Εκπροσωπεί τον ιδιωτικό τομέα του τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, με τη συμμετοχή περισσότερων από 100 διευθύνοντες συμβούλους και 160 επιχειρήσεις, με ετήσιο τζίρο κοντά στα 650 δισ. δολάρια. Κατά μία έννοια είναι το αντίστοιχο του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (ΠΟΤ), ο οποίος εκπροσωπεί κυβερνήσεις.
Η Γκλόρια Γκεβάρα Μάντζο ανέλαβε τα ηνία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδίων και Τουρισμού (World Travel & Tourism Council – WTTC) τον Αύγουστο του 2017. Την εποχή που το φαινόμενο «υπερτουρισμός» γινόταν ευρέως γνωστό, με τους κατοίκους της Βαρκελώνης να διαμαρτύρονται στην παραλία. Ακολουθώντας την πορεία και άλλων πόλεων και περιοχών, όπως η Βενετία, το Άμστερνταμ και το Τιρόλο.
Έκτοτε, η πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του παγκόσμιου φορέα κωδικοποιεί τις προτεραιότητες και τα ζητούμενα για το μέλλον. Μιλά για τον σχεδιασμό και την αξία του πριν από τη διαχείριση της κρίσης, για την ποιότητα, την καινοτομία, την ασφάλεια στα ταξίδια, τη βίζα. Αλλά και για τις δημόσιες υποδομές, που είναι απαραίτητες στους προορισμούς που θέλουν να αντέξουν την επιτυχία. Πέρυσι, το WTTC ανέθεσε μια μελέτη για τον υπερτουρισμό στην εταιρία McKinsey. Στη φετινή 18η Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής του στο Μπουένος Αϊρες, στις 18 και 19 Απριλίου, θα προσεγγίσει το θέμα με τον τίτλο: «Οι άνθρωποι μας, ο κόσμος μας, το μέλλον μας». Γιατί τον τουρισμό πρέπει να τον απολαμβάνουν τόσο οι ταξιδιώτες, όσο και οι κάτοικοι μιας περιοχής.
Έχοντας διατελέσει Γραμματέας Τουρισμού στο Μεξικό και Διευθύνουσα Σύμβουλος του Μεξικανικού Οργανισμού Τουρισμού τη διετία 2010 – 2012, καθώς και υπουργός επί κυβέρνησης Φελίπε Καλντερόν, η κυρία Γκεβάρα έχει μακρά εμπειρία στο αντικείμενο.
Η ίδια παρουσίασε στοιχεία για τον τουρισμό στην έναρξη της Διεθνούς Έκθεσης Τουρισμού ΙΤΒ στο Βερολίνο πριν από λίγες ημέρες. Ο ετήσιος τζίρος του τομέα αναλογεί σε ποσοστό 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ, με 7,6 τρισ. δολάρια, 300 εκατ. θέσεις εργασίας (μία στις δέκα), 30% των παγκόσμιων εξαγωγών και 800 δισ. δολάρια σε επενδύσεις.
Θετικές είναι και οι προοπτικές: ανάπτυξη 4% ετησίως, με τον τζίρο να υπολογίζεται ότι το 2027 θα ανέλθει στα 11,5 τρισ. δολάρια και τις διεθνείς αφίξεις στα 1,8 δισ. έως το 2030.
«Αυτό θα είναι μια πρόκληση. Θα πρέπει να προετοιμαστούμε γι΄ αυτή την αύξηση», σχολίασε.
Είναι ένα ερώτημα όμως αν ο τουρισμός απολαμβάνει τη θέση που του αξίζει στη διεθνή, ευρωπαϊκή ή εθνική ατζέντα.
«Με δεδομένη την οικονομική σημασία του ο τομέας ταξιδιών και τουρισμού συχνά δεν αναγνωρίζεται τόσο όσο θα έπρεπε», απαντά. «Στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχει μια αυξανόμενη εκτίμηση της σημασίας του λόγω του ότι ο τομέας έχει δημιουργήσει εκατομμύρια θέσεις εργασίας και έχει συμβάλει στην ανάκαμψη από την κρίση σε πολλές χώρες. Δυστυχώς όμως, πολλές φορές τον θεωρούν ως δεδομένο”. Και προσθέτει: «Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η βιομηχανία του τουρισμού συμβάλλει με 10% στο ΑΕΠ, συγκεκριμένα με 1,5 τρισ. ευρώ και είναι υπεύθυνη για πάνω από 11% των θέσεων εργασίας (26,5 εκατομμύρια θέσεις)». Ενώ σχολιάζει και τον «καίριο ρόλο» του τουρισμού «στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας».
Πολλά από τα ζητήματα που έχουν προκύψει και συνδέονται με την ανάπτυξη του τομέα, όπως ο υπερτουρισμός, η ασφάλεια, η συνδεσιμότητα, η οικονομία διαμοιρασμού, η καινοτομία, η εκπαίδευση, η διευκόλυνση των θεωρήσεων, είναι στην κορυφή της ατζέντας στον διεθνή διάλογο, αλλά και σε διασκέψεις, όπως των υπουργών Τουρισμού στη Διεθνή Έκθεση Τουρισμού WTM 2017 τον Νοέμβριο στο Λονδίνο, όσο και στην Ευρωπαϊκή Ημέρα Τουρισμού τον ίδιο μήνα στις Βρυξέλλες.
Πώς ιεραρχούνται όλα αυτά;
«Με βάση τις εισηγήσεις των κορυφαίων στελεχών (CEO) και των ηγετών του ιδιωτικού τομέα, προβάλλουμε τρεις προτεραιότητες: την ασφάλεια και τη διευκόλυνση των ταξιδιών, τη διαχείριση κρίσεων και τη βιώσιμη ανάπτυξη:
«Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια και τη διευκόλυνση των ταξιδιών, θα συνεργαστούμε με σημαντικούς οργανισμούς, όπως οι IATA (International Air Transport Association), WEF (World Economic Forum), WTO (World Tourism Organization), CLIA (Cruise Lines International Association), ICAO (International Civil Aviation Organization) και PATA (Pacific Asia Travel Association), ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε και να χρησιμοποιήσουμε βιομετρικά στοιχεία για να ενισχύσουμε την ασφάλεια, να προσφέρουμε καλύτερη εμπειρία και να δημιουργήσουμε περισσότερες θέσεις εργασίας».
«Η «διαχείριση κρίσεων και η ετοιμότητα είναι μια ακόμα προτεραιότητα. Ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να συμμετέχει στην προετοιμασία, όχι μόνο για την ανάκαμψη, αλλά και για τη διαχείριση της κρίσης», τονίζει.
Αλλά, υπογραμμίζει, «καθώς ο τουρισμός αναπτύσσεται σε όλο τον κόσμο, η διατήρηση μιας βιώσιμης ανάπτυξης είναι ζωτικής σημασίας. Χρειαζόμαστε έναν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, εμπλέκοντας τους δημόσιους και ιδιωτικούς τομείς, καθώς και τις κοινότητες».
Και ποιος είναι σήμερα ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα; «Ο ιδιωτικός τομέας είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία θέσεων εργασίας», λέει η πρόεδρος του WTTC. «Πρέπει να συνεχίσουμε τη συνεργασία με τις κυβερνήσεις σε όλα τα επίπεδα, αλλά επίσης να συμπεριλάβουμε τις κοινότητες και όλους τους εμπλεκόμενους, για να έχουμε σχεδιασμό με μακροπρόθεσμη προοπτική. Οι τοπικές κοινωνίες σε πολλές περιπτώσεις δεν συνδέονται. Θα έπρεπε. Δουλεύοντας μαζί και διαχέοντας τα οφέλη του τομέα μας, μπορούμε να έχουμε μια μακροπρόθεσμη και βιώσιμη ανάπτυξη».
Και ο υπερτουρισμός πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί; «Δεν υπάρχει λύση που να ταιριάζει σε όλους» απαντά η κυρία Γκεβάρα. «Έχουμε τόσες πολλές διαφορετικές περιπτώσεις. Κάθε περίπτωση πρέπει να εξεταστεί ξεχωριστά και με διαφορετική προσέγγιση. Αυτό που κάναμε στην έκθεση που παρουσιάσαμε με τη McKinsey, είναι να χαράξουμε μια κατεύθυνση με ένα πλαίσιο το οποίο βοηθά να προχωρήσουμε και να επιλύσουμε το ζήτημα. Ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός είναι κρίσιμης σημασίας, όπως και η σχέση συνεργασίας μεταξύ της κυβέρνησης, του ιδιωτικού τομέα και της κοινότητας. Πρέπει να προχωρήσουμε από τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, PPP (Public – Private Partnerships) στη συνεργασία δημόσιου, ιδιωτικού τομέα και κοινότητας, PPC (Public, Private, Communities). Και να διασφαλίσουμε ότι ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας εμπλέκονται άμεσα με τις κοινότητες ώστε να αναζητήσουν την καλύτερη εναλλακτική για τον συγκεκριμένο προορισμό. Δουλεύουμε πολύ στενά με τους εταίρους και τα μέλη μας για να βοηθήσουμε στην εξεύρεση των καλύτερων λύσεων», δηλώνει. Και εκφράζει την πεποίθηση ότι «η Σαντορίνη ήδη επεξεργάζεται ένα σχέδιο».
Σε γενικές γραμμές, οι περισσότεροι προορισμοί έχουν στόχο τους αριθμούς: κυρίως την αύξηση των διεθνών αφίξεων. Με την εμφάνιση του υπερτουρισμού πρέπει να αλλάξει κάτι στο μέλλον; «Τα ταξίδια και ο τουρισμός θα συνεχίσουν να αυξάνονται», προβλέπει. «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι όλοι θα ωφεληθούν από αυτό. Η ανάπτυξη πρέπει να είναι περιλαμβάνει όλους τους εμπλεκόμενους και η προσοχή θα πρέπει να στραφεί και στα δύο. Χρειαζόμαστε την ποιότητα αλλά και την ποσότητα. Πρέπει να υπάρχει μια ξεκάθαρη στρατηγική για την αύξηση της δαπάνης από τους ταξιδιώτες, τη διαφοροποίηση του προϊόντος, την κάλυψη της υψηλής και της χαμηλής τουριστικής περιόδου και τα οφέλη στις τοπικές κοινότητες, σε όλους τους ανθρώπους που εξαρτώνται από αυτόν τον τομέα».
Εδώ βάζει το «στοίχημα» της ποιότητας. «Πρέπει να δώσουμε στους επισκέπτες την ευκαιρία να ξοδέψουν χρήματα, να προσφέρουμε αυθεντικότητα και την αίσθηση του τόπου. Πρέπει να αυξήσουμε τη διάρκεια της διαμονής. Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζετε τον στόχο σας και να προωθήσετε ανάλογα σε αυτόν. Τα πάντα σχετίζονται με τις μοναδικές εμπειρίες και τη μεγιστοποίηση της κάθε ευκαιρίας. Αν έχετε τους επισκέπτες, αλλά δεν υπάρχει τίποτα για αγορά ή ποιότητα, τότε χάσατε την ευκαιρία».
Η αύξηση των θέσεων εργασίας στο άμεσο μέλλον είναι ένα από τα βασικά στοιχεία της δυναμικής του τουρισμού. Για την αναβάθμισή τους όμως καθοριστικός είναι ο ρόλος του κράτους, των ιδιωτικών φορέων και των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. «Ο τουρισμός είναι ένας από τους λίγους κλάδους στον κόσμο στον οποίο οι άνθρωποι μπορούν να ξεκινήσουν χωρίς προσόντα και να διαμορφώσουν μια σταδιοδρομία, φθάνοντας μέχρι διευθυντικές θέσεις», αναφέρει η κυρία Γκεβάρα. Και σημειώνει ότι «οι δημόσιοι και ιδιωτικοί τομείς μαζί με την ακαδημαϊκή κοινότητα θα πρέπει να ενώσουν δυνάμεις ώστε να παρέχουν περισσότερα μαθήματα δεξιοτήτων, για να δημιουργήσουν περισσότερες ευκαιρίες. Αυτός ο τομέας επιτρέπει την κινητικότητα όπως κανένας άλλος. Οπότε, όσο περισσότερο προετοιμάζεσαι, τόσο μεγαλύτερες ευκαιρίες έχεις για να ανελιχθείς. Αξιοποιώντας την τεχνολογία και την εκπαίδευση επιτρέπουμε αυτή την ανέλιξη».
Τελικά ο τομέας μπορεί να είναι πιο συναφής με την πολιτική, την οικονομία και την κοινωνία; «Ο τουρισμός είναι μια δύναμη για το καλύτερο, καθώς συμβάλλει στην ανάπτυξη της Οικονομίας», δηλώνει. «Πολλές χώρες κατάφεραν να ανακάμψουν από την οικονομική κρίση, πολλές πόλεις μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν τα ταξίδια ως τη μόνη ευκαιρία να φέρουν την ευημερία στους πολίτες τους και πολλοί πολίτες μπόρεσαν να περιορίσουν τη φτώχεια λόγω των ευκαιριών που προσφέρουν τα ταξίδια. Έχουμε πολλά παραδείγματα σε μικρούς προορισμούς, σε αγροτικές περιοχές, σε μικρές τοποθεσίες, μέχρι τις μεγάλες πόλεις, όπου ο τουρισμός είναι η σημαντικότερη δραστηριότητα που παρέχει οφέλη στην οικογένεια», υπογραμμίζει.
Και καταλήγει: «Ο τουρισμός πρέπει να τοποθετηθεί ως ο καλύτερος εταίρος των κυβερνήσεων για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Και ένας από τους λίγους που θα προσφέρει πολλές ευκαιρίες στο μέλλον».