Οι εκλογές της 14ης Μαΐου στην Τουρκία είναι οι πρώτες μετά από δεκαετίες όπου το αποτέλεσμα μπορεί να κριθεί στο νήμα. Μετά από 20 χρόνια και στον απόηχο των καταστροφικών σεισμών του Φεβρουαρίου, με τους 50.000 νεκρούς, η πολιτική ηγεμονία του Ταγίπ Ερντογάν εμφάνισε ρωγμές, το καθεστώς του έχει κλονιστεί και η ενωμένη αντιπολίτευση προβάλλει πλέον ως σοβαρός διεκδικητής της εξουσίας.
Η εκλογική κούρσα είναι οριακή και ο Ερντογάν αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη πρόκληση μέχρι τώρα από τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος εκπροσωπεί ένα μπλοκ έξι κομμάτων, έχοντας εξασφαλίσει επίσης την υποστήριξη περισσότερων ομάδων της αντιπολίτευσης.
Τα εκατομμύρια των νέων ψηφοφόρων, που θα βρεθούν στην κάλπη για πρώτη φορά, αποτελούν σχεδόν το 8% του εκλογικού σώματος και πολλοί στην Τουρκία τους θεωρούν ως τη μεγαλύτερη ομάδα αναποφάσιστων ψηφοφόρων. Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, ότι όλοι οι υποψήφιοι για την προεδρία προσπάθησαν να τους προσελκύσουν. Το παράδοξο σε αυτή την προσπάθεια προσεταιρισμού της τουρκικές νεολαίας είναι ότι ο μεν Ερντογάν έχει μπει πια στα 70, ενώ ο Κιλιτσντάρογλου είναι ακόμα μεγαλύτερος, έχει κλείσει τα 74 του χρόνια.
Ο Ερντογάν δίνει έμφαση στην πρόοδο στους τομείς της άμυνας και την τεχνολογίας, ο Κιλιτσντάρογλου υπόσχεται μεγαλύτερες ελευθερίες και καλύτερες προοπτικές απασχόλησης, παρατήρησε σε ρεπορτάζ του το BBC, το οποίο συνομίλησε με νέους τούρκους ψηφοφόρους λίγες ημέρες πριν τις κρίσιμες προεδρικές εκλογές.
Η 20χρονη Γκιζέμ υποστηρίζει ότι ο πρόεδρος είναι αυτός που έχει βελτιώσει τις ελευθερίες στην Τουρκία. «Ο καθένας είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει τώρα. Η αντιπολίτευση ήταν αυτή που περιόρισε τις ελευθερίες πριν από δεκαετίες. Τα κορίτσια που φορούσαν μαντίλα, όπως εγώ, δεν επιτρέπονταν στα πανεπιστήμια» λέει.
Για τον Σαλίχ, επίσης 20 ετών, η επιλογή δεν θα μπορούσε να είναι πιο ξεκάθαρη. «Νομίζω ότι ο Ερντογάν είναι ένας χαρισματικός ηγέτης, είναι σημαντικό να υπάρχει τέτοιο χάρισμα στην τουρκική πολιτική» λέει. Πιστεύει ότι ο Ερντογάν μπορεί να οικοδομήσει πάνω στα προηγούμενα επιτεύγματά του, επενδύοντας στο μέλλον της Τουρκίας.
Αλλά πολλοί νέοι διαφωνούν. «Αν κερδίσει ξανά ο Ερντογάν, η ζωή θα είναι ένας εφιάλτης για όλους μας» λέει ο Περίτ, ένας 23χρονος φοιτητής στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος φυλακίστηκε και πέρασε σχεδόν δύο μήνες στην απομόνωση επειδή συμμετείχε σε διαμαρτυρία για τον διορισμό φιλοκυβερνητικού κοσμήτορα στο διάσημο Πανεπιστήμιο Μπογκαζίκι.
Ο Περίτ έχει ψηφίσει μόνο μία φορά στο παρελθόν και οι φίλοι του Σουντέ και Εμρού είναι μεταξύ των πέντε εκατομμυρίων νέων ψηφοφόρων που δεν έχουν γνωρίσει κανέναν άλλο τούρκο ηγέτη στη ζωή τους εκτός από τον Ερντογάν.
Η ζωή για τους νέους στην Τουρκία γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη, παραπονιέται ο Εμρού, επισημαίνοντας ότι ο πληθωρισμός είναι στα ύψη, κοντά στο 44% σήμερα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία. «Δεν έχεις την πολυτέλεια να σπουδάζεις, πρέπει να βρεις και δουλειά πλήρους απασχόλησης για να τα βγάλεις πέρα» εξηγεί.
Οπως και οι φίλοι της, η Σουντέ σχεδιάζει να ψηφίσει την αντιπολίτευση στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της Κυριακής. «Δεν αισθάνομαι ασφαλής για να εκφράσω τα συναισθήματα ή τις απόψεις μου. Γιατί όποτε το κάνω δέχομαι επίθεση» λέει. Της επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 12 μηνών με αναστολή, νωρίτερα μέσα στο έτος, για συμμετοχή στις διαδηλώσεις του Μπογκαζίκι.
Ο Περίτ πιστεύει ότι μετά από 20 χρόνια στην εξουσία του Ερντογάν και του κόμματός του, ήρθε η ώρα της αλλαγής. «Δύο δεκαετίες είναι πολύ μεγάλος χρόνος για να αλλάξει η νοοτροπία των ανθρώπων: η κατανόησή τους για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εάν ο Ερντογάν κερδίσει ξανά, αυτές μπορεί να είναι οι τελευταίες μας εκλογές. Το καθεστώς μπορεί και πρέπει να αλλάξει».
Ο Κιλιτσντάρογλου είναι ο κύριος αντίπαλος και διεκδικητής της προεδρίας από τον Ερντογάν. Δύο άλλοι υποψήφιοι διεκδικούν την προεδρία – ο Μουχαρέμ Ιντζέ, ένας εθνικιστής κεντροαριστερός πολιτικός, και ο Σινάν Ογκάν, από την εθνικιστική Δεξιά.
Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι και οι δύο απευθύνονται κυρίως σε νεαρούς ψηφοφόρους, επομένως οι υποστηρικτές του μπλοκ της αξιωματικής αντιπολίτευσης φοβούνται ότι θα μπορούσαν να «κλέψουν» ψήφους από τον Κιλιτσντάρογλου και να οδηγήσουν τις εκλογές σε δεύτερο γύρο, δύο εβδομάδες αργότερα. Για να κερδίσει από την πρώτη Κυριακή, ένας υποψήφιος πρέπει να εξασφαλίσει περισσότερες από τις μισές ψήφους.
Καθοριστική θα είναι και η ψήφος των γυναικών, οι οποίες αποτελούν το 50,6% του συνόλου του εκλογικού σώματος. Εκτιμάται ότι οι συντηρητικές γυναίκες βοήθησαν να έρθει ο Ερντογάν στην εξουσία πριν από δύο δεκαετίες, αλλά πλέον η υποστήριξή τους φαίνεται να μειώνεται.
Η απόφασή του να αποσύρει την Τουρκία από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης –μια διεθνή συμφωνία που αποσκοπεί στην προστασία των γυναικών από την ενδοοικογενειακή βία– έχει αποξενώσει πολλές γυναίκες και έχει προκαλέσει έντονες διαμαρτυρίες.
Στο παρελθόν, ο πρόεδρος Ερντογάν είχε χαρακτηρίσει τις γυναίκες που δεν είναι μαμάδες «μισές γυναίκες». Παράλληλα, τις συμβουλεύει να κάνουν τουλάχιστον τρία παιδιά και ισχυρίζεται ότι άνδρες και γυναίκες δεν μπορούν να έχουν ίση μεταχείριση.
Η φεμινίστρια Γκιουλσούμ Καβ υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση δεν πιστεύει στη σεξουαλική ισότητα και λέει ότι οι ελευθερίες των γυναικών έχουν περιοριστεί: «Δέχονται επίθεση επειδή φορούν σορτς, οι γυναίκες μουσικοί απειλούνται με ποινές φυλάκισης λόγω του τρόπου που ντύνονται και οι καλλιτέχνες καταδικάζονται επειδή ασκούν κριτική σε υποθέσεις σεξουαλικών επιθέσεων» λέει.
«Το καθεστώς θέλει οι γυναίκες να κάθονται στο σπίτι και να μην κάνουν τίποτα. Αλλά οι γυναίκες έχουν αλλάξει, και θα αλλάξουν και την Τουρκία» καταλήγει.