Τα τουρκικά… «μελτέμια» ήρθαν να διαταράξουν την πολυπόθητη νηνεμία στο Αιγαίο και λίγες εβδομάδες πριν από τη συνάντηση Ερντογάν – Μητσοτάκη στην Αγκυρα (και παραμονές του νέου γύρου συνομιλιών για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στην Αθήνα), οι γείτονες επέστρεψαν στη λεκτική κλιμάκωση και τη λογική των τελεσιγράφων προς την ελληνική πλευρά, με αφορμή αυτή τη φορά την εξαγγελία του Πρωθυπουργού για την ανακήρυξη δύο θαλάσσιων πάρκων: ενός στο Αιγαίο, που προκάλεσε την ενόχληση των Τούρκων, όπως αυτή διατυπώθηκε και με επίσημη ανακοίνωση (εδώ) του υπουργείου Εξωτερικών, και ενός στο Ιόνιο.
Το θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο, στο πλαίσιο της άσκησης ενός ακόμη αδιαμφισβήτητου δικαιώματος της χώρας μας, αποτέλεσε μιας «πρώτης τάξεως» αφορμή για τους γείτονες ώστε να επανέλθουν δριμύτεροι στη γνωστή, ευθεία αμφισβήτηση της κυριαρχίας ελληνικών νησιών του Αιγαίου.
«Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα προσπαθεί εδώ και καιρό να αξιοποιήσει σχεδόν κάθε πλατφόρμα στο πλαίσιο των θεμάτων του Αιγαίου. Παρά τη βελτίωση το τελευταίο διάστημα στις σχέσεις μας, φαίνεται ότι η Ελλάδα εκμεταλλεύεται και αυτή τη φορά φορά τα περιβαλλοντικά ζητήματα», διαμαρτυρήθηκε σε ανακοίνωσή του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών και άρχισε ξανά τις γνωστές νουθεσίες, επανερχόμενο στην ευθεία αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στη βάση των παντελώς αστήρικτων και ανεδαφικών αξιώσεων της Αγκυρας:
«Συνιστούμε στην Ελλάδα να μη χρησιμοποιεί τα προβλήματα του Αιγαίου, καθώς και τα ζητήματα που αφορούν το καθεστώς ορισμένων νησιών, βραχονησίδων και βράχων των οποίων η κυριαρχία δεν έχει παραχωρηθεί στην Ελλάδα από τις διεθνείς συμφωνίες, στο πλαίσιο της δικής της ατζέντας».
Εκεί όμως που πραγματικά ξεπέρασαν τον εαυτό τους στο τουρκικό ΥΠΕΞ ήταν με την αναφορά στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, όταν η Τουρκία αγνοεί, περιφρονεί (και αρνείται να υπογράψει) την UNCLOS – τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας:
«Από την άλλη πλευρά, υπενθυμίζουμε ότι το Διεθνές Δίκαιο της Θαλάσσης ενθαρρύνει τη συνεργασία, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών θεμάτων, μεταξύ των παράκτιων κρατών σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες και στο πλαίσιο αυτό, η χώρα μας είναι πάντα έτοιμη να συνεργαστεί με την Ελλάδα στο Αιγαίο Πέλαγος».
Στο πλαίσιο αυτό, η Αγκυρα δηλώνει ότι δεν θα αποδεχθεί οποιεσδήποτε de facto καταστάσεις που μπορεί να δημιουργήσει η Ελλάδα σε γεωγραφικούς σχηματισμούς με αμφισβητούμενο καθεστώς και ότι τα εν λόγω θαλάσσια πάρκα δεν θα έχουν καμία νομική συνέπεια στο πλαίσιο των προβλημάτων μεταξύ των δύο χωρών στο Αιγαίο Πέλαγος».
Παρά το γεγονός ότι η Αθήνα κράτησε χαμηλούς τόνους για το θέμα (όπως άλλωστε αποτυπώθηκε και στην ανακοίνωση-απάντηση του υπουργείου Εξωτερικών, με την επισήμανση ότι η Τουρκία πολιτικοποιεί ένα αμιγώς περιβαλλοντικό ζήτημα), η Αγκυρα κλιμάκωσε περαιτέρω τόσο με εκτενείς αναφορές στον τουρκικό Τύπο όσο και με δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών, όπως π.χ., από τον εκπρόσωπο του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ, Ομέρ Τσελίκ.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, ο γνωστός για τις συχνά-πυκνά «πύρινες» τοποθετήσεις του κατά της Ελλάδας, βγήκε να κατηγορήσει την ελληνική κυβέρνηση ότι σαμποτάρει τη διαδικασία ομαλοποίησης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, για να στείλει κατά πάγια τακτική ένα ακόμη μήνυμα-τελεσίγραφο:
«Η Τουρκία δεν θα επιτρέψει σε καμία περίπτωση οποιαδήποτε προσέγγιση για την ανακήρυξη αυτού του Θαλάσσιου Πάρκου. Εκτιμούμε ότι η ανακήρυξη των θαλάσσιων πάρκων αποτελεί αναμφίβολα μια κατάσταση που αφενός σαμποτάρει αυτή τη διαδικασία ομαλοποίησης και αφετέρου εκμεταλλεύεται την περιβαλλοντική ευαισθησία μέσω μιας μονομερούς επίσπευσης».
Εκείνο όμως που ενόχλησε περισσότερο την Αγκυρα ήταν οι δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Αμυνας, Νίκου Δένδια, ο οποίος πιάνοντας το νήμα από την ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών ότι «η Ελλάδα ασκεί εξωτερική πολιτική χωρίς καμία διάθεση υποχώρησης στα κυριαρχικά της δικαιώματα και με βάση το Διεθνές Δίκαιο», χαρακτήρισε σε δηλώσεις του στον ΣΚΑΪ τις τουρκικές αντιδράσεις απαράδεκτες και ασόβαρες.
«Δηλαδή στους Αντίπαξους, όταν ψαρεύω, πρέπει να τηλεφωνήσω στους Τούρκους αν μπορώ;» διερωτήθηκε, για να συμπληρώσει απαντώντας στη νέα τουρκική απόπειρα ευθείας αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας σε μια σειρά από νησιά και βραχονησίδες του Αιγαίου: «Αν είναι δυνατόν να ζητήσουμε την άδεια της Τουρκίας για να προστατεύουμε το περιβάλλον των Κυκλάδων».
Με αυτούς τους μαξιμαλισμούς, παρατήρησε ο κ. Δένδιας, η Τουρκία αυτοαναιρείται και πρέπει να αντιληφθεί ότι η Ελλάδα έχει συγκεκριμένα δικαιώματα στο Αιγαίο που προκύπτουν από το Διεθνές Δίκαιο.
Αντί απάντησης, το τουρκικό υπουργείο Αμυνας «ανέβασε» σχεδόν αμέσως μετά τις δηλώσεις Δένδια, μία φωτογραφία με πλοία του τουρκικού Στόλου και το αφήγημα περί Γαλάζιας Πατρίδας:
Το οξύμωρο της επίκλησης του Διεθνούς Δικαίου από την Αγκυρα στην ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ για το θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο, όταν η γείτων αρνείται πεισματικά να υπογράψει την UNCLOS, ανέδειξε εκ νέου ο υπουργός Εθνικής Αμυνας από το βήμα του 1ου Συνεδρίου Θαλάσσιας Ασφάλειας με θέμα «Οι διαστάσεις της θαλάσσιας ασφάλειας και ο ρόλος τους στην ελευθεροπλοΐα».
«Στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο», παρατήρησε ο κ. Δένδιας, «υπάρχει ένας τουρκικός αναθεωρητισμός, ο οποίος δεν δέχεται την UNCLΟS ως κανόνα επιλύσεως της διαφοράς με την Ελλάδα, αλλά γενικά ως κανόνα επίλυσης των διεθνών διαφορών. Θεωρεί ότι μπορεί να δημιουργηθεί στην ευρύτερη περιοχή ένα sui generis δίκαιο, το οποίο να υπηρετεί τα συμφέροντά της».
«Η ελληνική θέση είναι η εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου και η εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, με τις λύσεις που αυτό προσφέρει», ξεκαθάρισε ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, υπογραμμίζοντας το αυτονόητο (που δεν τολμούν να παραδεχθούν στην άλλη πλευρά του Αιγαίου) ότι «μια τέτοια θέση αφενός μεν επιλύει τις περισσότερες διεθνείς διαφορές και αμφισβητήσεις, θα έλυνε και αν η Τουρκία συμφωνούσε να συνυπογράψει την UNCLΟS, παραδείγματος χάριν, το 95% της διαφοράς μας με την Τουρκία διαμιάς».