Τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα προτού καλυτερέψουν. Ετι περαιτέρω. Αυτή είναι ίσως η μόνη ασφαλής πρόβλεψη που μπορεί να γίνει για το άμεσο μέλλον σε σχέση με τις μετακινήσεις και τα ταξίδια.
Το τελευταίο τρίμηνο του 2020 και το πρώτο τρίμηνο του 2021 «είναι οριστικά και 100% χαμένο για τον τουρισμό. Προσωπικά εκτιμώ ότι και το δεύτερο τρίμηνο θα περάσει, για να δούμε αντίδραση της αγοράς», είπε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Γιάννης Ρέτσος στην πρώτη ενημερωτική συζήτηση με δημοσιογράφους, μετά την αρχή της πανδημίας, τον Απρίλιο.
Πρόκειται για μια «πολύ δύσκολη παγκόσμια συγκυρία» και αυτό «οδηγεί σε αγώνα επιβίωσης, όχι μόνο του ελληνικού τουρισμού, αλλά της κοινωνίας και της οικονομίας». Ο επικεφαλής του τουριστικού τομέα, υπογράμμισε ως «εκ των ων ουκ άνευ» τη χρονική επέκταση των υφιστάμενων μέτρων στήριξης «τουλάχιστον μέχρι τον Μάρτιο του 2021», γιατί «πολλοί κλάδοι θα χρειαστούν στήριξη για όλο το πρώτο εξάμηνο του 2021 και κυρίως η αγορά εργασίας». Το μεγάλο ζήτημα είναι οι εργαζόμενοι των επιχειρήσεων.
Ζητούμενο και η «έστω και πρόσκαιρη» μείωση του ΦΠΑ, αλλά «θα μπει στο τραπέζι στην κατάλληλη χρονική συγκυρία», όταν θα υπάρχει εμβόλιο και εμπορική δραστηριότητα. Τότε «ο ανταγωνισμός θα είναι αδυσώπητος. Η Ιταλία και η Ισπανία έχουν καταρρεύσει» αλλά όταν επανέλθουν «θα έχουν σημαντικά ανταγωνιστικές τιμές και θα ανακάμψουν άμεσα», τόνισε.
Ο ίδιος τήρησε εκ νέου αποστάσεις για τη «διεκδικητική φωνή» του τομέα, λέγοντας ότι «ως ΣΕΤΕ η επιλογή μας θα είναι να κινηθούμε με άξονα τον ρεαλισμό και τη σοβαρότητα». Γιατί «όταν χάνεται το έδαφος κάτω από τα πόδια σου, υπάρχουν και φωνές που αγγίζουν τα όρια του λαϊκισμού». Για να προσθέσει ότι «έχουμε μια κυβέρνηση που ακούει και συζητά». Τα μέτρα του Μαΐου ελήφθησαν «μετά από συνεχή συζήτηση με την κυβέρνηση».
Η ρευστότητα είναι «τεράστιο ζήτημα» αυτή την ώρα για τις επιχειρήσεις και ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ αναφέρθηκε στα δύο υποστηρικτικά εργαλεία, την επιστρεπτέα προκαταβολή και τις χρηματοδοτήσεις από το Ταμείο Εγγυοδοσίας. «Είναι σημαντικό επίσης το τι θα προκύψει ως χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης», συμπλήρωσε, διαπιστώνοντας καθυστέρηση στην εκταμίευση και εκφράζοντας τον προβληματισμό «πώς το κράτος θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί την οικονομία χωρίς χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης».
Σε μια τόσο δύσκολη συγκυρία «είναι προφανές ότι και επιχειρήσεις δεν θα τα καταφέρουν και θα αλλάξουν χέρια», εκτίμησε, απαντώντας σε ερώτηση για τον κίνδυνο ξενοδοχεία να αλλάξουν ιδιοκτήτη. «Τα ξενοδοχεία στην Ελλάδα αλλάζουν χέρια από το 2009», είπε, αναφέροντας εκτίμηση του αντίστοιχου τουριστικού φορέα στην Ιταλία ότι το 40% των επιχειρήσεων θα χρεοκοπήσουν. «Η οικονομία μας είναι πολύ προστατευτική και αυτό έχει τα καλά του και τα κακά του». Οι τράπεζες «έχουν αναστείλει οποιαδήποτε υποχρέωση έως το τέλος του 2021». Ωστόσο μπορεί να έχει δημιουργηθεί «και δομικό πρόβλημα στις επιχειρήσεις του τουρισμού», δήλωσε.
Η τουριστική χρονιά προφανώς δεν κύλησε με βάση τις προβλέψεις και στην ουσία ο ελληνικός τουρισμός «έχασε το 80% των εισπράξεων του 2019», με τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις να κινούνται μεταξύ 3-3,5 δισ. ευρώ.
Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ υπεραμύνθηκε του ανοίγματος της σεζόν, καθώς «ο τουρισμός απέδειξε ότι μπορεί να αντεπεξέλθει, στην πρωτοφανή συγκυρία». Και θέλησε να πει «ένα μεγάλο «μπράβο» στους ανθρώπους του τουρισμού, οι οποίοι «εργάστηκαν σε πολύ δύσκολες συνθήκες». Ωστόσο, «εκείνο που δεν μπορούσαμε να δούμε το καλοκαίρι είναι το πώς θα λειτουργούσαν οι άλλες αγορές», πρόσθεσε, αναφερόμενος στο καθυστερημένο και σύντομο άνοιγμα της βρετανικής αγοράς, αλλά και τις δύο αγορές «που μας πλήγωσαν πολύ» εισοδηματικά και «δεν άνοιξαν ποτέ». Τις ΗΠΑ και τη Ρωσία.
Και από δω και πέρα τι;
«Ο,τι πεις σήμερα, θα σε εκθέσει αύριο», τόνισε ο κ. Ρέτσος, σχετικά με την πρόβλεψη για την ερχόμενη χρονιά. Παραδοσιακά, τα προηγούμενα χρόνια, ο Νοέμβριος ήταν ο μήνας της πρώτης αποτίμησης για την επόμενη σεζόν στη Διεθνή Εκθεση Τουρισμού του Λονδίνου World Travel Market. Φέτος και αυτή θα πραγματοποιηθεί ψηφιακά, λόγω των έκτακτων συνθηκών. Παραδοσιακά, λοιπόν, οι επιχειρήσεις στο Λονδίνο θα έκλειναν συμφωνίες, θα έκαναν συναντήσεις δια ζώσης και θα μοίραζαν υλικό. Φέτος όλα αυτά θα επιχειρηθεί να γίνουν ψηφιακά. Μια νέα πραγματικότητα εδραιώνεται.
Μπροστά μας έχουμε και ένα διευρυμένο lockdown στην Ευρώπη. «Ισως είναι ο προάγγελος μιας συντονισμένης ενέργειας για όταν τα υγειονομικά δεδομένα βελτιωθούν», είπε ο κ. Ρέτσος. Για να τονίσει ότι αν υπάρχει ένα αίτημα προς την Ευρώπη «είναι να διαμορφωθεί μια συντονισμένη δράση σχετικά με τις μετακινήσεις και τα ταξίδια». Η μετακίνηση «είναι το διακύβευμα». Αν δεν υπάρξει «ενιαία πολιτική, δεν μπορεί να υπάρξει ανάκαμψη».
Σε κάθε περίπτωση όμως, ακόμα και αν δεν υπάρξει κάτι έκτακτο και η δραστηριότητα επανέλθει σταδιακά από το δεύτερο τρίμηνο του 2021, οι αεροπορικές εταιρίες «δεν θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν πάνω από το 60% της δυναμικότητάς τους», κάτι που «βάζει «κόφτη» για την κίνηση προς Ελλάδα», δήλωσε. Αυτό σημαίνει ότι – αν όλα κυλήσουν κανονικά – το 2021 «προβλέπουμε το 50% των εσόδων του 2019».
Και ποιο θα είναι το εργαλείο της χώρας, ως προορισμός για τη διεθνή αγορά;
Η ασφάλεια αποκτά άλλη σημασία μέσα σε τόση επισφάλεια.
Η χώρα θα τοποθετηθεί «όχι ως ασφαλής προορισμός, αλλά ως προορισμός που ξέρει να διαχειρίζεται πρωτόκολλα», κατέληξε.