Η Τρίτη ήταν μια μακρά ημέρα και για τη Μαδρίτη αλλά κυρίως για τη Βαρκελώνη. Ο πρόεδρος της Καταλονίας Κάρλες Πουτζδεμόν είχε κάνει γνωστή από ημέρες την πρόθεσή του να ανακηρύξει την ανεξαρτησία της Καταλονίας, παρά τις απειλές της κυβέρνησης Ραχόι και τις προειδοποιήσεις από την Ευρώπη.
Εξω από το τοπικό κοινοβούλιο της Καταλονίας περισσότεροι από χίλιοι δημοσιογράφοι από όλον τον κόσμο περίμεναν τη μεγάλη στιγμή. Οι άνθρωποι του καταλανού προέδρου έλεγαν αργότερα ότι έλαβε δεκάδες τηλεφωνήματα τα ισχυρά πολιτικά και οικονομικά κέντρα της Ευρώπης που του ζητούσαν να σταματήσει τη διαδικασία ανεξαρτητοποίησης .
Ο Πουτζδεμόν επρόκειτο να ξεκινήσει την ομιλία του στις 6 το απόγευμα, αλλά εκείνη την ώρα στην αίθουσα του τοπικού κοινοβουλίου βρισκόντουσαν μόνον οι βουλευτές της αντιπολίτευσης. Από το γραφείο του Πουτζδεμόν έγινε γνωστό ότι η ομιλία θα καθυστερούσε μία ώρα. Φαίνεται ότι σε εκείνη την ώρα άλλαξαν πολλά. Και το ερώτημα είναι ποιοι ήταν οι «μεσολαβητές» που έπεισαν τελικά τον καταλανό πρόεδρο να κάνει, όχι ένα, αλλά δύο βήματα πίσω. Διότι η επίσημη ανακήρυξη της ανεξαρτησίας δεν ήρθε και επιπλέον δόθηκε από στόματος Πουτζδεμόν μία αόριστη αναβολή «μερικών εβδομάδων» ώστε να υπάρξει η δυνατότητα διαπραγματεύσεων. Το κλειδί κατά την Corriere della Sera, που επιχειρεί να ξετυλίξει το κουβάρι των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων, κρύβεται στην ταυτότητα των «μεσολαβητών».
Σύμφωνα με κύκλους της Βαρκελώνης η εξέλιξη φαίνεται σε πρώτη ανάγνωση να αποτελεί νίκη της γραμμής Ιγκλέσιας – Κολάου, του επικεφαλής των Podemos και της δημάρχου της Βαρκελώνης οι οποίοι επιδίωκαν να δοθεί χρόνος για διάλογο. Ο ίδιος ο Ιγκλέσιας σε πρόσφατες δηλώσεις του είχε εκφραστεί αρνητικά για το ενδεχόμενο μονομερούς ανεξαρτητοποίησης της Καταλονίας. Κατά τον επικεφαλής των Podemos μπροστά σε μία θεσμική εξέγερση των Καταλανών, η κυβέρνηση της Μαδρίτης δεν θα είχε άλλον τρόπο να απαντήσει παρά μόνο με την επιβολή των όσων προβλέπει το άρθρο 155 του ισπανικού Συντάγματος: τη διάλυση της τοπικής Βουλής ή ακόμα και την κήρυξη ολόκληρης της περιφέρειας της Καταλονίας σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Αντίθετα η εξέλιξη αυτή αφήνει τη επόμενη δύσκολη κίνηση στα χέρια του Ραχόι: αν επιλέξει τη ρήξη ίσως χάσει σημαντικό τμήμα της διεθνούς στήριξης καθώς στα μάτια του κόσμου αυτό θα φανεί σαν μια αυταρχική επιλογή. Αν επιλέξει τον διάλογο τότε ίσως όλη η συζήτηση καταλήξει σε μία συνταγματική μεταρρύθμιση προς μία πιο ομοσπονδιακή Ισπανία.
Αλλά ούτε οι Podemos ούτε η Κολάου είχαν τη δύναμη να πείσουν τον Πουτζδεμόν να κάνει πίσω. Το επιτελείο του ισχυρίζεται ότι η πατρότητα της απόφασης ανήκει εξ ολοκλήρου στον ίδιο. Πολλοί όμως υπενθυμίζουν τα τηλεφωνήματα της Μέρκελ στον Ραχόι, αλλά και την ξαφνική και ασυνήθιστη κίνηση του Ντόναλντ Τουσκ. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αφού επί δύο χρόνια δεν δεχόταν να συναντήσει τον καταλανό πρόεδρο, την Τρίτη για πρώτη φορά με δημόσιες δηλώσεις του αναφέρθηκε ονομαστικά σε αυτόν, καλώντας τον να «σεβαστεί τη συνταγματική νομιμότητα και να μην ανακοινώσει μία απόφαση η οποία θα καθιστούσε αδύνατο τον διάλογο». Ηταν αυτό που τον έκανε να αλλάξει γνώμη; Ισως, αν και κάποιοι στη Βαρκελώνη, κατά πληροφορίες της Corriere delal Sera, αναφέρουν και το όνομα της CaixaBank, της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας της Ισπανίας, με 32.000 εργαζόμενους, θεσμικός οικονομικός πυλώνας της Καταλονίας. Και ο νοών νοείτο.
Οι σοσιαλιστές που είναι αντίθετοι με την ανεξαρτησία, παραδέχονται ότι με την κίνησή του αυτή ο Πουτζδεμόν, δυσκολεύει και κάθε δικαστική εναντίον του κίνηση με την κατηγορία της ανταρσίας καθώς δεν υπήρξε θεσμική απόφαση, μόνο μία πολιτική εκτίμηση.
Από την άλλη πλευρά οι αντικαπιταλιστές και φανατικοί υποστηρικτές της ανεξαρτητοποίησης του αριστερού κόμματος Cup – έχουν δέκα βουλευτές στη Βουλή της Καταλονηία – που στηρίζουν την κυβέρνηση Πουτζδεμόν έλαβαν γύρω στις τέσσερις το απόγευμα τον λόγο που ο πρόεδρος επρόκειτο να εκφωνήσει. «Ως και χθες ήμασταν βέβαιοι ότι η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας ήταν δεδομένη», αναφέρουν πηγές του κόμματος. Ηταν πράγματι οι διαμαρτυρίες τους που καθυστέρησαν την έναρξη της ομιλίας του καταλανού προέδρου. «Είχαμε αποφασίσει να ρίξουμε την κυβέρνηση», λένε.
Στο τέλος και αυτοί δέχτηκαν τις παραινέσεις των «μεσολαβητών». Σε αντάλλαγμα έλαβαν μερικές υπογραφές σε ένα έγγραφο που προσθέτει περισσότερα ερωτήματα σε μία τόσο περίεργη ημέρα. Μέσα σε χειροκρτήματα οι βουλευτές της πλειοψηφίας με τον Πουτζδεμόν επικεφαλής υπέγραψαν στην ουσία τη δέσμευσή τους ότι εργάζονται για την ανεξαρτησία. «Η Καταλονία αποκαθιστά την πλήρη κυριαρχία της την οποία για πολύ καιρό απώλεσε, αφού προσπάθησε επί δεκαετίες τη θεσμική συνύπαρξη με τους λαούς της ιβηρικής χερσονήσου» αναφέρεται μεταξύ άλλων στο κείμενο.
«Σε εκείνη τη μία ώρα της καθυστέρησης», εξηγεί ο Νταβίντ Μπονβέι, βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος του προέδρου, «συμφωνήσαμε με το Cup το κείμενο που θα υπογράφαμε. Η πολιτική σημασία του είναι μικρή, γιατί σύμφωνα με τον νόμο για το δημοψήφισμα, η ανεξαρτησία θα πρέπει να ψηφιστεί από το Κοινοβούλιο. Είναι, ας πούμε, ένα χαρτί που το έχουν υπογράψει δημόσια πρόσωπα, χωρίς όμως τη θεσμική τους ιδιότητα». Και έτσι μάθαμε ότι από μηχανορραφίες και δολοπλοκίες ξέρουν και οι Καταλανοί.