Τα νέα μοσχοβίτικα στούντιο της Mosfilm | EPA/YURI KOCHETKOV
Επικαιρότητα

Το χολιγουντιανό μποϊκοτάζ έδωσε ζωή στη ρωσική βιομηχανία φιλμ

Οδοιπορικό στα νέα στούντιο της ιστορικής κινηματογραφικής εταιρείας Mosfilm με αφορμή τα 100ά γενέθλια του ρωσικού σινεμά. Πώς η ντόπια παραγωγή ενισχύθηκε από τις λόγω Ουκρανικού κυρώσεις των Αμερικανών και σε επίπεδο θεάματος
Protagon Team

Ρεπορτάζ για την κρατική ρωσική εταιρεία παραγωγής κινηματογραφικών έργων Mosfilm έκανε η Repubblica με την ευκαιρία συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη γέννηση του ρωσικού (σοβιετικού, τότε) σινεμά. Θύμισε τη σημασία του κινηματογράφου για τους μπολσεβίκους, μνημόνευσε την προπαγανδιστική σημασία που του απέδιδε ο Λένιν (χωρίς, όμως, να αναφέρει ότι ο Στάλιν ήταν παθιασμένος με τα κωμικά αμερικανικά φιλμ της εποχής του) και έγραψε ότι και σήμερα, «στη Ρωσία του Πούτιν», ανάλογη σπουδή υπάρχει για το σινεμά.

Φυσικά, έκανε τις δέουσες αναφορές στα εμβληματικά φιλμικά έργα της Σοβιετικής Ενωσης –από το «Θωρηκτό Ποτέμκιν» του Σεργκέι Αϊζενστάιν, του 1925, μέχρι το «Σολάρις» του Αντρέι Ταρκόφσκι, του 1972– προτού αποφανθεί ότι «η Mosfilm ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία, παρά το μποϊκοτάζ των εταιρειών του Χόλιγουντ λόγω Ουκρανικού». Και η ιταλίδα συντάκτρια άρχισε την περιδιάβασή της στον κόσμο του ρωσικού σινεμά.

«Οι Σοβιετικοί έχτισαν την πρώτη σοβιετική κινηματογραφούπολη, η οποία αργότερα έλαβε την ονομασία Mosfilmovskaja, στα νοτιοδυτικά της Μόσχας, εκεί όπου βρίσκεται ακόμα και σήμερα. Η ιστορικός Γκαγιάνε Αμπαρτσουμιάν μάς είπε ότι σκοπός δεν ήταν η αντιγραφή του Χόλιγουντ, αλλά η συγκέντρωση όλων των απαραίτητων για τις παραγωγές στοιχείων.

»Επισήμως η φίρμα Mosfilm εμφανίστηκε το 1936. Μετά τον Β’ΠΠ έπεσε πολύ χρήμα στην παραγωγή φιλμ, όμως ύστερα από το 1991, όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ενωση, η Mosfilm παρήκμασε. Τα στούντιο έσωσε από τον θάνατο ο σκηνοθέτης Καρέν Σαχναζάροφ, όταν διορίστηκε διευθυντής της, το 1998. Από τότε η εταιρεία ανέκτησε κεφάλαια και έφτιαξε και νέες εγκαταστάσεις, όπου φυλάσσονται στολές εποχής, μαζί και αυτές που χρησιμοποιήθηκαν στο βραβευμένο με Οσκαρ ‘‘Πόλεμος και ειρήνη’’ του Σεργκέι Μπόνταρτσιουκ, του 1966».

Ο διευθυντής της Mosfilm, σκηνοθέτης Καρέν Σαχναζάροφ (EPA/YURI KOCHETKOV)

Την Ιταλίδα εντυπωσίασαν οι άμαξες που είδε στα στούντιο της Mosfilm, απαραίτητες για τη φιλμογράφηση των αριστουργημάτων της προσοβιετικής και σοβιετικής ρωσικής λογοτεχνίας, τα έπιπλα που χρησιμοποιήθηκαν «σε αμέτρητες ταινίες για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», οι προτομές του Λένιν, διάφορα αντίγραφα πινάκων, ακόμη και «τα γυαλιστερά κοστούμια που χρησιμοποιήθηκαν στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας».

Και τα υπόλοιπα στοιχεία, βέβαια: «Η ανανεωμένη Mosfilm σήμερα απασχολεί μόλις 400 άτομα, όμως οι ξεναγοί μας μάς είπαν ότι, ανάλογα με τις παραγωγές, υπάρχουν και ημέρες που στα στούντιο φιλοξενούνται ακόμη και 5.000 άτομα. Χθες, λόγου χάρη, εδώ μπορούσε να δει κανείς δεκάδες ηθοποιούς». Κατόπιν έδωσε στοιχεία για την τωρινή παραγωγή της εταιρείας. «Κάθε χρόνο εδώ γυρίζονται περίπου 100 φιλμ και τηλεταινίες. Το σήμα, όμως, της Mosfilm φέρουν ελάχιστες. Η τελευταία παραγωγή έγινε πέρυσι τον Μάιο και ήταν μια αστυνομική ταινία εποχής».

Η Corriere  έγραψε ότι οι υπάλληλοι που τη διαφώτισαν για το σήμερα του ρωσικού σινεμά τόνισαν ότι οι καιροί έχουν αλλάξει. Κάποτε το κράτος έριχνε λεφτά με τη σέσουλα στη Mosfilm, όμως στην εποχή μας, παρά το γεγονός ότι εξακολουθεί και παραμένει κρατική εταιρεία, το μάνατζμεντ είναι προσανατολισμένο στην αγορά. Η Mosfilm έχει εξοπλιστεί με τεχνολογία αιχμής για τα προϊόντα της, όμως καλύπτει τα έξοδά της μόνη της, χωρίς έξτρα βοήθειες.

Βάσει όσων μετέφεραν στην ανταποκρίτρια οι Ρώσοι, η νέα πρόκληση που αντιμετωπίζει η εταιρεία είναι η εκμετάλλευση του κενού που δημιούργησε στην αγορά το χολιγουντιανό μποϊκοτάζ με αφορμή το Ουκρανικό. Προ διετίας οι ξένες ταινίες αντιπροσώπευαν περίπου τα ¾ των εσόδων των σινεμά, μάλιστα το Κρεμλίνο σκεφτόταν την επιβολή πλαφόν στις προβολές των ξένων φιλμ, ώστε να προωθηθούν οι ντόπιες, ιδίως «όσες προωθούσαν τις οικογενειακές αξίες, τη στρατιωτική δόξα και την Κριμαία, όπως και έγινε με πολλές από τις τελευταίες παραγωγές της Mosfilm».

Η ιταλίδα συντάκτρια έγραψε ότι ορισμένοι αιθουσάρχες κατάφεραν να παρακάμψουν και το φιλμικό μποϊκοτάζ των Αμερικανών, αλλά με παράνομο τρόπο: αγοράζοντας αντίγραφα των χολιγουντιανών φιλμ στο Καζακστάν μέσω Telegram και προβάλλοντάς τα χωρίς εξουσιοδότηση.

Τέλος πάντων, το μποϊκοτάζ είχε ευεργετικές συνέπειες στη Mosfilm: «Οι ρωσικές παραγωγές πέρυσι απέφεραν 28 δισ. ρούβλια στα ταμεία από τα συνολικά 40 δισ. ρούβλια των γενικών εισπράξεων. Επίσης, παλαιά ρωσικά φιλμ ξαναβγήκαν στις αίθουσες. Και σε πρόσφατη συνέντευξή του ο ίδιος ο Σαχναζάροφ παραδέχθηκε ότι το μποϊκοτάζ του Χόλιγουντ ήταν ‘‘δώρο’’ για τη ρωσική κινηματογραφική παραγωγή. Μάλιστα, αναρωτήθηκε πώς μπορεί να το αξιοποιήσει καλύτερα η κινηματογραφική Ρωσία».