, μαζί με τον επιχειρηματία Αρίγκο Μπενεντέτι, της Olivetti. Τότε αν;eλαβε διευθυντικά καθήκοντα, αλλά και οικονομικού συντάκτη. Από το 1962 και έπειτα ο Σκάλφαρι πρωτοπόρησε, αναλαμβάνοντας μόνος του τα ηνία της εκδοτικής επιχείρησης και τον ρόλο του διευθυντή-μάνατζερ – κάτι πρωτοποριακό για την Ιταλία εκείνα τα χρόνια. Αυτόν τον ίδιο διπλό ρόλο θα παίξει με επιτυχία και στην εφημερίδα Repubblica, στο δεύτερο έντυπο που ίδρυσε, το 1976.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ως απόστρατος του Τύπου, ο Σκάλφαρι τα αφιέρωσε στη συγγραφή της αυτοβιογραφίας του και διαφόρων λογοτεχνικών έργων. Μάλιστα ανέπτυξε και στενές σχέσεις με τον πάπα Φραγκίσκο – το 2019 εξέδωσε και βιβλίο για τις συναντήσεις τους. Από πολιτικής πλευράς, ο Σκάλφαρι υπήρξε φιλελεύθερος κεντρώος και συνεργάστηκε με τρία κόμματα: με το Φιλελεύθερο αμέσως μετά τον Β’ΠΠ και κατόπιν με τους Ριζοσπάστες και τους Σοσιαλιστές. Εξελέγη βουλευτής το 1968 ως ανεξάρτητος, με τη βοήθεια των Σοσιαλιστών.
Σεβασμός απ’ όλους
Το ιταλικό πολιτικό προσωπικό εξέφρασε την οδύνη του για τον θάνατο του Σκάλφαρι. Ανακοινώσεις και δηλώσεις λύπης και σεβασμού έκαναν ο πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας Σέρτζο Ματαρέλα, ο πρώην πρωθυπουργός και πρώην πρόεδρος της Κομισιόν Ρομάνο Πρόντι, η πρόεδρος της Γερουσίας Ελιζαμπέτα Κασελάτι, ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του κόμματος Φόρτσα Ιτάλια Σίλβιο Μπερλουσκόνι ως «αντίπαλος» του εκλιπόντος, ο γραμματέας του Δημοκρατικού Κόμματος Ενρίκο Λέτα, υπουργοί της κυβέρνησης Μάριο Ντράγκι, κ.ά. Ακόμη και ο Ματέο Σαλβίνι της Λέγκας τον αποχαιρέτισε με δυο καλές αράδες: «Ο Σκάλφαρι ήταν ο μεγάλος πρωταγωνιστής της ιταλικής δημοσιογραφίας των τελευταίων δεκαετιών».