Η πρωτοβουλία ανήκε στον (τότε) πρόεδρο της UEFA, Μισέλ Πλατινί, και τον στενό του συνεργάτη, Τζιάνι Ινφαντίνο, σημερινό ηγέτη της FIFA. Αλλά η ιδέα ήταν δανεική. Πρώτοι οι Γερμανοί, με την παροιμιώδη αυτοπειθαρχία τους, είχαν θέσει στους συλλόγους της Μπουντεσλίγκα ανώτατα όρια επιτρεπόμενων δαπανών, που ήταν συνάρτηση της οικονομικής τους κατάστασης.
Το περιβόητο Financial Fair Play έχει τις ρίζες του στο 2009. Συγκεκριμένα, στο πόρισμα – «σοκ» μιας έρευνας που είχε παραγγείλει η ευρωπαϊκή συνομοσπονδία ποδοσφαίρου: 655 κλαμπ της Ευρώπης βρέθηκαν ζημιογόνα, ενώ το 20% από αυτά «φλέρταραν» με την πτώχευση. Επιβίωναν χάρη στο έλεος των ιδιοκτητών τους, που τα χρηματοδοτούσαν από την τσέπη τους. Στο τέλος της σεζόν 2008-2009 οι 20 σύλλογοι της Πρέμιερ Λιγκ, του πρωταθλήματος με τα μεγαλύτερα έσοδα, εμφάνιζαν συνολικά χρέη άνω των τριών δισεκατομμυρίων λιρών, σύμφωνα με την Deloitte.
Ηταν η εποχή που ο ποδοσφαιρικός κόσμος παρακολουθούσε έκπληκτος τον ρώσο μεγιστάνα, Ρομάν Αμπράμοβιτς, ιδιοκτήτη της Τσέλσι από το 2003, να σκορπά ιλιγγιώδη ποσά για να φέρει στους «Μπλε» του Λονδίνου ό,τι καλύτερο σε παίκτες και προπονητές. Εκείνο το καλοκαίρι (του 2009) είχε επιστρέψει στην προεδρία της Ρεάλ Μαδρίτης ο Φλορεντίνο Πέρεθ, ο οποίος, πιστός στο δόγμα των «Galacticos», δεν λογάριασε το χρήμα για να ενισχύσει την ομάδα του με τον Κακά, τον Κριστιάνο Ρονάλντο, τον Καρίμ Μπενζεμά και άλλους «αστέρες» των γηπέδων. Ενα χρόνο νωρίτερα η Μάντσεστερ Σίτι είχε παραδοθεί στους επενδυτές από το Αμπου Ντάμπι. Και ήταν κοινό μυστικό, ότι τα αραβικά κεφάλαια είχαν «βάλει στο μάτι» κι άλλες ευρωπαϊκές ομάδες.
Ολα αυτά θα ήταν σημάδια ότι το σπορ ευημερεί, όμως η έρευνα δεν άφηνε περιθώρια για ψευδαισθήσεις. Επειτα από συζητήσεις επί συζητήσεων, τη σεζόν 2011-2012 το Financial Fair Play μπήκε στη ζωή μας. Ενα δυσνόητο βιβλιαράκι 93 σελίδων γεμάτο πολύπλοκους κανόνες έγινε μεγάλος μπελάς για τους ισχυρούς συλλόγους, που έδωσαν σκληρές μάχες για να το καθυστερήσουν, ή και να πεταχτεί στον κάλαθο των αχρήστων. Αλλά ο Πλατινί ήταν ανένδοτος, όχι μόνο για το καλό του ποδοσφαίρου. Οι μικρότερες ομοσπονδίες, που ήταν η εκλογική του πελατεία, ήθελαν να μπει ένα φρένο στον επεκτατισμό των κορυφαίων αγγλικών, ισπανικών και ιταλικών συλλόγων.
Δέκα χρόνια μετά, το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο είναι έτοιμο να… σκίσει τα μνημόνια και, μάλιστα, με τις ευλογίες της UEFA. Ο κορονοϊός και οι τεράστιες οικονομικές συνέπειες που επέφερε στους ισολογισμούς των ομάδων, άλλαξαν τα δεδομένα. Τα κερδοφόρα κλαμπ είναι, πλέον, μετρημένα στα δάχτυλα. Οι άδειες εξέδρες έχουν αδειάσει τα ταμεία, ακόμη και των ομάδων με τους μεγαλύτερους τζίρους (το σύνολο των ζημιών εκτιμάται στα 8 δισεκατομμύρια ευρώ). Η Μπαρτσελόνα χρωστάει πάνω από ένα δισεκατομμύριο. Η Ρεάλ Μαδρίτης δεν έχει κάνει μεταγραφή εδώ και ένα χρόνο. Η Γιουβέντους υποφέρει για να κρατήσει κοντά της τον Ρονάλντο. Οι Αγγλοι δεν φρόντισαν να έχουν μεγάλο κομπόδεμα – πίστευαν ότι οι «χρυσές εποχές» δεν θα τελειώσουν ποτέ. Εάν το FFP τους δυσκολέψει ακόμη περισσότερο να βάλουν το χέρι στην τσέπη, η μεταγραφική αγορά θα νεκρώσει. Καμία ομάδα δεν θα δώσει τα 180 εκατ. ευρώ που η Μπορούσια Ντόρτμουντ ζητά για τον Χάαλαντ, ή τα ακόμη περισσότερα που θα απαιτήσει η Παρί Σεν Ζερμέν για τον Εμπαπέ.
«Δεν πειράζει, ας παραμείνουν στους συλλόγους τους», θα μπορούσε να πει κάποιος, όμως τα κορυφαία brandnames του ποδοσφαίρου διψούν για νέους ήρωες. Κι έχουν τον τρόπο να πιέσουν την UEFA να τους κάνει τα χατίρια. Η απειλή για τη δημιουργία της ευρωπαϊκής Σούπερ Λιγκ, με απόσχιση από το Τσάμπιονς και το Γιουρόπα Λιγκ, δεν έχει φύγει από το τραπέζι. Μπροστά στο ενδεχόμενο, οι διοργανώσεις της να χάσουν τις πιο «εμπορικές» τους ομάδες, η UEFA είναι πρόθυμη να συμβιβαστεί σε ένα πολύ πιο light θεσμικό πλαίσιο για τα οικονομικά τους. Επιπλέον, η ευρωπαϊκή συνομοσπονδία «καίγεται» να περάσουν τα σχέδιά της για το νέο Τσάμπιονς Λιγκ που φιλοδοξεί να εγκαινιάσει το 2024.
Αλλωστε, το FFP δεν εφαρμόστηκε, ποτέ, όπως θα έπρεπε. Τα χρυσοπληρωμένα νομικά επιτελεία των συλλόγων πάντα έβρισκαν τρόπους να το ξεγελάσουν. Κάποιες «περίεργες» χορηγίες ήταν οι πιο συνηθισμένοι από αυτούς. Πολλές φορές, η ίδια η UEFA έκανε «τα στραβά μάτια». Οπως με την Παρί, που αγοράστηκε από fund του Κατάρ δέκα μήνες μετά τη θεσμοθέτηση του FFP και γιγαντώθηκε σε χρόνο – ρεκόρ. Στη μόνη, ίσως, περίπτωση που αποφάσισε να εξαντλήσει την αυστηρότητά της, όταν συγκρούστηκε μετωπικά με τη Μάντσεστερ Σίτι, η αγγλική ομάδα προσέφυγε στο διεθνές αθλητικό δικαστήριο (CAS) και δικαιώθηκε πανηγυρικά.
Σύμφωνα με την Gazzetta dello Sport, που αποκάλυψε πρώτη το θέμα, η φιλοσοφία του νέου FFP δεν θα είναι το «μπορείς να ξοδεύεις μόνον όσα βγάζεις», αλλά το εξαιρετικά αόριστο «μπορείς να ξοδεύεις όσα χρειάζεσαι για την ενίσχυσή σου». Που, ουσιαστικά, καταργεί όλους τους περιορισμούς. Μάλιστα, αυτή τη φορά το περιεχόμενο του κανονισμού θα γίνει αντικείμενο διαβούλευσης με τους συλλόγους που εκπροσωπούνται από την ECA. Στη συνέχεια, θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με το οποίο έγινε μια πρώτη συζήτηση -με τηλεδιάσκεψη- την περασμένη Πέμπτη.
Επιτέλους, ο σεΐχης Μανσούρ, ή ο Νασέρ αλ-Κελαΐφι, θα μπορούν να ξοδεύουν για τις ομάδες τους χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν.