Σε πρώτη ανάγνωση, οι εκλογές στο γερμανικό κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας δεν άλλαξαν κάτι: το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) διατήρησε το «κάστρο» του, παρά τις απώλειες που αποδίδονται στην κυβερνητική φθορά, ενώ παράλληλα το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) συνέχισε να υποχωρεί, επιβεβαιώνοντας ότι βρίσκεται σε βαθιά πολιτική κρίση μετά τα 16 χρόνια της διακυβέρνησης Μέρκελ.
Ομως πολλοί αναλυτές εντόπισαν στα αποτελέσματα στην Κάτω Σαξονία ψήγματα κυβερνητικής κρίσης στο Βερολίνο. Από την κάλπη ενισχύθηκαν μεν οι συγκυβερνώντες Πράσινοι αλλά και οι ακροδεξιοί της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (Afd), κάτι που μπορεί να αποδοθεί στην αντισυστημική –λόγω ενεργειακής και οικονομικής κρίσης– ψήφο, όμως μεγάλος χαμένος είναι το Κόμμα των Φιλελευθέρων (FDP), που τώρα αρχίζει να έχει δεύτερες σκέψεις για το πόσο καλό τού κάνει που συμμετείχε στην κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη Ολαφ Σολτς.
Σύμφωνα με την τελευταία επίσημη καταμέτρηση, όπως τη μετέδωσε αργά το βράδυ της Κυριακής το δεύτερο κανάλι της γερμανικής τηλεόρασης ZDF, το SPD, με επικεφαλής τον νυν πρωθυπουργό Στέφαν Βάιλ, συγκέντρωσε 33,2% (-3,7 από το 2017), ενώ δεύτερο, με ψαλιδισμένα ποσοστά, βρέθηκε το CDU με 28% (-5,6). Οι Πράσινοι, ενισχυμένοι, ήταν στην τρίτη θέση με 14% (+5,3). Αντίστοιχη αύξηση των ποσοστών της καταγράφει και η AfD με 11,7% (+5,5).
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του πρώτου καναλιού της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ARD, Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινοι συγκεντρώνουν 69 από τις 135 έδρες του κοινοβουλίου και το πιθανότερο είναι ότι θα σχηματίσουν κυβέρνηση συνεργασίας. Ο Βάιλ, ο οποίος συγκυβερνά με το CDU από το 2017, είχε ήδη προεκλογικά δηλώσει ότι αυτό θα ήταν για τον ίδιο το επιθυμητό σενάριο.
Το πρόβλημα είναι όμως το FDP, που όπως έδειξαν τα αποτελέσματα τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας, έμεινε εκτός κρατιδιακού κοινοβουλίου, καθώς δεν κατάφερε να φθάσει στο όριο του 5%. Με 4,7%, οι Φιλελεύθεροι έμειναν μακριά από το 7,5% των εκλογών του 2017. Και ο αρχηγός τους, Κρίστιαν Λίντνερ, έκανε λόγο για «βραδιά θλίψης», αποδίδοντας τη βαριά ήττα στη συμμετοχή του κόμματος στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
«Δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε έτσι»
Ο Λίντνερ, υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Σολτς, παραδέχτηκε ότι πολλοί από τους παραδοσιακούς υποστηρικτές του κόμματός του δεν αναγνωρίζουν πλέον το FDP ως φιλελεύθερη δύναμη του κέντρου.
«Θεωρούν ότι είμαστε πια και εμείς αριστερό κόμμα», έκρινε. Ωστόσο, απέρριψε το ενδεχόμενο αποχώρησης από τον κυβερνητικό συνασπισμό, μιλώντας για «επίγνωση της ευθύνης» του έναντι της χώρας και των πολιτών. «Εδωσα όρκο. Εχω τις φιλελεύθερες πεποιθήσεις μου, το φιλελεύθερό μας πρόγραμμα. Αλλά έχουμε επίσης και επίγνωση της ευθύνης μας για αυτή τη χώρα και τους ανθρώπους της», προσέθεσε, για να συμπληρώσει.
«Είμαστε στην κυβέρνηση λόγω συναίσθησης της πολιτικής ευθύνης μας, όχι λόγω συνάφειας με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και τους Πράσινους».
Παράλληλα κατηγόρησε το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα ότι επιχειρεί να λεηλατήσει τους ψηφοφόρους των Φιλελευθέρων –είπε χαρακτηριστικά ότι το CDU στις εκλογές της Κάτω Σαξονίας «πολέμησε το FDP αντί για την αριστερή πολιτική».
O Λίντνερ διαβεβαίωσε μεν ότι δεν υπάρχει ενδεχόμενο να εγκαταλείψει την κυβέρνηση Σολτς, όμως ο γενικός γραμματέας του FDP εισηγήθηκε να υπάρξουν συνέπειες στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση μετά το αποτέλεσμα στην Κάτω Σαξονία.
«Εξακολουθεί να ισχύει, όπου κι αν πηγαίνω (ότι) το κόμμα μου έχει μεγάλο πρόβλημα με αυτόν τον συνασπισμό. Δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε έτσι», προειδοποίησε ο Μπιτζάν Τζιρ-Σαράι, μιλώντας στο τηλεοπτικό σταθμό Phoenix. Υποστήριξε ότι οι άλλοι εταίροι προσπαθούν συνεχώς να διακριθούν σε βάρος του FDP.
«Ενας συνασπισμός δεν θα λειτουργήσει εάν οι δύο εταίροι συνεχίζουν να έρχονται με νέες ιδέες για το πώς θα ξοδέψουν χρήματα και ο άλλος εταίρος πρέπει μετά να δει πώς θα βρει χρηματοδότηση. Αυτό δεν μπορεί πλέον να λειτουργήσει», επέμεινε ο Μπιτζάν Τζιρ-Σαράι, αναγγέλλοντας μάλιστα ότι θα ζητηθεί άμεσα η γνώμη των οργανώσεων του FDP σχετικά με το μέλλον της συμμετοχής του κόμματος στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Από την πλευρά του, για «καθαρή νίκη» μίλησε ο γενικός γραμματέας του SPD Κέβιν Κιούνερτ, ενώ ο αρχηγός των Πρασίνων Ομιντ Νουριπούρ έκανε λόγο για «εντολή διακυβέρνησης». «Δεν είναι καλό αποτέλεσμα για εμάς, αλλά επιθυμούμε μια σταθερή κυβέρνηση για την Κάτω Σαξονία. Θα ήταν καλό να συνεχίσει ο ίδιος συνασπισμός», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του CDU Μάριο Τσάγια.