Το εντυπωσιακό πορτρέτο φιλοτεχνήθηκε γύρω στο 1700 από τον γάλλο Νικολά ντε Λαρζιλιέρ (1656-1746), έναν από τους πιο φημισμένους προσωπογράφους της εποχής, ο οποίος πριν καταλήξει να διευθύνει τη Βασιλική Ακαδημία Ζωγραφικής και Γλυπτικής της Γαλλίας, προσέφερε τις υπηρεσίες του και σε δύο βασιλείς της Γηραιάς Αλβιόνας, στον Κάρολο Β’ και στον διάδοχό του, τον Ιάκωβο B’.
Περί τους δυόμισι αιώνες αργότερα, συγκεκριμένα το 1940, ο πίνακας λεηλατήθηκε από τους Ναζί. Ανακτήθηκε, ωστόσο, έπειτα από μία πενταετία, από αμερικανούς στρατιώτες, που τον βρήκαν, μαζί με χιλιάδες άλλα έργα τέχνης που είχαν συσσωρεύσει οι Ναζί, στο Κάστρο Νοϊσβανστάιν, την πρώην κατοικία του βασιλιά Λουδοβίκου Β’ της Βαυαρίας. Στον εντοπισμό των λεηλατημένων έργων είχε συμβάλει σημαντικά η Ροζ Βαλάν, μια ιστορικός Τέχνης και μέλος της Γαλλικής Αντίστασης, η οποία, εργαζόμενη σε ένα μουσείο του Παρισιού, είχε καταφέρει να καταγράψει τη συστηματική κλοπή έργων τέχνης από τους γερμανούς εισβολείς.
Την περασμένη Πέμπτη το «Portrait d’une femme, à mi-corps» (Πορτρέτο μιας γυναίκας, μισό σώμα), όπως ονομάστηκε ο πίνακας, δημοπρατήθηκε στο Παρίσι από τον οίκο Christie’s, με τον νέο του ιδιοκτήτη να καταβάλλει 529.200 ευρώ για να τον αποκτήσει (ενώ η αρχική εκτιμώμενη τιμή κυμαινόταν μεταξύ 50.000 και 80.000 ευρώ).
Η προσωπογραφία απεικονίζει μια άγνωστη γυναίκα, μέλος της γαλλικής αριστοκρατίας –ή haute bourgeoisie στα γαλλικά– ενώ η πορσελάνινη επιδερμίδα της και η αστραφτερή κόκκινη και ασημένια κάπα της καταδεικνύουν το ταλέντο του γάλλου ζωγράφου.
Τη δεκαετία του 1930 ο πίνακας ανήκε στη συλλογή έργων τέχνης του βαρόνου Φιλίπ ντε Ρότσιλντ (της γνωστής οικογένειας). Εχοντας επίγνωση των αντισημιτικών μέτρων που είχαν υιοθετήσει οι Ναζί στη Γερμανία, καθώς και της απειλής που συνιστούσε η επεκτατική εξωτερική πολιτική του Χίτλερ, ο βαθύπλουτος εβραίος οινοποιός συσκεύασε τα πολύτιμα έργα τέχνης του (συμπεριλαμβανομένης της προσωπογραφίας του Λαρζιλιέρ) σε κιβώτια και τα έβαλε σε ένα θησαυροφυλάκιο στην Αρκασόν, κοντά στο Μπορντό, στη νοτιοδυτική Γαλλία, όπως αναφέρουν οι λονδρέζικοι Times σε ρεπορτάζ τους.
Στη συνέχεια, ωστόσο, συνελήφθη από την κυβέρνηση του Βισί και του αφαιρέθηκε η γαλλική υπηκοότητα, ενώ τα περιουσιακά στοιχεία του κατασχέθηκαν, περιλαμβανομένων ενός αμπελώνα και της συλλογής του έργων τέχνης, τα περισσότερα από τα οποία μεταφέρθηκαν, το 1941, στο μουσείο Jeu de Paume του Παρισιού. Κατέληξαν, τελικά, στο Νοϊσβανστάιν, το επιβλητικό –«παραμυθένιο», όπως γράφουν οι Times– κάστρο στους πρόποδες των Αλπεων, που χτίστηκε από τον Λουδοβίκο Β’ της Βαυαρίας τον 19ο αιώνα για να καταστεί λίγο πριν από τα μέσα του 20ού αποθήκη για χιλιάδες πίνακες, γλυπτά, κοσμήματα και έπιπλα που λεηλάτησαν οι Ναζί από τη Γαλλία. Οι οποίοι, ωστόσο, δεν είχαν αντιληφθεί ότι η Ροζ Βαλάν, μια συνεσταλμένη υπάλληλος στο Jeu de Paume που μιλούσε άπταιστα γερμανικά, κρυφάκουγε τις συνομιλίες τους και κατέγραφε τους προορισμούς των τρένων και φορτηγών που επρόκειτο να μεταφέρουν τους γαλλικούς θησαυρούς (σε κάθε έργο αντιστοιχούσε ένας κωδικός απογραφής: ο R437, που δόθηκε στην προσωπογραφία του Λαρζιλιέρ, διακρίνεται ακόμη στο τελάρο του πίνακα). Οταν το Παρίσι απελευθερώθηκε το 1944, η Βαλάν μοιράστηκε τις πληροφορίες της με τον αμερικανό υπολοχαγό Τζέιμς Ρόριμερ, ένα από τα περίπου 350 μέλη της μονάδας Μνημείων, Καλών Τεχνών και Αρχείων των Συμμαχικών Δυνάμεων.
Μεταξύ των «Monuments Men», όπως ήταν γνωστοί, περιλαμβάνονταν επιμελητές, ιστορικοί τέχνης καθώς και καλλιτέχνες, ενώ αποστολή τους ήταν να εντοπίζουν και να προστατεύουν λεηλατημένα έργα τέχνης. Ο Ρόριμερ, ο οποίος ως πολίτης είχε εργαστεί ως επιμελητής στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, ξεκίνησε για το Νοϊσβανστάιν με περιορισμένο αριθμό ανδρών κατά τις τελευταίες ημέρες του Πολέμου. Την 4η Μαΐου 1945 εντόπισαν το τεράστιο πλήθος έργων τέχνης για τα οποία του είχε μιλήσει η Βαλάν, πριν προλάβουν οι Γερμανοί να τα μεταφέρουν αλλού ή να τα καταστρέψουν.
Μάλιστα η στιγμή της μεταφοράς του «Πορτρέτου μιας Γυναίκας» του Λαρζιλιέρ καταγράφηκε σε φωτογραφία, με τον Ρόριμερ να στέκεται με ένα σημειωματάριο στα χέρια, πίσω από τρεις άλλους άνδρες, ο καθένας από τους οποίους κρατά έναν διασωθέντα πίνακα. Το πορτρέτο επιστράφηκε στο Παρίσι και παραδόθηκε στους Ρότσιλντ το 1946, παραμένοντας στη συλλογή τους έως το 1978. Η Ροζ Βαλάν εγκατέλειψε τα εγκόσμια το 1980 σε ηλικία 81 ετών.